başlığında Ahmet Hamdi Tanpınar’ın meşhur romanı “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” kitabının adından esinlendim. Ancak elbette konumuz bu roman değil. Bugünkü yazımda sadece romanın adından uyarlama yaparak Avrupa ülkelerinin yaşanan son enerji krizinde attığı adımlara bir göz atıp İspanya’nın aldığı bir kararı hicvederek konuya dikkat çekmeye çalışacağım.
AVRUPA’NIN ENERJİ KRİZİ NASIL ŞEKİLLENİR?
Malumunuz Rusya-Ukrayna Savaşı devam ediyor. Her ne kadar son günlerde haber bültenlerinde bu konuya eskisi kadar çok yer ayrılmasa da savaşın etkileri gün geçtikçe kendini daha fazla hissettiriyor. Özellikle Kıta Avrupa’sındaki enerji krizi ve bu krize bağlı riskler giderek artıyor.
AB’nin enerjide ve özellikle doğalgazda Rusya’ya olan bağımlılığı kısa sürede ikame edilemeyecek kadar yüksek. Bu konuda daha önce verilerle çok detaylı yazılar yazdığım için burada tekrar etmeyeceğim. Ancak şunu hatırlatayım AB’nin savaş konusunda Rusya’ya karşı aldığı tavır ve bu tavrın dozu bu sene kış aylarında kendileri için çok ciddi olumsuzluklara neden olacak gibi görünüyor.
TASARRUF VE ABD LNG’Sİ YETERLİ Mİ?
AB ülkeleri Rusya’dan petrol ve doğalgaz alımını önce en aza indirmeyi ve sonrasında da tamamen durdurmayı hedefliyor. Ancak AB ülkelerinin bu konuda kısa sürede adım atması çok da mümkün değil. Zira AB’nin Rusya’dan aldığı yıllık doğalgaz miktarı 155 milyar metreküp seviyesinde. Bu rakam AB’nin toplam doğalgaz ithalatının %45’ine ve tüketiminin de %40’ına denk geliyor. Öte yandan bu bağımlılık homojen de değil. Bazı ülkelerin bağımlılığı %100 iken bazıları sadece %3.
Bağımlılığı düşük olanlar sadece enerji fiyatlarındaki artıştan etkilenirken Almanya gibi görece yüksek bağımlılığı olan ülkeler aynı zamanda arz problemi de yaşıyorlar ve görünün o ki bu durum kış aylarında tam bir krize neden olacak. Almanya’da sokak hareketleri de dahil olmak üzere çok ciddi olumsuzluklar bekleniyor.
AB yönetimi, enerjide Rusya’ya olan bağımlılığı azaltmak için enerji kullanımını %15 azaltma konusunda bir anlaşmaya varmış durumda. Geçtiğimiz haftalarda alternatif üretebilmek için Azerbaycan’a bir ziyaret gerçekleştiren AB yöneticileri bir süreden bu yana ABD’den daha fazla doğalgaz ithal ediyor. Ancak veriler bize gösteriyor ki ne %15’lik tasarruf ne de bu tasarrufa ilave olarak daha fazla ABD LNG’si varolan krize çare üretmeye yetmeyecek. Avrupa için sonbahar zor geçecek, kış ise çok daha zor olacak.
İSPANYA’DAN İLGİNÇ KARARLAR
Gelelim bugünkü yazıma başlığını veren konuya. Enerji krizi ile baş edebilmek ve Rusya’ya olan bağımlılığı azaltmak için İspanya hükümetinin de çabaları var. Atılan son adım ile Rus gazına bağımlılığı azaltmak amacıyla gaz tüketimini %7 düşürmeyi hedefleyen bir yasa tasarısı onaylandı. Tasarıda ilginç tedbirler de var. Mesela akşam 22.00’dan sonra mağaza vitrinlerinin ışıkları kapatılacak. Aynı düzenlemeye göre; enerji tasarrufu için ülkede ofislerde ve mağazalarda klima sistemleri yaz aylarında 27 derecenin altına düşürülmeyecek ve kışın 19 derecenin üzerine çıkarılmayacak. Tabii bunu kimin nasıl takip edeceğini ve teoride mümkün olan önerinin pratikte nasıl uygulanacağını bilmek kolay değil. Ancak atılan bu yeni adımla İspanya hükümet kurumları bir nevi “Klimaları Ayarlama Enstitüsü” gibi hareket etmiş oluyor. Bakalım süreç bize hangi yeni ilginç uygulamaları gösterecek.
