İki ülke arasında 2011’den bu yana devam eden kopukluğu yamama amacı, üst basamağa çıkarak, bölgesel bir “şeye” yeşerecek tohum olabilir mi?..

Bunun için bölgeyi aşarak küresel ‘yeni yapım’ın işaretleriyle tokalaşıp tokalaşmadığına bakmamız gerekiyor…

Yola çıkalım…

Astana Üçlüsü’nün, İran’ın da Suriye masasında yer alması konusundaki mutabakatının neredeyse kesinleştiği anlarda Tahran, İsrail’in saldırılarına karşı hava savunma füzeleri ve elektronik harp teçhizatları gönderme konusunda Şam’la anlaşmaya vardı. (24/02)

***

Bu da bizi Ukrayna savaşının birinci yıldönümündeki yeni tabloya getiriyor…

Aktüel özet şöyle; en belirgin hamle Çin’e aitti ve kısaca bahsetmiştik, savaşa ilişkin maddeler yayınlayarak Münih Güvenlik Konferansı’nın gündemine önceden altlık yapmış, buradaki temasların ardından da Dışişleri Bakanı’nı Moskova’ya göndermiş, iki ülkenin pozisyonunu tahkim etmiş, nihayet Çin Devlet Başkanı’nın Mart ayı ortalarında Rusya’yı ziyaret edeceğinin hazırlıkları duyulmaya başlamıştı.

Yine eş zamanlı olarak Çin’in Rusya’ya yardım ettiğine yönelik Batı medyasındaki hakim duruş köpürtülmeye başlandı. Pekin iddiaları reddetmeyi sürdürse de, Moskova’nın yumuşak karnı ekonomiye Çin’in verdiği destek daha güçlü vurgulanmaya başladı; Rusya’dan ham petrol alımının yüzde 45 artarak 50 milyar doları aştığı, kömürün 10 milyar dolara, doğalgazın 9,6 milyar dolara ulaştığı, toplam ticaret hacminin ise 190 milyar dolar gibi devasa bir meblağ tuttuğu vurgulanmaya başladı. Yine, Rus tasarruflarındaki Yuan rezervleri payının yüzde 60’a eriştiğinin altı çizildi.

***

‘Astana artı Suriye’ye giden yollardan biri olarak Hindistan’a ayrı ve kritik parantez açmak gerekiyor. Yeni Delhi, sadece Avrasya’da değil Pasifik bölgesinde ‘tercihleri’ belirleyici olan başkentlerden biri. Son zamanlarda o da ABD’nin bölgesel politikalarına uymayan politikalarını artırmış durumda. ABD’nin sadece Rusya’ya yönelik yaptırımlarını değil kendisine gelebilecek olanları da kafasına takmıyor…

‘Adani Group’ isimli ve 110 milyar dolar piyasa değerindeki şirketin Hindistan Başbakanı Modi ile illegal bağlantıları ve yolsuzluk iddiaları piyasaya sürüldü. Suçlamaların ABD menşeli olduğu biliniyor. (Hindenburg Research.) Uzmanlara göre ‘Enron’ ölçeğinde bir skandal bu. Hindistan muhalefeti de üzerinde tepiniyor.

***

Ankara’nın tarafları şimdi yeniden masaya davet etmesindeki murad, birbirini tetikleyen bölgesel-küresel kaymaların büyüyeceği endişesidir. Kabul görecek mi? Zor; Zelensky gazetecilerin, ‘Türkiye arabuluculuğunda Putin’le bir araya gelecek misiniz’ sorusuna, “Sayın Erdoğan’la yeni görüştüm. Fakat bu konuda onunla farklı düşünüyoruz” yanıtını verdi.

Göbeğinde Ukrayna’nın neredeyse sembolik olarak bulunduğu küresel ‘yap-boz’da parçalar kendilerine yer arıyor. Taşlar oturduğunda, “bütün, parçaların toplamından fazla olacak”. Mesele, şimdiden ‘bitmiş halini’ görmekte…