Önce ‘yeşil’de anlaşalım…
Doğanın yeşilinden mi bahsediyoruz, doların yeşilinden mi?..
Doğa ve dijital. Bağlantılı. Açılış bu ise.. Eksiği ‘büyük para’dır. Bu üçlünün çocuk ‘mutant’ olur. Bizim için ‘murdar’a denk gelir…
İskoçya-Glasgow’da düzenlenen, ‘Birleşmiş Milletler 26’ncı İklim Konferansı (COP26)’ bekleneni vermedi. Açıkça, ‘başarısız’ diyen de çok ve dahi, Time Dergisi’nin ‘Yılın Kişisi’ olarak kapağa layık gördüğü Greta bile, ‘iki haftalık boş konuşmalar’ diyerek hayal kırıklığını vurguladı…
***
Ayrışma var; biri, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki sorumluluk üstlenme farklılığı. ‘Biz kirletmedik ki temizleyelim’ olarak özetlenebilecek ‘gelişmekte olan ülkelerin’ tutumu.. İki, gelişmiş ülkelerin ‘kaç paraysa verelim’ üstenciliği. Gelgelelim, ikisi de samimi değil. ABD, Çin ve Rusya, üzerine Hindistan en ciddi ‘pislik’ üreticileri. Üçü zirveye katılmadı bile. Diğerleri de, Avrupa ülkeleri dahil, külfetleri/parayı üstlenmekte yan çizdiler.
Fakat.. Zirvenin zaafiyetlerine takılıp, ‘dostlar alış-verişte görsüncü bunlar, zirveye bile özel uçakları ile geldiler, boş verin” derseniz.. ‘Aman’ diyeyim..
‘Eşik’i unutmayın! Onu atlatacaklar…
***
Ruslar’ın İklim Büyükelçisi şöyle dedi: “Zirve hırs yarışı oldu. Bazı ülkelerin iddialı hedefleri, güvenilir yol haritaları ve bilimsel verilerden yoksun”…
***
ABD’nin İklim Özel Temsilcisi de şunları söyledi; “Trilyonlarca dolara ihtiyacımız var. Başarmamızın tek yolu, bu paranın toplanması”…
Gelişmekte olan ülkeler bu parayı veremez. Olsa zaten ‘gelişmekte olan ülkeler’ sınıfında olmazlardı. Gelişmiş ülkeler de veremez. Onların durumu eskisi gibi değil. ABD’de bile yok. Biden piyasaya para basmak için yırtınıyor, yoksa koltuk tehlikede…
Kaldı ki, bu parayı kim, nasıl yönetecek? Ortada plan yok. ‘Modern/çağdaş ülkelerin’ pandemiyi nasıl yönettiklerini gördük! Aşıyı dağıtamadılar. Birbirlerinin sağlık malzemelerini çaldılar. ABD, Rusya ve Hindistan salgınla hâlâ baş edemiyor.
O halde para nereden gelecek? Bildiniz, özel sektörden!.. Goldman Sachs, Morgan Stanley, Wells Fargo, State Street, Bank of America, JPMorgan. Bu bankalar 10 yıl içinde 4 trilyon dolar yatırım yapmayı kabul ettiler. Üstüne Wall Street. Bitmedi. Bir de ‘dijitaller’ var! Adını hepimizin bildiği, teknoloji/bilişim/sosyal medya devleri. Hani tarıma ve uzaya yatırım yapanlar!..
***
Sadece ABD mi? Çin de burada. Çünkü, Çin pazarı ‘yeşil devrim’ için açık pazar haline getirildi.
Bu büyük açılım karşılığında ABD de Çin ürünleri üzerindeki tarifelerin düzeltilmesi, kısıtlamaların kaldırılması kıyağını çekecek. Şu sıralar Biden-Jinping buluşmasının hazırlıkları yapılıyor. İlk muştu oradan gelecek!..
Türkiye’nin konuya yaklaşırken çok dikkatli olması gerekiyor. Sadece siyasete söylemiyorum; medya ve STK’lar bu tür mandepsilere çok düşüyor…