ABD Kongresi’nden ve “İsrail Lobisi”nden gelen şiddetli tepkiler üzerine Trump’ın Suriye’den çekilme kararı “savsaklama süreci”ne girdi. Sözde çekilme süreci ‘yavaşlama’ doğrultusunda seyrediyor. Trump da Suriye’den hızlı bir çıkış olacağını söylemediğini savundu. Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ise İsrail’de yaptığı açıklamalarda çekilmenin şartlara bağlı olduğunu söyledi. Bolton’un açıklamalarına göre ABD askerlerinin Suriye’yi Irak’a bağlayan kara yolu üzerindeki el-Tanf’daki Amerikan üssünden çekilmeleri de koşullara bağlı. İsrail’in Ulusal Güvenlik Danışmanı gibi konuşan Bolton Suriye’den çekilme konusunu Trump ile bir kez daha görüşeceğini de söylemiş.
Suriye’den çekilme sürecinin yavaşlatıldığına ilişkin işaretler ABD Kongresi’ndeki İsrail yanlısı Cumhuriyetçiler’i rahatlattı. Bu konudaki ilk açıklama Senatör Lindsey Graham’dan gelmişti. Temsilciler Meclisi üyesi Liz Cheney de “ABC” kanalında yaptığı açıklamalarda “ABD yönetiminin Suriye’den çekilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Şimdi bunu yavaşlatacağımıza dair haberler gördüğüm için çok umutluyum” dedi. “Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi Konferans” Başkanlığını da yürüten Cheney’e göre Suriye’den çekilme kararı İsrail başta olmak üzere ABD’nin bölgedeki müttefiklerinin çıkarlarına hizmet etmiyor. Cheney de İsrail’in güvenliğini ABD’nin güvenliği ile bir tutan siyasetçiler arasında.
Konferans Başkanı sıfatıyla Cheney, Kongre’deki Cumhuriyetçi liderlik takımındaki en güçlü dört beş isimden biri. Cheney’nin George W. Bush döneminde Afganistan ve Irak’ın işgal edilmesinde büyük rol oynayan “Neoconlar”dan Dick Cheney’nin kızı. Dick Cheney o dönemde ABD Başkan Yardımcısıydı. Irak’ın işgaliyle ilgili tepkilerin odağında olan Dick Cheney de 30 yıl önce Kongre üyesiyken Konferans Başkanlığı yaptı. Şimdiki Başkan Yardımcısı Mike Pence’in de 2009-2011 yılları arasında Konferans Başkanlığı yaptığını hatırlatalım.
Netanyahu işgal altındaki Golan Tepeleri üzerinde İsrail’in egemenliğinin Trump yönetimi tarafından tanıması için Bolton’dan yine yardım istedi. İsrail, Golan için Washington’da bir süredir lobi yapıyordu. Trump ile yaptığı görüşmelerde de Golan konusunu açan Netanyahu olumlu bir cevap alamamıştı. Trump’ın sözde Suriye’den çekilme kararı Netanyahu için yeni bir fırsat oldu. Cumhuriyetçi Senatörler Tom Cotton ve Ted Cruz ise Golan’ın İsrail’e ait olduğunun ilan edilmesini içeren bir tasarıyı Aralık ayında Dış İşleri Komitesi’ne sundular
Bir diğer gelişmeyse Trump’ın sözde “Filistin barış plânı”yla ilgili. Plânı, Trump’ın damadı ve Başdanışmanı Jared Kushner, Uluslararası Müzakereler Özel Temsilcisi Jason Greenblatt ve ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman yürütüyordu. Şubat 2019’da açıklanması beklenen plân, İsrail’de 9 Nisan’da yapılacak olan erken seçimden sonraya ertelendi. Trump’ın ilk Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile Ulusal Güvenlik Danışmanı General McMaster bu plânın hazırlanması sürecinden dışlanmışlardı. Tillerson ve McMaster “İsrail Lobisi”nin Netanyahu’yu destekleyen unsurları tarafından adeta linç kampanyasına maruz bırakılmıştı. Trump’ın Tillerson ve McMaster’ı azletmesinde “İsrail Lobisi”nin de rol oynadığında kuşku yok. Şimdiki durumdaysa sıkı İsrail yanlısı olarak bilinen Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo plân çalışmalarına katılıyorlar.
Plân ile ilgili çalışmayı yürüten bütün isimlerin İsrail yanlısı olması, plânın en büyük açmazı. Filistin yönetimiyse Trump’ın ABD Büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıması sebebiyle müzakerelerin dışında kalmayı tercih etti. Trump’ın sözde barış plânının bölgedeki en önemli destekçileriyse Suudi veliaht prensi Muhammed Bin Selman, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır. Filistinlilerin kaderi Filistinlilerin yer almadığı bir plâna kalmışsa eğer, bu iş yatar.
