İkrar

Ebabil Yayınları''ından (Ankara) üç kitap geldi. İkisi şiir, biri eleştiri.Osman Özbahçe''nin şiir üzerine yazıları ve eleştirilerinden oluşan Sağlam Şiir (Günümüz Şiiri üzerine Yazılar); ötekiler Ali K. Metin''in üçüncü şiir kitabı: Barbar Senfoni ile Zeynep Arkan''ın ilk kitabı (şiir):İkrar.

Bu yazıda Zeynep Arkan''ın şiiri üzerine bir şeyler söylemek istiyorum.

Arkan 1975 Adapazarı doğumlu. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği Bölümü''nden mezun olmuş. Şiirlerini Dergâh, Heves, Öteki-siz, Kökler ve Başıbozuk dergilerinde yayımlamış.

Arkan''ın şiirlerinde her sanat eserinin muharrik gücü olması gereken samimiyet var. Elbette ki şiir yazmak da bir hüner göstermektir; ama Arkan sadece bu “gösteri” ye yaslanmıyor. Bunu bir şaşırtma amacına, kimselerin denemediği biçim oyunlarına dönüştürmüyor. Eskilerin “bikr-i mazmun” dedikleri söylenmemiş sözleri, kendine has olan deyişleri, imajları, şiiri şiir kılan unsurları ihmal etmiyor.

Ortaya gösterişsiz-nümayişsiz, bağırmayan, şaklabanlık yapmayan, meydan okumayan, nutuk atmayan; veya tam tersi iyicene muğlaklaştırılarak, bilmeceye bulanarak “ya, ne diyor bu” gibi ortalama okuru sinirlendirmeyen bir bileşim koyuyor. İsyanı ve uysallığı yerli yerince ve kıvamınca kullanıyor, özeti bu.

Bu ilk kitabı ile Zeynep Arkan bizi olgun denebilecek bir şiirle buluşturuyor.

Her okurun sanat eserlerinden (şiirden, resimden, sinemadan, vb.) beklentisi farklıdır. Her okurun eğilimleri, zevki, anlayışı farklıdır. Zeynep Arkan''da beni çeken içtenlikten çıkardığı- hadi çok basit bir ifade ile söyleyelim “kalbe dolan o ilk bakış”- insan sesidir.

Bu ses şefkat, merhamet, aşk, özlem yoksulluk, haksızlık, adalet benzeri duygu ve durumlar bir yana; düşünce ile derinleşmiştir. Bu derinlik olmasaydı, yani Arkan''ın şiiri duyguların yüzeyinde dalgalansaydı vasatı aşamazdı. Şimdi bazı mısraları, bölümleri ile sizlere “İkrar” dan tadımlık (seçilmiş) parçalar sunalım. Bakalım siz ne diyeceksiniz.

Son şiir (Bir gecelik yol) un ilk mısrası: Ben hiç türkü bilmezdim yol öğretirmiş.

Bakınız bu sade söyleyiş, “yol” ve “öğrenme” unsurları ile ne kadar zenginleşiyor, ne kadar derinleşiyor. İkinci bölümün son mısrası “Kazımadan kapanmıyor gözlerim” şeklinde. Bana hemen yukarıdaki “türkü” kelimesi ile “Ankara''da yedim taze meyvayı-Boşa çiğnemişim yalan dünyayı” diye bildiğimiz o iç parçalayan uzun havayı getiriverdi.

“Şaşırtıcı” dedim bakın nasıl oluyor: “Çok erkekler otomobile binince / Bazıları gürbüz bir gül seyreder”

Ve diğerleri: “Sana ne verebilirim kinimden başka / Ey kendini ele verdikçe acıkan yenilgi”

“Z''den A''ya “şiirinin son mısrası: “Ordu evine giremem bir kalbe girerim ordu gibi”.

Bir de bölüm koyalım “Bir Şey Yapmalı” şiirinin ikinci bendini:

“Kadınsak meselâ lâmelerden yıldız, dorelerden güneş / Düğünlere gelin yapalım kendimizi, bebe yağına müşteri/ Beş çayına öflemeden Böfstelanof, üşenmeden Rustavi / Yumurtadan çıkan kremalı tavukla çiftlik yapalım / Matruşka''dan bebek yapalım, nüfusu patlatalım / Hasından bir otobüs yolcusu, cam kenarı kapalım / Orman bekçileri ağaç yapsın çocuğuna kağıttan / Ağaçtan düşen baltalarla orman yapalım”.

Bu şiirin tamamını okumalı ve “günümüz edebiyatı” ile “yaşadığımız hayat” ilişkisini düşünmeli. İlk şiir de öyle. Okuyanı nerelere götürüyor. Adı “Taşınmak”.Günümüzün göçebe insanına adanmış sanki. İki sıfat arasak biri “tutunamamak” olur, öteki “taşınmak”. Şiirin son mısrası söyle: “İnsan taşınırken alınyazısını da elbet yanına alır”.

İkinci şiir: “Kuş+Ağaç=Ardıç”. Buradan tabiata uzanacak sanıyorsunuz, hayır. Zeynep Arkan''ın gariptir, şiirinde pastoral bir ağırlık yok; modern dünyanın, modern ilişkilerin, eşyanın ve bunlar arasına sıkışmış insanın şiiri onunki . Belki de doğrusu bu. Ama yine de kendini alamayarak “Kars''tan gelen yük vagonu bulursun bir satırda” diyerek memleketle- toprakla ilgisini sürdürüyor.

Zeynep Arkan''da “bikr-i mazmun” hayli fazla. Böylece ilk kitabında buluşu, söyleyişi, fikri, zikri, inancı, ikrarı ile okuyucuyu kendisine bağlıyor. Okutuyor şiirini.

Kendisini tebrik ederken nice kitaplar diliyorum.