15 Temmuz darbe girişimi sonrası 2016 Yüksek Askeri Şurası’nda (YAŞ) FETÖ temizliği öne çıkarken, 2017 şurası ise sivil yönetim tarafından askeri kadroların yeniden şekillendirildiği toplantı oldu. General ve amirallerden emekli edilenlerin yerine yeniden atama yapılmadı. Orgeneral, korgeneral ve tümgeneral rütbeleri eridi. Sivil yönetim, önceki günkü YAŞ ile birlikte TSK’yı yeniden dizayn çalışmasında ilk adımını atmış oldu. Yüksek Askeri Şura toplantısından çıkan kararlar, 15 Temmuz sonrası yasal değişikliklerle başlatılan TSK’nın yeniden yapılandırılması ve sivil yönetim tarafından yeniden dizaynında en keskin hamle oldu. TSK tarihinde ilk kez general, amiral terfileri bir elin parmaklarını bile geçemedi. Kara Kuvvetleri’nde 1, Deniz Kuvvetleri’nde 2, Hava Kuvvetleri’nde ise 3 general ve amiral terfi edebildi. Sadece 8 general ve amiralin görev süresi uzatıldı. Buna karşılık 29 general ve amiral emekli edildi.
Böylelikle 15 Temmuz sonrasında eriyen üst rütbeli sayıları daha da azaldı. Özellikle korgeneral kadroları doldurulamadı. Tüm bu tablo, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası TSK’da başlatılan yeniden yapılandırma çalışmalarının uygulamadaki önemli ve keskin bir adımı olarak görüldü.
Geçen yılki YAŞ’ta, istifa eden, ihraç ve emekli edilen 4 orgeneralin yerine sadece bir kara korgeneral orgeneralliğe terfi alırken, 3 komutanlıkta rütbe korgenerale düşürüldü. Bu yıl bunlara 2 isim eklendi. Kara, Hava ve Denizde 3 orgeneral ve oramiral emekli edilirken sadece bir hava korgeneral orgeneralliğe terfi aldı. Orgeneral Salih Zeki Çolak’ın boşalttığı rütbe ile Oramiral Bülent Bostanoğlu’ndan boşalan rütbelere terfi yapılmadı. Böylelikle iki yılda toplam 5 orgeneral ve oramiral kadrosu tenzili rütbeye uğramış oldu.
YAŞ’ta 3 kuvvette de “kor” ve “tüm” rütbelerinde çok sayıda emekliliğe rağmen terfi yapılmadı. Korgeneral, koramiral, tümgeneral ve tümamiral rütbeleri eridi. Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nda emekli edilen 4 korgeneralin yerine yeni terfi olmadı. Kolordulara terfi ettirilebilecek korgeneral sayısı da hayli az. Kara Kuvvetleri Komutanlığı, 2018 Eylül’e kadar 10 korgeneral ile görev yapacak. Dolayısıyla kolordu komutanlığında, bazı önemli görev yerleri dışında tümgeneral atanması bekleniyor. Kara Kuvvetleri’ndeki mevcut tümgeneral sayısı da emekli edilen 8 tümgeneral yerine sadece 1 tuğgeneral tümgeneralliğe terfi ettirildiği için 13’e kadar geriledi.
2. Kolordu Komutanı Tümgeneral İzzet Çetingöz ile 5. Kolordu Komutanı Şenol Alparslan’ın emekli edilmeleri ile birlikte Trakya bölgesindeki kolorduların komutası tamamen yenilenmiş olacak. Yine 4. Kolordu Komutanı Korgeneral Mehmet Faruk Şengün ile 8. Kolordu Komutanı Korgeneral Yılmaz Uyar’ın yerine tümgeneral rütbesinde atama yapılması kaçınılmaz görülüyor. Tunceli’nin de bağlı olduğu Elazığ 8. Kolordu PKK ile mücadelede büyük önem taşıyor.
- Tuğgeneral ağırlığı arttı
- Son iki yıldır YAŞ toplantılarında tuğgeneral atamaları ağırlık kazandı. Çok sayıda albay, tuğgeneralliğe terfi ettirildi. Kuvvetlerde çok sayıda görevin tuğgeneral rütbesinde yürütülmesi eğilimi de bu tabloyla ağırlık kazanmış durumda. Halen ‘kor’ ve ‘tüm’ rütbesi eriyen Kara Kuvvetleri’nde tuğgeneral sayısı ise 100’ü buluyor. Yine 1 oramiral, 3 koramiral ve 7 tuğamiral bulunan Deniz Kuvvetleri’nde tuğamiral sayısı 30’u aştı. Hava’da da durum benzer. Komutasında rütbe kaybına uğramayan Hava Kuvvetleri’nde 2 orgeneralin yanı sıra, 6 korgeneral, 3 tümgeneral görev yapacak. Hava’da tuğgeneral sayısı ise 50’ye yaklaşmış durumda.
YAŞ ile TSK’nın yeniden dizaynında dikkati çeken bir diğer önemli ayrıntı, artık terfi ya da temdit almayan 3 yıllık general ve amirallerin otomatik olarak emekli edilmesi yönündeki düzenlemenin bu yıl uygulanması oldu. General ve amirallerde rütbe bekleme süresini 3 yıla çeken düzenleme, 2014 yılı Şubat ayında, daha sonra FETÖ kumpas davaları olarak anılan Balyoz, Casusluk, Amirallere Suikast gibi davalardan yargılanan isimlerden boşalan kadrolardaki eksikliği tamamlamak amacıyla çıkarılmıştı. Bu düzenleme bugüne kadar terfilerde kullanılsa da emekliliklerde 4 yıllık rütbe bekleme süresi bekleniyordu. Bu yıl YAŞ’ta bu düzenleme emekliliklerde de kullanılmış ve bundan sonraki şuralar için bir teamül haline gelmiş oldu.
2017 YAŞ toplantısının en büyük sürprizi Deniz Kuvvetleri Komutanı Koramiral Adnan Özbal oldu. Başarı basamaklarını hızla tırmanan Özbal, 14 yılda ulaşılan kuvvet komutanlığına 9 yılda gelen ilk isim.
Bu yılki YAŞ’ta en büyük sürpriz Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda gerçekleşti. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda teamüller alt üst edilerek Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na atanan Koramiral Adnan Özbal başarı basamaklarını hızla tırmandı.
2008’de tuğamiralliğe 5. sıradan terfi eden Koramiral Özbal, rütbede 4 yıl bekledikten sonra 2012 şurasında tümamiralliğe birinci sıradan yükseldi. Özbal, Balyoz davasıyla Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’ndaki general kadroları boşalınca, 3 yıllık tümgeneralken koramiralliğe terfi etti. 2015’te koramiral rütbesini takan Özbal, 2 yıllık koramirallik rütbesiyle Deniz Kuvvetleri’nin bir numarası oldu. Özbal böylelikle normal şartlarda 14 yılda gelinebilen kuvvet komutanlığı görevine 9 yılda gelen ilk isim oldu.
Deniz Kuvvetleri’nde Oramiral Veysel Kösele’nin durumu ise belirsizliğini koruyor. Kendisinden 4 yıl daha kıdemsiz olan ve rütbe olarak da geride bulunan bir ismin, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na seçilmiş olması nedeniyle Kösele’den tepki istifası gelebileceği belirtiliyor. Kösele’nin istifa etmemesi halinde emekliliğine 1 yılı bulunduğundan bir başka formül daha gündeme getiriliyor.
Bu iddiaya göre Donanma Komutanlığı’na koramirallikte temdit alan tek isim olan Hasan Şükrü Korlu atanarak Kösele’ye rütbe bekleme süresini doldurması için danışmanlık türü bir görev verilebilecek. Geçmişte herhangi bir görev verilmeyen orgeneral ve oramiraller YAŞ üyesi olarak görevlendiriliyordu. YAŞ’ın sivil yapısı gereği bu da söz konusu olamayacak. Öte yandan Koramiral Korlu da Koramiral Özbal’a göre rütbesinde 1 yıl daha kıdemli bulunuyor.
