Bu hafta oldukça önemli iki veriyi takip ettik. İlki büyüme verisiydi. Gayrisafi Yurt İçi Hasıla 2019 üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,9 arttı. İlk bakışta büyüme rakamı küçük gibi görünse de üç çeyrek sonra ekonominin yeniden büyümeye başlaması oldukça kayda değer bir gelişme. Öte yandan 2019 Kasım ayı enflasyon rakamı yeniden çift haneye geldi. Kasım ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre %10,56 olarak gerçekleşti.
2019 yılının üçüncü çeyreğine ilişkin büyüme rakamı beklentiler doğrultusunda üç çeyrek sonra ilk kez pozitif geldi. Her ne kadar Türkiye’nin büyüme potansiyeline oranla yüzde 0,9 küçük bir rakam olsa da bu rakamın algısal gücü rakamın önüne geçmiş durumda. Zira geçtiğimiz yıl Ağustos ayında yaşanılan spekülatif kur atağının ardından küçülme patikasına giren Türkiye ekonomisinin yeniden büyümeye başlaması oldukça önemli bir gelişme. Öte yandan elbette büyümenin dinamiklerini de yakından takip etmemiz gerekiyor. Bir süredir büyümenin kalitesine olumlu katkı sağlayacak politika adımlarını gözlemliyoruz. Ancak o adımların etkileri henüz büyümeye etki eden süreçlere yansımış değil. Bu durum gayet normal zira söz konusu adımların etkilerinin gecikmeli geleceğini tahmin ediyoruz. Bununla birlikte 2019 üçüncü çeyrek büyümesinin ağırlıklı kısmının stok değişmeleri, hane halkının ve devletin nihai tüketim harcamalarından kaynaklandığını görüyoruz. Dış talebin pozitif katkısı ise oldukça sınırlı. Yatırımların ise büyüme rakamına negatif etki ettiğini görüyoruz ki bu durum büyümenin dinamikleri açısından yakından izlenmesi ve önlem alınması gereken bir konu. Ancak her şeye rağmen yeninden büyümeye başlamak bile yaşanılan sürecin ardından oldukça moral verici.
Son iki aydır baz etkisi ile tek hanede seyreden enflasyon oranı Kasım ayında yeniden çift haneye çıktı. TÜİK Kasım ayı için enflasyon oranını yüzde 10,56 olarak hesapladı. Aylık en yüksek artışın yüzde 2,69 ile giyim ve ayakkabı grubunda olduğu Kasım ayında en fazla düşüş yüzde 0,44 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda oldu. Yıllık bazda ise en fazla artış ise yüzde 43,35 ile alkollü içecekler grubunda. Öte yandan geçtiğimiz yıl içerisinde yüzde 46,15’i gören Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi’nde (Yİ-ÜFE) hala tek hanedeyiz. Yİ-ÜFE, Kasım’da bir önceki yılın aynı ayına göre %4,26 olarak gerçekleşti.
Türkiye ekonomisi yenden büyümeye başladı. Alınan tedbirler ve büyümeye yönelik uygulanan politikalar kapsamında 2019’un son çeyreğinde daha güçlü bir büyüme göreceğimizi tahmin etmek güç değil. Öte yandan enflasyon oranları tarafında her ne kadar istediğimiz seviyede olmasak da yaşanan şokun ardından gelinen seviyelere kıyasla toparlanmanın etkilerini gecikmeli de olsa göreceğiz. Bu bağlamda Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahmini olan yüzde 12 ve Başkan Murat Uysal’ın son dönemde vadettiği makul reel faiz beklentisi ile Para Politikası Kurulu toplantısını beklemeye başladık.
Malumunuz Merkez Bankası son üç toplantıda 10 puan faiz indirerek piyasalar için önemli bir alan açmış oldu. Tabii ki reel sektörün uygun koşullarda finansmana erişimi için faiz oranlarında hala aşağı yönlü dokunuşlara ihtiyaç var. Bu kapsamda reel sektörün belirgin bir faiz indirimi daha yapılması yönündeki beklentisi devam ediyor. Ancak bir de piyasanın gerçekleri var. Bu bakımdan hem daha önceden ifade edilen makul reel faiz hem de yıl sonu enflasyon beklentileri kapsamında Merkez Bankası’nın 12 Aralık’taki yılın son toplantısını pas geçme ihtimali olduğunu gözardı etmemeliyiz. Öte yandan Kurul’un önünde hala 50-100 baz puanlık bir alan olabileceğini hatırlatmak gerekiyor.
