Meclis''te yemin meselesi gündeme gelince diğer ülkelerde bu iş nasıl yürüyor diye merak ettim. İşte konuya ilişkin yapılan kısa araştırmanın sonuçları; Mısır, rejime vurgu yapıyor. En azından şimdiye kadar yapıyormuş; Yüce Allah''ın önünde, Cumhuriyet rejimini sürdüreceğime, Anayasa ve yasalara saygılı olacağıma, bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü koruyacağıma, halkın çıkarlarını koruyup kollayacağıma yemin ederim. Almanya''da Alman halkı vurgusu var. Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Federal Hükümet üyelerinin tümü aynı yemini ediyor; Alman halkının refahı için tüm kuvvetimle çabalayacağıma, onları her türlü zarardan koruyacağıma, Anayasa''yı ve Federal yasaları koruyup sürdüreceğime… yemin ederim. Tanrı yardımcım olsun. Pek çok ülkede Allah''ın huzurunda yemin ediliyor ve ''Tanrı yardımcım olsun.'' benzeri ifadelere yer veriliyor. Tabi bu, kimi Avrupa ülkelerinde tartışmaya açılmış ve tercihe bağlanmış bir durum. Almanya''da da öyle. Dileyen yemindeki dini tasdiki ihmal edebilir. Almanya''da bunu yapan ilk ve tek Almanya Başbakanı ise Gerhard Schröder.

İran''da da dini tasdik öne çıkıyor. İran Meclisi''nde Kur''an üzerine yemin ediliyor. Dini azınlıklar da kendi dini kitapları üzerine yemin ediyorlar. Metinde vekil, dindar ve dürüst bir kimse olarak kendisine verilen görevi başarıyla yürütüleceğini ifade ediyor. Ülkenin bağımsızlığı ve onurunu koruyacağına, her zaman dürüst ve adil olacağına, vatandaşların haklarını koruyacağına, Anayasa''yı koruyacağına yemin ediyorlar. Ayrıca İslam''ın kutsallığını korumak, İslam Devrimi''nin başarılarını sürdürmek, İslam Cumhuriyeti''nin esaslarını korumak da metinde yer alan vekil sorumluluklarından. İsrail''de öne çıkan husus ise Knesset (İsrail Meclisi) tarafından alınan kararların uygulanması. İsrail Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar İsrail Devleti ve onun kanunlarına sadakatle bağlı kalacağına ve görevini eksiksiz bir biçimde yerine getireceğine ant içiyorlar. Başbakan ve bakanlar ayrıca Knesset (İsrail Meclisi) kararlarını da uygulayacağını taahhüt ediyor. Yunanistan''da da, meclis çalışmalarının başlangıcında dini tören söz konusu. 2007 yılında törene parlamentonun sol kanadından büyük tepki gelmiş. SYRİZA Partisi, dini yemini kabul etmediğini bildirerek, ayine katılmamış. Ancak, Ortodoks Kilisesi''nin etkin olduğu ülkede dinsel töreni kaldıracak değişiklik için gerekli çoğunluk sağlanamıyor. Yemin metninde Yunan halkını ilerletme, yüceltmeye dair ifadelere de yer veriliyor.

İşin içine Kraliyet girince bağlılık bildirilen kurum da değişiyor. Örneğin İngiltere''de, adaletli, dürüst vesaire olacağını taahhüt eden parlamenter, Majesteleri Kraliçe 2. Elizabeth''e, varisleri ve haleflerine sadık kalacağına da yemin ediyor.

Genel olarak kısa ve halka söz veren bir metin olması hususu ortak nokta. Ortak söz ise adaletli olmak, halk için çalışacak olmak, dürüst olmak. Onun dışında kim ülkesinde neyin yıkılmasından korkuyorsa, onu koruyacağına yemin ediyor. Bizde de 82 Anayasası ruhu hakim olan metinde vurgu halkta değil elbette devlette. Sadık olunacak merci yine halk değil Anayasa. Önünde yemin edilen de sadece büyük Türk milleti.

Yeni Meclis, Anayasa''yı değiştirecek. Bu metnin de ömrü dolmuş gibi. Yeni metnin, devlet değil halkın ama tek bir halkın da değil tüm halkların gönlünü alacak nitelikte olması dileğiyle.