İlk Muhit’ten beş öykü 2

İkinci öykü

Sibel Eraslan

imzalı:

İzmir Caddesi’nde Bir Ölüm Vak’ası

Öykü, mekan bakımından geniş, şahıs kadrosu bakımından çok sınırlı. Avukat Hanım, Tamer, Oğuz, doktor ve ille de bir ankebut...

Ankebut

, aynı zamanda öyküdeki olay(lar)-dan ve dolayısıyla hayattan bir mecaz: Yaptıklarımızı bozulması için yaparız!

Şahıs kadrosuna tabi bir planla kurgulanmış öykü. Bir aşk kırgınlığını, daha doğrusu Avukat Hanım’ın, hayatındaki eksiklikleri içinde sakladığı kalın bir

zırhın

parçalanmasıyla yaşadığı travmayı, Avukat Hanım, kardeşi Tamer, Oğuz ve doktoru kendi bakış açılarından anlatıyorlar. Avukat Hanım’ın zihinsel bölünmeler içinde

arkadaş

edinmesiyle kişilik kazanan Ankebut ise temsil ettiği hakikatleri açtığı oranda kapatıyor.

Bir cümle içinde aynı işlevle iki kez kullanılan

doğru

kelimesi; konuşma esnasında

meczup

kelimesine

mecnunla

mukabele edilmesi dışında,

pürüzsüz bir dil

kullanmış Eraslan; Ankara ve İstanbul esaslı mekanları birbirinden açan, sanatı kendiliğinden içine çeken, örgüde

tekrara düşmeyen

ve yağmurlu bir gecede sıkça şavkıyan şimşekler gibi, birinin diğerini tetiklediği sarsıcı imgelerden kurulu bir dil!

Söz konusu imgelerden alıntı yapmama gerek yok, zira öyküden edebi bir zevkin devşirebilmesi için onun bizzat okunması gerekir.

Mezardan Sesler

adlı öykü

Kamil Yeşil

’in.

Öyküleyenle aynı adı taşıyan öykü kahramanının vefat anlarını, defnini, mezarının türbeleşme süreçlerini... ihtiva eden bir öykü!

Mustafa Kutlu

’nun

Sır

öyküsünden tatlar taşımakla birlikte, ironi bakımından ondan daha yoğun. Şu farkla ki, Kutlu gibi

ironiyi öyküye yedirmiyor

Yeşil,

öyküyü ironiye yediriyor

Dil bakımından da hoş bir öykü Mezardan Sesler; Yeşil, kasılmayan bir dille tatlı tatlı anlatıyor ama bu aşırı bir yayılmayı da beraberinde getiriyor. Diğer bir söyleyişle, dile hükmeden anlatıcı zekaDAN,

ifade enflasyonu

doğuyor. Yeşil gibi ustalığıyla maruf bir anlatıcının, kipleri karıştırması, çoğul söyleyişleri tekil olarak bitirmesi hiç de hayra alametmiş gibi görünmüyor.

Muhit’in dördüncü öyküsü,

Abdullah Harmancı

’dan.

Nisan Rüzgarı

adlı bu öykü için şimdilik diyebileceğim tek şey şudur:

Harmancı, neye dokunsa öykü oluyor!

Fakat öykünün “Nisan rüzgarı, masanın üzerindeki demli çayın buharını iplik iplik karıştırarak gökyüzüne yükseltiyor” şeklindeki son cümlesine, hani benim gibi sanattan anlayanlar(!) takılmazlar pek ama, sanattan anlamayan birileri “bardak da bardak değil, haza buhar makinesi” diye cahilce bir tepki gösterirlerse, haksız sayılmayabilirler.

Son öykü

Güray Süngü

imzalı:

Dip

Dili cihetinden Süngü’nün öyküsü Harmancı’nınkine göre daha çok

ibnü’l-vakt!

İnternete düşmek, outdoor insanlar, bigbang, yutup da yayınlamak, periskop, ışık kaynağı, tepe kamerası... Dip’te anlatılan bir ahir zaman saçmalığına mahsus güncel kelimeler.

Söz konusu saçmalığın, eşzamanlı ve güya bir yenilik olarak keşfe tabi kılınması, çoğunluğun ve haliyle medyanın büyük ilgisini hak etmesi başlı başına bir ironi. Ancak Yeşil’in öyküsünden çok farklı olarak

öyküyü yiyen değil, öyküye yedirilen bir ironidir

Süngü’nünki. Üstelik anlam kazandırılan durumun anlamsızlığı bir tez, bir öngörü değil bilakis bir vakıadır ve Süngü, bu zamanın bir vakıasını kendi doğallığı içinde, ona mahsus kelimelerle pekiştirerek anlatmaktadır.

Bu manada Süngü, okurunu Muhit’te olmayan bir sayfaya yönlendirerek öyküsünü bitirmekle, anlam yüklenen bir saçmalığı sona erdirmenin imkânsızlığına dair meçhul bir yeni bir sayfayı eklediğini de hissettiriyor. Onda nelerin olabileceğini bilmekse, sanırım

Netflix

bağımlılarına düşüyor.

Beş öykü

Muhit

’in her

kuşaktan

öykücüyü bünyesinde toplama niyetinin bir sonucu olarak önemli görünüyor. Zira iyi bir edebiyat dergisi öyküdeki dil, öz ve biçim esaslarını birlikte gözetmek esasında ancak genç öykücülere doğru bir dil ufkunu ve kurguda yeni imkanları kazandırabilir.

Son değerlendirmeyi ise şu şekilde yapabiliriz:

Tosun

’un seküler dil özentisinin ve sanattan anladığını beyan etme çırpınışlarının dışavurumu gibi görünen öyküsünün, kendisine ve yerli öykücülüğe bir katkısının olmayacağı, ’50 kuşağı öykücülerinden zikredilen bu iki durumu saplantı haline getirenlerin, şimdi esamesinin okunmayışından bellidir.

İroni yapma hazzını dizginlediğinde

Yeşil

’inki de dahil

Eraslan

Harmancı

Süngü

’nün öyküleri,

Muhit

’te yer aldıkları sürece, hem onun hem de genç öykücülerin ufukları hep açık olacakmış gibi duruyor.

Görünen odur ki, Muhit öykü cihetinden, çok az bir arızayla yapmış bulunuyor ilk binasını.

#Sibel Eraslan

#İzmir Caddesi’nde Bir Ölüm Vak’ası