Bugün dünyada sağlıkta gelişmişlik düzeyini gösteren en önemli ölçütlerden ikisi, anne ve bebek ölüm oranları olarak kabul ediliyor. Bebek ölüm hızı, her bin canlı bebeğin kaçının 1 yaşına basmadan öldüğünü gösteren evrensel bir ölçüt. Bir anlamda ‘hamile annelerin ölüm oranı’ olarak bilinen anne ölüm hızı ise, yüz bin gebe anneden kaçının gebelikte ya da doğumdan sonraki 6 hafta içinde öldüğünü gösteren bir istatistik. 1980’lerde bebek ölümlerine ilişkin düzenli politikaların uygulanmasından önce bebek ölüm hızı 86 olan, yani doğan her bin bebekten 86’sının öldüğü Türkiye, bugün artık binde 7’leri yakaladı. Anne ölüm oranı ise sadece on yılda yüz bin annede 64’ten 14,7’ye geriledi.
Anne ve bebek ölümlerinin önüne geçmek için doğurganlık çağındaki kadınların üreme sağlığı ve bebek bakımı hakkında doğru bilgilendirilmeleri ile sağlıklı beslenip stresten uzak durması önemli hususlar. Ancak en önemli konu; ulaşılabilir, yeterli ve kaliteli sağlık hizmeti sunumu. 2002 sonrası hastane ve yatak sayısını geçmişle kıyaslanamayacak şekilde iyileştiren Türkiye’de aile hekimliğinin aktif olarak devreye girmesi ve özel hastanelerin SGK’lılara hizmet vermesi sayesinde anne ve bebek ölümleri ciddi oranda geriledi.
OECD ülkelerinde on bin kişiye 37 doktor düşüyor. 2003’te Türkiye’de bin kişiye 1,8 hekim düşüyordu. Bugün ise 17 hekimin düştüğü Türkiye’de dünya ile yarışan bir sağlık hizmeti vermeye çalışılıyor. Sağlık hizmetine ulaşım artarken öte yandan vatandaşın cebinden çıkan para artmadı, tersine azaldı. 2002’de her 100 liralık sağlık harcamasının 31 lirası vatandaşın cebinden çıkıyordu, bugün 17 lirası çıkıyor. Bunun sonucunda sağlıkta memnuniyet oranı yüzde 32'den yüzde 75’e ulaştı.
Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün en güncel verileri olan 2015 rakamlarına göre bebek ölüm hızının uluslararası karşılaştırması yapıldığında bin canlı doğumda dünya ortalaması 31,7 iken Türkiye’de bu oran 7,6 şeklinde gerçekleşti. Anne ölüm oranı karşılaştırmasında ise Türkiye adeta çağ atlamış durumda. Yüz bin doğumda dünya ortalaması 221, orta gelir grubunda 56, üst gelir grubunda 17 iken Türkiye’de bu oran 14,7’ye gerilemiş durumda.
Gebelik takibi; sağlıklı bir anne, sağlıklı bir doğum ve sağlıklı bir bebek için temel faktör. Gebelik sırasında 4 kereden daha fazla muayene olunması, yeterli derecede takip şeklinde adlandırılıyor. Ülkemizde bu oran 1990’larda %30’larda iken günümüzde %90’lara kadar yükseldi. Yine aynı tarihler arasında sağlık kurumlarında yapılan doğum oranları %60’lardan %97’e çıktı.
