|

SİNEMAYI SANAT YAPANLAR

Ali Murat Güven
00:00 - 6/06/2010 Pazar
Güncelleme: 02:18 - 6/06/2010 Pazar
Yeni Şafak
SİNEMAYI SANAT YAPANLAR
SİNEMAYI SANAT YAPANLAR

(ERNST) INGMAR BERGMAN (1918-2007)
MESLEĞİ
: Sinema ve tiyatro yönetmeni, yapımcı, senarist, aktör, görüntü yönetmeni, besteci, seslendirme sanatçısı

DOĞUM TARİHİ VE YERİ
: 14 Temmuz 1918 / Uppsala-İsveç

ÖLÜM TARİHİ VE YERİ
: 30 Temmuz 2007 / Fårö, İsveç

SEKTÖRDEKİ LÂKABI
: "İskandinavya'nın Fellini'si”

EN TİPİK ÖZELLİĞİ
: Bergman filmlerinin alâmet-i farikası, üzerinde öyküden bile daha derinlemesine çalışıldığı hissedilen, altı son derece sağlam biçimde doldurulmuş karakterlerdir. Özellikle siyah-beyaz formda birbirinden aşkın eserler ortaya koyan yönetmen (kendisini bu sanatın en büyük isimlerinden birine dönüştüren o meşhur detaycılığına paralel olarak) insan yüzlerini yakın çekimde görüntülemeyi çok severdi. Bergman filmlerinde karakterin hüznünü de neşesini de yakın planlar sayesinde en üst düzeyde hissederiz. Ki bu tarz planları, sinemaseverlerce, oyuncularından en güçlü dramatik etkiyi aldığı büyüleyici kareler olarak hatırlanır. Aynı şekilde, filmlerinde masa ve duvar saati gibi günlük hayata yön veren objelerin yakın çekimlerine, ayrıca kişilerden kopup onların gölgelerine yoğunlaşan planlara da sıklıkla rastlanır. Sanatçının bu görsel yaklaşımı zaman içinde sinema dünyasında "Bergmanesk" diye bir deyimin ortaya çıkmasına yol açmıştır.
YÖNETTİĞİ FİLMLERİN SAYISI (1946-2003 yılları arasında / Sinema-TV filmleri, yanı sıra da kısa metrajlı ve belgesel çalışmalarının toplamı):
63

Bergman, 1982 yılında çektiği "Fanny ve Alexander" ile sinema yönetmenliğinden emekli oldu; fakat TV filmleri çekmeye, senaryolar yazmaya ve tiyatro oyunları yönetmeye 2005 yılına kadar devam etti.

SEKTÖRDEKİ EN HAS DOSTU
: Bergman'ın kariyeri söz konusu olunca, bu türde yalnızca bir değil, en az birkaç kalıcı dostluktan söz etmek gerekir. Bunlardan en önemlisi de tam 14 filmde birlikte çalıştıkları, kendisi gibi İsveçli olan uluslararası aktör Erland Josephson'dur. Onun dışında, birlikte 13 film çektikleri bir başka büyük İsveçli aktör Max Von Sydow, yine ülkesinin önde gelen kadın yıldızlarından, 13 filmde işbirliği yaptığı Bibi Andersson ve 10 filminde rol alan Liv Ullman da bu büyük ustanın sinema hayatındaki kilometre taşları olarak sayılabilir.

Tıpkı kamera önünde olduğu gibi kamera arkasında da çoğunlukla aynı insanlarla çalışmayı seven Bergman'ın sektördeki bir diğer has dostu da kendisinin en etkileyici yapıtlarına imza atan gedikli görüntü yönetmeni Sven Nykvist'ti.

KILAVUZ SÖZLERİ:

-"Bir film çekmek, yönetmen için evreni baştan aşağıya yeniden organize etmek gibidir."

- "Tiyatro, insanı hiç üzmeyen sadık bir eştir. Sinema ise sürdürülmesi oldukça pahalıya mâlolan ve insanı yıpratan bir metres ilişkisi…"

- "Umarım dindarlaşacak kadar uzun yaşamam." (Bergman bir rahibin oğluydu, kariyeri boyunca pek çok filminde Hıristiyanlığa ilişkin inanç meselelerini hararetle tartıştı ve "dindarlaşacak" kadar da uzun yaşadı. Tamı tamına 89 yıl!)

MUTLAKA İZLENMESİ GEREKEN 5 FİLMİ:
  • "Yedinci Mühür"
    (Det Sjunde Inseglet), 1957

  • 14 yıl önce