Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı uzun süreli işsizliğinin azaltılmasının hedeflediği Özel İstihdam Büroları (ÖİB) uygulamasını düzenleyen önemli bir yönetmelik taslağını hayata geçiriyor. ÖİB'ye geçici iş ilişkisi kurma yetkisi veren “Özel İstihdam Büroları Yönetmelik Taslağı” tamamladı. Taslak, mevcut işçilerin de hakkını koruyor. Buna göre geçici işçi sayısı, işyerinde çalışan işçinin dörtte birini geçmeyecek. Grev ve lokavt olan işyerlerinde 'grev kırıcı' olarak kullanılmayacak.
Çalışma Bakanlığı, çalışma hayatında “güvenceli esneklik” modelini hayata geçirmek amacıyla 2016 yılı Mayıs ayında 2003 tarihli 4857 sayılı İş Kanunu'nun 7'inci maddesinde 6715 sayılı Kanunla değişiklik yaptı. Değişiklik ile ÖİB'lere geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verildi. Türkiye İş Kurumu da (İŞKUR) hazırladığı yönetmelik taslağı ile uygulamanın nasıl ilerleyeceğini belirledi. ÖİB taslağına göre, mevsimlik tarım işlerinde, askerlik ve doğum izni gibi iş sözleşmesinin askıda kaldığı hallerde, ev hizmetlerinde, günlük işlerden sayılmayan aralıklı işlerde, mevsimlik işler hariç dönemsel işlerde, işverenler, özel istihdam büroları aracılığıyla geçici işçi çalıştırılabilecek.
Geçici işçi sözleşmesi, mevsimlik tarım işleri ve ev hizmetlerinde süre sınırı olmaksızın, aralıklı ve dönemsel işlerde ise en fazla 4 ay kullanılabilecek. Dönemsel işler hariç diğer işlerde sözleşme toplam 8 ayı geçmemek üzere en fazla iki defa uzatılabilecek. İşveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için 6 ayı geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramayacak.
Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde 8 ay süresince, kamu kurum ve kuruluşları ile madencilik sektöründe özel istihdam bürolarınca geçici iş ilişkisi kurulmayacak. Ayrıca geçici işçi çalıştıran işyerinde, grev ve lokavt olması halinde bu işyerlerinin hakları saklı kalmak kaydıyla geçici işçi çalıştırmayacak. Böylece 'grev kırıcı' olarak geçici işçiler kullanılamayacak.
Taslağa göre, işletmenin mal ve hizmet üretim kapasitesi geçici iş ilişkisini kurmasını gerektirecek şekilde artarsa; geçici işçi sayısı işyerinde çalışan işçinin dörtte birini aşmayacak. 10 ve fazla işçi çalıştıran işyerinde ise 5 kişiye kadar geçici işçi olabilecek.
ÖİB'ler geçici süreli çalıştıracağı işçi ile iş sözleşmesi, işveren ile geçici iş sağlama sözleşmesi yapacak. İşveren ile yapılacak sözleşmede işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet bedeli gibi yükümlülüklere yer verilecek. Sözleşmede, geçici işçinin kurumdan veya başka özel istihdam bürosundan hizmet almasını, iş bitimi sonrası geçici işçi çalıştığı yerde ya da farklı işyerinde çalışmasını engelleyen hükümler olmayacak.
Geçici işçiler, işyerlerinde sosyal hizmetlerden diğer çalışanlarla aynı oranda yararlanacak. İşçinin maaş alacağının olması halinde ise işveren, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup ederek, işçinin en çok 3 aya kadar aylık maaşını banka hesabına yatıracak.
ÖİB'lerin geçici iş ilişkisi kurabilmeleri için 2 yıl faaliyette bulunması ve brüt asgari ücretin 200 katına denk teminatı yatırması şart. Ancak, Çalışma Bakanlığı uygun bulursa 6 ay süresince kesintisiz faaliyet gösteren ÖİB asgari ücretin brüt 400 katı teminat yatırarak geçici iş ilişkisi yetkisi alabilecek.
İş arayanlar ile işverenin buluşturulmasına aracılık eden özel istihdam büroları ilk faaliyetlerine 2004 yılında başladı. Bugün İŞKUR'dan izin alan 451 özel istihdam bürosu faaliyet sürdürüyor. 2004'ten bu yana bu bürolar, toplam 330 bin 496 kişiye istihdam sağladı.
