Türkiye ile İran’ın bulunduğu coğrafyada yaşanan siyasi gelişmeler ekonomik işbirliğini hızlandıracak adımları da beraberinde getirdi. Bu kapsamda iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerde yeni bir dönem hayata geçiyor. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin İran’daki temaslarında 30 milyar dolar öngörülen ikili ticaret hacminin iki ülkenin potansiyeli kapsamında 50 milyar dolar olarak hedeflenebileceği kararlaştırıldı. Ayrıca bu yılın ekim ayına kadar ulaştırma, gümrük, bankacılık sahalarındaki bütün engellerin kaldırılmasına yönelik teknik çalışmalar başlatılmasının da masaya yatırıldığı görüşmelerde bankacılık sahasındaki ilk adımın da Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya’nın Tahran’daki temasları sonrası hayata geçirileceği belirtildi.
Gazetecilerin söz konusu potansiyele ulaşmanın süresinin ne olduğu sorusunu cevaplayan İran Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Eşbaşkanı ve İran İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanı Mahmud Vaizi, “Çeşitli sahaları hazırladık. Doğalgaz ihracatı engeli kalktı. Yeniden petrol ihracatı çoğaldı. Türk özel sektörünün çeşitli sahalarda çalışmasına öncelik verdik. TTA gelişmesi için saha oluşturduk. İki ülke arasındaki merkez bankaları yetkililerinin görüşmelerinin kısa zamanda yapılmasını kararlaştırdık. Bu kapsamda 2017 sonunda hedeflediğimiz 50 milyar dolarlık seviyeye ulaşacağımıza inanıyorum” diye konuştu. Aynı soruya Bakan Vaizi’nin sözlerinin tamamına katıldığını belirten Zeybekci, “Ama asıl amacımız sadece İran ile Türkiye arasındaki ticaretten beslenmesi değil, üçüncü ülkelerdeki ortak işbirliğinin geliştirilmesi olmalıdır” dedi. Türkiye ile İran'ın 2016 yılı ikili ticaret hacmi 9,7 milyar dolar seviyesinde.
Türkiye’nin 20 adet açmayı planladığı Türkiye Ticaret Merkezi’nin ilki İran’da açıldı. Bu kapsamda temaslarda bulunmak üzere Tahran’a gelen Bakan Zeybekci, İran KEK Eşbaşkanı ve İran İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanı Vaizi ve İran Sanayi, Ticaret ve Maden Bakanı Rıza Nimetzade ile görüştü. Zeybekci, Vaizi ile görüşmesinin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Serbest ticaret anlaşmasının hayata geçirilmesinin ve ulaştırma, gümrükteki engellerin kaldırılmasının hedeflendiğini ifade eden Zeybekci, “TTA, 2015 Ocak ayında başladı. Verimli sonuçlar alıyoruz. Sorunlar varsa da sabır gerekli. TTA’yı imzalayan bakanlar ülkelerine ihanet ediyormuş gibi anlaşılabilir. Ama sonucun güzel olacağını bildiğimiz için sabrediyoruz” dedi.
Hali hazırda İran'la uygulanan ticarette koruma tedbirlerinin kardeşliğe yakışmadığını da işaret eden Zeybekci, bunların kaldırılmasının yakında gerçekleşebileceğini söyledi. Bu kapsamda milli paralarla ticareti önemsediklerini ifade eden Zeybekci, Türkiye Ticaret Merkezi’nin amacının karşılıklı satışın yanı sıra, Türk şirketlerinin karşılıklı ticaretinin geliştirilmesi olacağını da dile getirdi.
İran'da iki ülke bakanları sorulara cevap verdi. Bu yılın 5 ayında Türkiye’nin ihracatının %8, İran’dan ithalatın ise %51 oluşuna ilişkin bir soruya Ekonomi Bakanı Zeybekci, “TTA (Tercihli Ticaret Anlaşması) listesinde 265 ürün var. Türkiye’ye satışlarda yüzde 51 artış var. İhracatımız ise yüzde 8 arttı. TTA’nın amacı bunu artırmak. Uzun vadeli bakıyoruz. Asıl hedef tüm ürünlerin serbestisi. Sınırdaki tarafların tüm ihtiyaçları karşılanması konusunda yoğun işbirliğimiz var” dedi. İranlı Bakan Vaizi ise aynı soruyu, “İki taraf TTA’ya kısa vadeli bakmıyor. Büyük kararlılık var. Hem Türkiye, hem İran özel sektörlere yönelik önemli kararlar alacağız” diye cevapladı. İranlı bakan Vaizi , TTA'daki 265 ürün sayısına yenilerinin eklenmesini de ele aldıklarını kaydetti.
İkili ticaret hacmini geliştirmek için öncelikle bankacılık şartlarını masaya yatırdıklarını anlatan İranlı Bakan Vaizi, ekim ayındaki 26’ncı KEK toplantısı öncesinde ortak ulaştırma, gümrük heyetlerinin sıkıntıları aşamaması halinde sınırda ve yerinde ilgili bakanlarla çözümüne gidileceğini söyledi. Vaizi ayrıca sağlık, ilaç konusunda sağlık bakanlarının Tahran’da görüşeceğinin kararlaştırıldığını söyledi.
