Türkiye'nin İran aleyhine doğalgaz fiyatının yüksek olduğu gerekçesiyle 2012'de açtığı tahkim davasını kazanması çiftçe avantaj doğurdu. İran'ın yüzde 13,3-15,8 oranında doğalgazda indirimi, %13,3'lük alt orandan ve 1,9 milyar $ tazminatı kabul ettiğini açıklaması Türkiye'nin önüne iki alternatifli yol açtı. Türkiye bu oranı yeniden Tahkim Mahkemesine götürerek daha fazla indirim ve tazminat alabilir. Ya da dava açmayarak, Rusya'nın 2,5 milyar dolarlık yapım masrafına ortak olacağı Güney Pars enerji sahasından çıkan gazın Türkiye'den Avrupa'ya taşınmasına destek olabilir. Karşılığında da İran-Türkiye-Avrupa doğalgaz boru hattında transit ülke olmaktan öte, re-export (diğer ülkeden ithal edilen ürünün daha sonra ihraç edilmesi) hakkı jestini İran'dan bekleyebilir.
Boğaziçi Üniversitesi Enerji Politikaları Araştırma Merkezi Direktörü, Enerji Ekonomisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin geçtiğimiz yılın başında 1 Temmuz 2011'den geçerli olmak üzere yüzde 13,3-15,8 oranında indirim yapılması kararı aldığını hatırlattı. Kumbaroğlu, bu kararın 1 yılı doldurmasına çok az bir süre kala İran'ın indirim ve tazminat açıklamasını 'mecbur olduğu en düşük indirim oranını Türkiye'ye kabul ettirme' adımı olarak görülmesinin mümkün olacağını ifade etti.
Bunun üzerine Türkiye yeniden tahkime başvurup daha yüksek indirim alabilir. Ancak yeniden bekleme sürecinin başlayabileceğini hatırlatan Kumbaroğlu, “TCMB'nin dövizle baskılanmaya çalışıldığı bu dönemde hem indirim hem de 1,9 milyar dolarlık ek girdi can simidi olabilir. Karar hükümetin” dedi.
- Enerjide yeni bir ortaklık
- Prof. Kumbaroğlu, yüzde 13,3'lük indirimin Türkiye tarafından kabul edilmesi durumunda İran ile Türkiye arasında yeniden bir enerji birlikteliğinin önünün açılacağını vurguladı. Geçtiğimiz günlerde 2,5 milyar dolarlık doğalgaz boru hattı yatırımına Rusya'nın katılmasını İran'ın memnuniyetle karşıladığını hatırlatan Kumbaroğlu, projenin Güney Pars enerji sahasından Avrupa'ya doğalgaz taşınmasının önünü açacak altyapı yatırımı olduğunu dile getirdi. Kumbaroğlu, Türkiye üzerinden taşınacak gazın İran-Rusya-Türkiye üçlüsünün bölgede önemli bir işbirliğini geliştireceğini sözlerine ekledi.
