Kovid-19 pandemisi ve ardından başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı tüm dünyayı etkiledi. Bu süreçte İstanbul’daki matbaaların bir kısmı 2010 yılından bu yana geliştirdikleri yurt dışı bağlantıları sayesinde krizi fırsata çevirerek birçok ülkeden kitap siparişi aldı. Bunda Türkiye’de yapılan işlerin kalitelerinin yüksek, Avrupa’ya göre maliyetlerin düşük olmasının yanı sıra Çin’in pandemi döneminde kapanması, nakliyenin zor ve pahalı olması, Çin, Tayvan ve Amerika arasındaki gerginlikler de etkili oldu. 2021 yılında kitap ve karton ambalaj bazında Türkiye’den Avrupa ve diğer ülkelere 2 milyar 357 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Matbaa yetkilileri sektörün yeterli devlet desteği alması halinde büyük rakamlara imza atacağının altını çiziyor.
EN FAZLA SİPARİŞ AMERİKA VE İNGİLTERE’DEN
2006 yılından beri yurt dışına iş yapan İmak Ofset’in kardeş ortaklarından İlyas Karademir, üretimlerinin yüzde 87’sinin ihracat olduğunu söylüyor. Karademir, “Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Dubai, Kuveyt, Rusya gibi ülkelere çalışıyorduk. Son 10 senedir başta İngiltere olmak üzere ABD, Hollanda, Belçika, Fransa, Danimarka, İsveç ve Yunanistan’a bile kitap gönderiyoruz. İngiltere’ye her gün, Afrika’ya her hafta sevkiyatımız var. Amerika’ya sadece bir firmaya, haftada 4 konteyner kitap gönderiyoruz” diyor.
MARVEL’İN ADRESİ ESENYURT
Karademir, Esenyurt’taki matbaalarında Marvel’in Batman, Örümcek Adam gibi çizgi romanlarını, İngiltere’deki British Museum, Louvre, National gibi müzelerin ve Buckingham Sarayı’nın kitaplarının basıldığını anlatıyor. Penguen, Oxford, Cambridge gibi dil eğitiminde uzman kurumlar ile de anlaşmaların tamamlandığını, şu an prova baskıları yaptıklarını ifade ediyor. Rusya lideri Putin’in diğer ülke liderleriyle yaptığı görüşmeler için hazırlanan prestij kitaplar, Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan gibi ülkelerin cumhurbaşkanlarının yayınları da İmak’ta basılıyor.
STANDARDIMIZ YURT DIŞINDAKİ ÜST KALİTEYE DENK
Amerika’daki ünlü müzelerin yayınlarını basan Ofset Yapımevi Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sermet Tolan, ağırlıklı olarak Amerika’ya çalıştıklarını fakat hemen hemen bütün ülkelerle de ilişkileri olduğunu söylüyor. Ofset Yapımevi’nin Amerika’daki müşterileri Metropolitan Müzesi, The Museum of Modern Art, Apertur, Daylight gibi kurumlardan oluşuyor.
Üretimlerinin yüzde 60’ını yurt dışına yaptıklarını söyleyen Tolan, “Bu ülkede basılı malzeme ihracatı hiç yoktu. 2000 yılı sonrasında matbaa sahipleri ve yöneticilerinin çabaları ile sektör ithal ettiğinden bir tık fazlasını ihraç edebilir hale geldi” diyen Tolan, hemen hemen hiç devlet desteği almayan bir sektörün bu kadar gelişmesinde emeği olan insanların kendi gözünde birer kahraman olduğunu söylüyor. Tolan, “500 dolar gibi astronomik fiyatlarla satılan Louis Vuitton kitapları gibi ürünlerin bizim şirketimizde basılıyor olması gurur verici. Bu açıdan son 10 seneyi önemsiyorum” diye ekliyor.
Yurt dışına fuarlarla açıldık
- Levent Ofset’in sahibi Levent Çolakoğlu, ihracatı artırmak için İhracatçılar Birliği ve Ekonomi Bakanlığı ile UR-GE projesi kapsamında fuarlar düzenlediklerini anlatıyor: “10-15 yıl önce firmalar kişisel çabalarıyla yurt dışına belli işler yapmaya başlamıştı. Ben 14 firmayı bir araya getirdim ve projeye dahil ettim. Bu kapsamda Şikago ve New York’ta olmak üzere 2, Londra’da 2, Fransa’da da 1 fuar yaptık. Geri dönüşler de almaya başlamıştık ancak projenin henüz yüzde 55’ini yapmıştık ki bitirildi. Fakat bu girişim öyle bir ivme yarattı ki temaslar çok yönlü olarak gelişmeye başladı.”
Hızlı ve kaliteli üretim ivmeyi sürdürebilir
Acar Matbaa yetkilileri Zekeriya ve Savaş Acar kitap piyasasında özellikle pandemi döneminde Türkiye’ye bir kayma olduğunu belirtiyor. Savaş Acar, “Avrupalı ve Amerikalı yayınevlerinin Çin siparişlerinde 8 aya varan gecikmeler olunca alternatif olarak Türkiye’yi gördüler. Geçtiğimiz 2 sene içinde Türkiye ihracatta bir ivme kazandı. Bundan sonrası ise tamamen izleyeceğimiz politikaya bağlı” diyor. Önümüzdeki süreçte Avrupa’da resesyona bağlı bir kriz beklendiğini belirten Acar, gelen talebi anında karşılayıp hızlı ve kaliteli üretimle, yakalanan ivmenin sürdürülebileceğini ifade ediyor.
