İşitin ey ulular âhır zaman olısar
Sağ Müslüman seyrektir ol da güman olısar
Danişmend okur tutmaz derviş yolun gözetmez
Bu halk öğüt işitmez sağır heman olısar
Gitti beğler mürveti binip sürerler atı
Yediği yoksul eti içtiği kan olısar
Yani ev koptu evden elin çekmez murdardan
Deccal kopısar yerden onlar uyar olısar
Birbirne yanubana ettiğin kalır sana
Yarın mahşer gününde cümle ayan olısar
Ey Yunus imdi senin aşk ile geçsin günün
Sevdiğin kişi senin canına can olısar
Yunus iki hususun altını çiziyor: Zulüm her devirde zulümdür, yaşadığımız zaman âhır zamandır.
O devrin iyilikten ve cömertlikten nasibini almamış beyleri nasıl halka zulmediyorlarsa; bu devrin tüm dünyada hükmünü yürüten kapitalizmin beyleri de aynı zulmü sürdürüyor. İki yazıda yer alacak raporlarda sömürünün ve vahşetin rakamlarını (boyutunu) göreceksiniz.
Bu zulme boyun eğmek bize yakışmaz. Tüm inancımız, fikriyatımız ve hissiyatımız ile karşı çıkmalıyız.
Nasıl?
(Raporları bana ulaştıran Birol Biçer kardeşime teşekkür ederim.)
Dünya Eşitsizlik Laboratuvarı Aralık 2021’de yayınlanan yeni rakamlar ve analizler, 1995’ten bu yana en tepedeki %1’in, insanlığın en alttaki %50’sinin tamamından 20 kat daha fazla küresel servet artışı yakaladığını ortaya koyuyor. Eşitsizlik şimdi 20. yüzyılın başlarında Batı emperyalizmin zirvesinde olduğu kadar büyük.
Dünyanın en zengin 10 adamının serveti, pandemi başladığından bu yana ikiye katlandı. Dünyanın en zengin 10 adamı, en alttaki 3,1 milyar insanın toplamda sahip olduğundan daha fazlasına sahip.
Dünyanın 2,755 milyarderden oluşan küçük seçkinler grubu, servetlerinin COVID-19 sırasında son on dört yılın tamamında olduğundan daha fazla büyüdüğünü gördü.
İnsanlığın %99’unun geliri COVID-19 nedeniyle daha kötü durumda.
Eşitsizlik, her dört saniyede en az bir kişinin ölümüne katkıda bulunuyor.
En zengin yirmi milyarderin en yoksul bir milyar insandan ortalama 8.000 kat daha fazla karbon emisyonuna sebep olduğu tahmin ediliyor.
Eşitsizliğin her gün en az 21,300 kişinin ölümünde payı var; bu her dört saniyede bir kişi demek. Yoksul ülkelerde her yıl tahminen 5.6 milyon insan sağlık hizmetine erişemediği için ölüyor.
Her yıl 2.1 milyondan fazla kişi açlık nedeniyle ölüyor.
*
Küresel nüfusun en zengin %10’u şu anda küresel gelirin %52’sini alırken, nüfusun en yoksul yarısı bunun ancak %8,5’ini kazanıyor.
Küresel servet eşitsizliklerini ise gelir eşitsizliklerinden daha da çarpıcı. Küresel nüfusun en yoksul yarısı neredeyse hiçbir servete sahip değil ve toplam zenginliğin ancak %2’sini elinde bulunduruyor. Buna karşılık, dünya nüfusunun en zengin %10’u küresel servetin %76’ına sahip.
Çağdaş küresel eşitsizlikler, 20. yüzyılın başlarında Batı emperyalizminin zirvesinde olduğu seviyelere bakın.
*
Dünyada 844 milyon insan içme suyuna, 2,1 milyar insan temiz suya ulaşamıyor.
Son yüzyılda, artan nüfus, endüstriyel tarım, sanayileşme ve plansız kentleşmeyle birlikte sulak alanların %50’si yok oldu. Dünya’da 80 ülke su sıkıntısı çekiyor. Dünya nüfusunun dörtte birinden fazlası olan 2,1 milyar insan temiz suya ulaşamıyor. 4 milyar insan, yılda en az bir ay, şiddetli su kıtlığı yaşıyor.
*
Dünya servetinin önemli bir kısmı ordulara tahsis ediliyor. 2021’de dünya GSYİH’sının yüzde 2,2’si silahlı kuvvetlere harcandı. Bir başka deyişle kişi başına 268 dolar silahlanmaya ayrıldı. 1999’da kişi başına düşen rakam ise sadece 118 dolar olarak kayıtlara geçmişti. Bu rakam Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgali sonrasında daha da artacak gibi tahmin ediliyor.
SIPRI’nin açıkladığı yeni rapora göre (2022), dünya çapında silahlanma oranları 2 trilyon doları aşarak rekor kırdı. En fazla silahlanan ülkeler sırasıyla ABD, Çin, Hindistan, İngiltere, Rusya, Fransa oldu. Ülkelerin toplam askeri harcamaları 2021’de bir önceki yıllara göre yüzde 0,7 artarak, ilk kez 2 trilyon 113 milyar dolara yükseldi.
Bu 10 ülkenin silah harcamaları diğer ülkelerin dışında yüzde 75’lik bir oranı kapsıyor. Rapora göre ilk 5 ülkenin 2021 yılındaki silah harcamaları şöyle: 1. ABD 801 milyar dolar, 2. Çin 293 milyar dolar, 3. Hindistan 76 milyar, 4. İngiltere 48 milyar, 5. Rusya 66 milyar dolar.
*
Dünya Göç Örgütü OIM’nin raporuna göre (2020 rakamlarıyla) dünyada 281 milyon uluslararası göçmen bulunuyor. Yani dünya nüfusunun yüzde 3,6’sını mevcut durumda göçmenler oluşturuyor. Bu da her 30 kişiden birinin göçmen olduğu anlamına geliyor. Bu rakam 1970’tekinin 3 katına tekabül ediyor.
Göçmenlere yardım için toplanan fonlar 2000 yılında 126 dolarken 2020’de 702 milyar dolara ulaştı.
BM Uluslararası Göç Örgütü’ne göre 2014’ten bu yana 29 binden fazla göçmen Avrupa yolunda hayatını kaybetti. 2021 yılında yolda ölen göçmenlerin sayısı 2 bin 836 idi, 2022’nin başından beri en az 5 bin 684 oldu.
Raporda en az 252 göçmenin “Avrupalı yetkililer” tarafından yapıldığı iddia edilen yasadışı geri itmeler veya zorla sınır dışı etmelerin doğrudan bir sonucu olarak öldüğü belirtiliyor. (Devam edeceğiz)
