Milli otomobili üretecek fabrikanın temelini atan Türkiye, devrim gibi bir başka adımı, nadir toprak elementlerinin (NTE) üretiminde atmaya hazırlanıyor. Otomotivden cep telefonlarına birçok kritik teknolojide kullanılan nadir toprak elementlerinin uç ürün noktasında değerlendirilmesi için adımlar hızlandırıldı. Nadir toprak elementlerine ilişkin çalışmaları gerçekleştiren Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) bir grup gazeteciye laboratuvarlarını açtı.
ÜLKEMİZDE BİR İLK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de hem laboratuvar hem de NTE’lere ilişkin önemli bilgiler verdi. Bakan Dönmez, “Cevher zenginleştirme, metalürji, kimya ve analiz konularında uzman personellerden oluşan ekiple sadece 2 yılda yapılan bir çalışma ile ülkemizde bir ilk gerçekleşti. Çalışma ile laboratuvar ölçeğinde, yüzde 99’un da üzerinde saflıkta seryum, lantanyum, neodimyum, paraseodmiyum, uranyum, toryum ve ağır nadir toprak oksitler kazanıldı” dedi.
200 BİN DOLARA SATILACAK
NTE’yi ayrıştırmadan önce elde edilen gelirin düşük olduğunu ifade eden Dönmez, şunları söyledi: “Ama bunu ayrıştırdığınızda değeri çok daha büyük. Örneğin yüzde 99’un üzerinde saflaştırdığınızda, tonunu 200 bin dolara satabiliyorsunuz. Ama bunu ayrıştırmadan satarsanız 1 dolar gibi düşük bir fiyata satıyorsunuz.”
FÜZE RAMPASINDA KULLANILACAK
***
“NTE içerisinde günlük hayatımızda kullanılan birçok malzeme mevcut. Savunma sanayisinde füze rampalarında, MR cihazlarında, otomotiv sektöründe, dijital kameralarda, cep telefonlarında ve gece görüş kameralarında yine NTE kullanılıyor. Hatta yerli otomobilimizde de NTE kullanılacak. Biz Türkiye olarak artık uç ürün üretiyoruz. Artık tonda 200 bin dolara kadar gelir elde edeceğiz.”
TÜRKİYE’DE 13 NADİR ELEMENT VAR
- Türkiye’de NTE yataklarının MTA tarafından ortaya konulduğuna dikkat çeken Dönmez, “Özellikle Eskişehir Sivrihisar bölgesinde bulunan florit, barit, NTE, uranyum ve toryum içeren kompleks yatak hali hazırda MTA verilerine göre 30 milyon ton ile en önemli NTE kaynağı olarak biliniyor. Son yıllarda yapılan aramacılık faaliyetleri ile de Malatya Kuluncak yöresinde yeni bir yatak ortaya çıkarıldı. 13 farklı NTE’nin ülkemizde var olduğunu tespit ettik” diye konuştu.
Tesis kuracağız
Laboratuvarda elde edilen başarının önemine vurgu yapan Bakan Dönmez, “Bu çalışmadan sonra bakanlığımız koordinasyonunda pilot veya endüstriyel çapta tesis kurmayı hedefliyoruz. Bu tesiste üretilecek nadir toprak elementleriyle artık uç ürün üretim yolculuğuna başlamayı planlıyoruz” ifadelerini kullandı. Çin’in bu elementleri değerlendirme noktasında dünyada ilk sırada bulunduğunu söyleyen Dönmez, “Yılda ortalama 125 bin ton olan NTE üretim miktarının yüzde 80’i Çin tarafından gerçekleştiriliyor. Üretimde Brezilya, Japonya, ABD, Malezya ve Hindistan da dünyada söz sahibi durumunda” dedi. Elementlerin ‘nadir’ olarak nitelendirilmesinin nedenini de açıklayan Dönmez, “Bu ismi almasındaki en önemli etken, bu elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin benzerliklerinden dolayı ‘kız kardeş elementler’ şeklinde anılmaları ve ayrı ayrı kazanımlarının oldukça zor olmasından kaynaklanıyor” diye konuştu.
Mayına karşı tam koruma
- Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nca TSK’nın ihtiyaçları doğrultusunda başlatılan proje kapsamında geliştirilen Pars 6x6 mayına karşı korumalı aracın ilk montajı gerçekleştirildi. FNSS’nin ana yüklenici olduğu 6x6 Mayına Karşı Korumalı Araç Projesi kapsamında yapılan tanıtım toplantısı yapıldı. Törende konuşan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, personelin karadan emniyetli bir şekilde intikalini sağlamak amacıyla, yeni nesil yüksek koruma kabiliyetleriyle dizayn edilen aracın sahip olduğu uzaktan komutalı silah sistemi ile de görevi esnasında maruz kalabileceği saldırıları hem meskun mahal hem de arazide bertaraf edebileceğine vurgu yaptı.
- 2021’DE TESLİM EDİLECEK
- Aracın 6x6 hareket kabiliyeti ile de her türlü arazi koşulunda görev yapabileceğini ifade eden Demir, “Yıl sonuna kadar sürecek olan kalifikasyon testlerinin ardından araçlarımızın tamamı 2021 yılında envantere girecek ve ilk defa TSK’nın kullanımına sunulmuş olacak. Dünyada ilk dediğimiz bazı özelliklere sahip olan bu aracımızın ayrıca ihraç potansiyeli de çok yüksek. Bu kabiliyetli aracın güvenlik güçlerimize ve Türk Silahlı Kuvvetlerimize hayırlı olmasını temenni ediyorum. 12 adetle başlayacağız bu sürece. Daha fazla ürünle devam edeceğini umuyoruz” dedi.
