Rusya ile Ukrayna arasında uzun süreden bu yana devam eden gerilimin savaşa dönüşmesi ile tüm gözler bu konuya çevrildi. Zira savaşın etkileri tüm dünyayı yakından ilgilendiriyor. Başta enerji ve gıda emtiaları olmak üzere hemen hemen tüm ürünlerdeki fiyatlama mekanizmasına doğrudan etki eden gelişmeler küresel ekonomiyi daha ilk günden tehdit eder bir hal almış durumda.
Saldırıdan birkaç gün önce Putin’in düzenlediği basın toplantısında kullandığı dil petrol fiyatlarını artırmaya başlamıştı. Ardından Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik ilk saldırısı ile petrol fiyatlarındaki artış da hızlandı. Bugün petrol fiyatlarının geldiği seviyeler ve önümüzdeki dönemde tetikleyeceği enflasyon zaten yüksek seyreden küresel enflasyonu daha da artıracak. Dahası özellikle olası Rusya yaptırımlarının arzda da ciddi sorun oluşturması ihtimali “panik fiyatlaması” davranışını da ortaya çıkarmış durumda. Savaş öncesi yıl sonunda oluşması tahmin edilen varil başına 125 dolarlık petrol fiyatı şimdiden geçilmiş durumda.
Petrol fiyatlarındaki hızlı artış tüm dünyayı tedirgin ederken ABD’den ilginç bir hamle geldi. ABD, Rusya’nın petrol şirketlerine yaptırım uygulanması halinde ortaya çıkabilecek ham petrol açığını kapatmak için Venezuela’nın petrol ihracatına uygulanan yaptırımları hafifletmeyi gündemine almış durumda. Reuters’ın haberine göre aynı durum İran petrolü için de değerlendiriliyor.
Yazıyı yayına hazırlandığı sıralarda Avrupa’da nisan vadeli doğalgaz kontratları megawattsaat başına 345 Euro’ya yükselmiş ve ardından 227 Euro seviyesinde dengelenmişti. Bu fiyat tüm zamanların en yüksek fiyatı anlamına geliyor.
Ancak görünen o ki fiyat artışları bununla da sınırlı kalmayacak. ABD başta olmak üzere Batı dünyasının Rus doğalgazını yaptırımların hedefine koyması tıpkı petrol fiyatında olduğu gibi doğalgaz fiyatında da “panik fiyatlaması” olmasına neden oluyor. Bunda Avrupa Birliği’nin doğalgazda önemli ölçüde Rusya’ya bağımlı olması da oldukça etkili oluyor.
Rusya-Ukrayna savaşının etkilediği bir diğer alan da gıda fiyatları. İki büyük tahıl üreticisinin savaşması küresel arz tarafında sorunları da beraberinde getiriyor. Başta buğday olmak üzere ayçiçek yağı gibi gıda ürünlerindeki fiyat artışları tüm dünyanın gündeminde. Durum böyle olunca akla “Dünya bir gıda güvencesi sorunu yaşar mı?” sorusu geliyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü “gıda güvencesi” kavramını bütün insanların her zaman aktif ve sağlıklı yasamı için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerini karşılayabilmek amacıyla yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik bakımdan sürekli erişebilmeleri şeklinde tanımlıyor. Bu tanıma bakarak son gelişmeleri ele alırsak savaşın uzaması beraberinde bir gıda güvencesi sorununu da getirebilir.
“Savaşın kazananı, barış kaybedeni olmaz.” diye bir söz vardır. Bu durum Rusya-Ukrayna savaşı için de geçerli. Hâlihazırda savaş devam ediyor ve bu durum bütün dünyaya zarar veriyor. Elbette sivillerin hayatını kaybettiği bir ortamda insan hayatı ile herhangi ekonomik bir durumu kıyaslamayacağım. Ancak savaşın ekonomideki olumsuz sonuçları yüzünden dünyanın geri kalanındaki savaşa taraf olmayan ülkelerde yaşayan masum insanlar da son derece olumsuz etkileniyor. Özetle savaşı kim kazanacak bilmiyoruz ama bu savaşta insanlık kaybediyor.
