|

Türkçenin muhafızı: Ali Şir Nevai

Büyük şair, bilgin ve devlet adamı olan Ali Şir Nevai, 9 Şubat 1441'de doğdu. Eserleriyle Türkçenin itibarını koruyan, geliştiren Ali Şir Nevai, hayatını bu esas üzerine kurmuş ve yaşamıştır. En önemli eserlerinden biri olan Muhakemet'ül Lugateyn, Divan-ı Lügat-it Türk'ten sonra Türkçenin en iyi eseri olarak kabul edilir.

Yeni Şafak
11:45 - 9/02/2017 Perşembe
Güncelleme: 11:47 - 9/02/2017 Perşembe
Yeni Şafak
Büyük Türk şairi Ali Şir Nevai
Büyük Türk şairi Ali Şir Nevai

Hayatını Türkçenin itibarının korunmasına adayan ve hep bu uğurda yaşayan Ali Şir Nevai 1441 yılında bugün doğmuştur. Yaptırdığı eserlerle büyük hizmetlerde bulunan Ali Şir Nevai, şiirleriyle uzun yıllar büyük şairleri etkisi altına almıştır. Yaşadığı devrin üzerinden yüzyıllar geçmesine rağmen tezkirelerde adı hep anılan Ali Şir Nevai'ye birçok büyük şair de nazire yazmıştır.



Kısaca hayatı


Ali Şir Nevai, 9 Şubat 1441 tarihinde Afganistan, Herat'ta doğmuştur. Babası Timur'un meliklerinden Sultan Ebû Said'in veziri Kiçkine Bahşi idi. Ali Şîr Nevâî'nin ilk eğitimini babası verdi. Daha sonraki eğitimine Horasan ve Semerkant'ta devam etti. Sultan Hüseyin Baykara ile bu tarihlerde tanışıklıklarının başladığı söylenir.



Hüseyin Baykara'nın Herat'ta tahta geçmesi ile birlikte Ali Şir Nevai, önce mühürdarlığa, sonra da vezirliğe tayin edildi. Çağdaşlarının Farsça'nın karşısında edebi dil olarak Türkçeyi yetersiz görmelerini eleştiren Nevai, eğer emek verilirse Türkçenin de Farsça kadar, hatta daha fazla anlatım inceliklerine sahip olduğunun görüleceğini belirtir. Bu görüşlerini de Muhakemet'ül Lugateyn'de dile getirir.



1488 yılında Esterabad valisiyken “Târîh-i Mülûk-i 'Acem" (İran Memleketleri Tarihi) kitabını yazan Ali Şir Nevai, 1490 yılında Esterabad valiliğinden istifa etti. Daha sonra tamamen çalışmalarına yoğunlaşan Nevai, 3 Ocak 1501 tarihinde Herat'da 60 yaşında vefat etti ve Herat'ta kendi yaptırdığı türbeye gömüldü.








Eserleri


Ali Şir Nevai, devlet kademesinde bulunduğu dönemlerde farklı alanlarda birçok eser meydana getirmiştir. Hüküm sürdüğü Horasan bölgesnde 370 kadar camii, mederese, kütüphane, hastane, kervansaray, ve vakıf için finansman sağlamış, onları restore ettirmiş veya yeniden yaptırmıştır. Sırf Herat şehrinde 40 kervansaray, 17 camii, 10 büyük konak, 9 hamam, 9 köprü ve 20 havuz yaptırdığı belgelenmiştir. İmar faaliyetleri olarak ta çok kıymatli eserler veren Ali Şir Nevai, en çok yazılı eserleriyle isminden söz ettirmiş ve örnek alınmıştır. Hamse sahibi ilk Türk şair olan Nevai'nin farklı konularda 30'a yakın eseri bulunmaktadır.









'Solakzade Tarihi' yeniden yayımlandı Avrupa'nın temelini atan İslam eserleri Türkçe'de



#Ali Şir Nevai
7 yıl önce