Yap-işlet-devret (YİD) modeliyle Türkiye’ye kazandırılan dev eserlere ilişkin muhalefetin ortaya attığı ‘garanti ödemeleri’ üzerinden söylenen yalanlar çöktü. İzmir Otoyolu ve Osmangazi Köprüsü’nde temmuz-ekim ayları ortalamasına ait otoyol ve köprü geçiş sayıları verilen garanti sayılarının üzerinde gerçekleşti. Köprü için günlük verilen 40 bin araç geçiş sayısı aşılırken, bayramlarda köprüden geçen araç sayısı garanti edilenin yaklaşık iki katına çıkıyor. Avrasya Tüneli’nde ise garanti edilen araç sayısı 68 bin iken, normal zamanda sürekli olarak 70 binler üzerinde.
PARA ÇIKMADAN YATIRIM YAPILDI
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, bugüne kadar toplam 215 milyar liralık kamu özel iş birliği projesini başlatırken, söz konusu yatırımların yüzde 86’sını tamamladı. Tamamlanan tüm projelerin yüzde 18’i kamu özel iş birliği modeli çerçevesinde hayata geçirilirken, model ile devletin kasasından para çıkmadan birçok altyapı yatırımı özel sektör marifeti ile yaptırıldı.
RAKAMLAR GERÇEĞİ ORTAYA KOYUYOR
Yap-işlet-devret modeli yapılan İzmir Otoyolu ve Osmangazi Köprüsü’nde temmuz-ekim ayları ortalamasına ait otoyol ve köprü geçiş sayıları verilen garanti sayılarının üzerinde gerçekleşti. Köprü için günlük verilen 40 bin araç geçiş sayısı aşılırken, bayramlarda köprüden geçen araç sayısı garanti edilenin yaklaşık iki katına çıkıyor. Köprü ve otoyolda yapım bedeli 6,7 milyar dolar olarak belirlenirken, işletmeci tarafından yapılan kamulaştırma bedeli 248 milyon dolar; bakım, işletme, yenileme maliyeti 2 milyar dolar, finansman maliyeti 4,6 milyar dolar olarak belirlendi. 7 yıl yapım, 15 yıl işletme süreci boyunca harcanacak bedel ise 13,6 milyar dolar olurken, buna karşın şirkete garanti edilen bedel 12,9 milyar dolarla, yapılacak yatırımın altında tutuldu.
YAVUZ SULTAN SELİM KÖPRÜSÜ 2027’DE DEVLETE KALACAK
- Öte yandan Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde ise devletin sırtına kalan hiçbir maliyet bulunmazken, köprü 2027 yılında tamamen devlete kalacak. Buradaki bakım, işletme maliyetlerinin hiçbirisine devlet karışmazken, araç garanti giderleri, tamamen finansal modelin bir parçası olarak uygulanıyor.
TÜNELDEN 50 MİLYON ARAÇ GEÇTİ
Yap-işlet-devret yöntemiyle yapılan bir diğer proje olan Avrasya Tüneli’nde ise geçiş ücretleri, sözleşme kapsamında yılda iki defa güncellenerek uygulanıyor. Açılışından bugüne kadar Avrasya Tüneli’nden yapılan geçiş sayısı 48 milyonu aşarken, Avrasya Tüneli’nden şu andaki pandemi döneminde bile günlük 45 bin araç geçiyor. Normal zamanlarda günlük 70 bin araç geçiş sayısının yakalandığı Avrasya Tüneli’nde garanti edilen sayının üzerine çıkılırken, tünelde normal verilen garanti sayısı ise 68 bin olarak uygulanıyor. Avrasya Tüneli, sağladığı yakıt ve zaman tasarrufunun yanı sıra çevre dostu kimliğiyle de ön plana çıkıyor. Avrasya Tüneli’nin 2017 ve 2020 yıllarında ekonomiye sağladığı toplam fayda 5,23 milyar lira oldu.
