Netflix’in Suriye’deki İsrail casusu Eli Cohen’in hikayesini anlatan “The Spy” dizisi yayınladı. Ancak, onların casuslar ile ilk yapımları bu değil. Mısır’ın eski Devlet Başkanı Cemal Abdülnasır’ın damadı ve İsrail gizli servisinin muhbirlerinden olan Eşref Mervan’ın sansasyonel hayatı “The Angel” adıyla filme çekilmişti. Film yayınlandıktan sonra, tüm olayları İsrail bakış açısından ele aldığı için eleştiri yağmuruna tutulmuştu. Al Jazeera’ya konuşan Fransız yapımcı Simon Estolinan, “Angel” film çekimleri yapılmadan önce Mısır’daki Eşref Mervan’ın ailesine ulaşma ve hatta Mısırlı aktörleri çalışmaya dahil etme çabalarının tamamen red edildiğini söyledi. Diğer yapım ise Holokost’un baş mimarlarından Adolph Eichmann’ın Mossad ajanları tarafından yakalanmasını anlatan Operation Finale isimli film. Adolf Hitler’in Yahudileri katletme planının arkasındaki isimlerden biri olan Eichmann‘ın Mossad ajanları tarafından ele geçirilip kaçırılmasının hikâyesini ele alan filmde Hollywood’un ünlü aktörü Ben Kıngsley rol almıştı. Yönetmenin de yahudi olduğu filmde Mossad ajanları bir Nazi suçlusuna bile merhamet eden kahramanlar gibi gösterilmişti.
DOSYA MEMURUYDU
Yeni yayına giren ve tartışamaların odağındaki Spy( Casus) dizisine gelelim. Başrolünde komedi filmleriyle tanınan Sacha Baron Cohen’in oynadığı The Spy dizisi, Eli Cohen’in masabaşı bir işte çalışırken Mossad’ın en önemli ajanlarından birine dönüşmesi sürecini ve yaptığı istihbarat çalışmalarını anlatıyor. Mısırlı bir Yahudi olan Cohen, gençliğinde, Mısırlı Yahudilerin İsrail’e göçlerine yardımcı olan gizli bir grubun içinde çalışmalar yapıyordu. İsrail’in Mısır’da kurduğu casus ağının üyeleri arasına girmeyi başaran Cohen, bu ağın 1954 yılında ortaya çıkmasının ardından İsrail’e döndü. Bu süreçte askeri istihbarata girmek için girişimlerde bulundu. Fakat bu talebi red edildi.
SURİYE’DE SAVUNMA BAKANI OLACAKTI
İsrail’de bir sigorta şirketinde dosya memuru olarak çalıştı. 1960 yılında ise Mossad tarafından ajan olarak işe alındı.Onun ajan olma sürecini de kısaca anlatalım. Cohen’in Mossad’a katıldığı 1960’lı yıllarda İsrail, Suriye ile sınır konusunda anlaşmazlıklar yaşıyordu. Bu sebeple Mossad, Suriye’den istihbarat sağlayacak bir casusu yetiştirmek istiyordu. Defalarca talepte bulunan Cohen’in isteği en sonunda kabul edildi ve altı aylık bir eğitimden geçti. Suriyeli zengin iş adamı Kemal Amin Thabet kimliğiyle Arjantin’in başkenti Buenos Aires’a yerleşti. Burada Suriye siyasetinin önemli isimleriyle tanıştı ve 1962 yılında Şam’a yerleşmeyi başardı. Suriye’nin Arjantin’deki askeri ataşesi Albay Emin el Hafız ile tanışması onun en büyük şansı oldu. Hafız, Suriye’ye döndükten sonra darbe yaptı ve yönetimi ele geçirdi. Bunun ardından Cohen’in yetkileri arttı. Darbenin ardından devlet başkanı olan Hafız, Cohen’i en yakın isimlerinden biri haline getirdi. Hatta bir dönem Hafız, Cohen’i savunma bakanı olarak atamayı bile düşündü. Tanıştığı kişiler aracılığıyla Suriye’nin askeri üslerine erişim olanağı elde etti. İsrail ile en çatışmalı yerlerden biri olan Golan Tepeleri’ndeki Suriye ordusunun karargâhlarını sık sık ziyaret etme olanağı buldu. Cohen, Golan Tepeleri’nde güneşin altında nöbet tutan askerlerin gölgesinde durabilmeleri için belli yerlere ağaçlar diktirdi. Bu ağaçlar daha sonra 1967 yılındaki Altı Gün Savaşları sırasında İsrail ordusu tarafından askerlerin yerini belirlemede kullanıldı ve hedef olarak vuruldu. En sonunda 1965 yılında Suriye istihbaratının yaptığı teknik takip sonuclandı ve Cohen evinden İsrail’e istihbarat geçerken suçüstü yakalandı ve idam edildi. İsrailli casusun hayat hikayesi bu. Eli Cohen hakkındaki Netflix yapımı “Spy” dizisi, çarpıtılan tarihi gerçekler, ülkesi için ölüme giden kahraman edasıyla tek taraflı anlatılan hikayeler sebebiyle daha çok eleştiri alacağa benziyor.
SÜPER KAHRAMAN GİBİ İŞLENİYOR
Netflix’in yapımlarının eleştirildiği nokta ise Yahudi ajanların bir halk kahramanı gibi gösteriliyor oluşu. Mossad askerlerini çağdaş kıyafetler içinde süper kahramanlara çevirilmeye çalışıldığı söyleniyor. Birçok insanın ölümüne neden olan bu katillerin tıpkı Örümcek Adam ya da diğer Marvel kahramanları gibi gösterilmeye çalışılıyor. Eleştirmenler tüm yapımlarda Araplar’ın tarihi kaynaklarına başvurulmadığına aksine sadece İsrail’in resmi ve gayri resim kaynaklarının dikkate alındığını söylüyor. Her üç yapımda da dikkat çekici tarihi hatalar yapıldığı doğrulandı.
- Artık çocuk değiliz
- İsrailli gazeteci Isan Shore, Netflix’in artan İsrail ajan filmleri üzeirne, “Uzun kolumuz Hollywood’a ulaştı” şeklinde yorum getirdi. Shore, yaptığı açıklamada şu ifadelere de yer verdi: “Artık altıncı sınıfta değilim ve eski istihbarat hikayeleri bana askeri kahramanlıkla ilgili eski coşkuyu vermiyor. Anlamıyorum ve anlamış da değilim. Mossad hikayeleri neden çarpıtılıyor.”
