ABD ile Çin’in gümrük vergileri restleşmesi teknolojinin maliyetini artıracak. Çin’de üretilen telefon, modem ve teknik ekipman fiyatlarının yüzde 30 yükselmesi bekleniyor.
ABD Başkanı Donald Trump dönemindeki yüksek gümrük vergileri, özellikle Çin’den ithal edilen teknoloji ürünlerini hedef aldı ve bu durum hem tüketiciyi hem üreticiyi ciddi anlamda etkileyecek. Sektör temsilcileri, akıllı telefonlar ve bilgisayar donanımları gibi ürünlerde, %15 ila %25 arasında bir fiyat artışı gözlemlenebileceğini öngörüyor. Zira bu ürünlerin büyük çoğunluğu Çin’de üretiliyor ve ham madde maliyetleri ile birlikte lojistik giderler de bu vergilerle birlikte artacak. Örneğin 1.000 dolarlık bir cihaz, birkaç ay içinde 1.150–1.250 dolara kadar çıkabilir.
İNTERNET KESİNTİLERİ YAŞANABİLİR
Benzer şekilde internet altyapı hizmetleri de bu artışlardan nasibini alacağı tahmin ediliyor. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık’a göre, özellikle ABD merkezli donanım üreticilerinin ürünleriyle çalışan internet servis sağlayıcıları, yeni ekipman temininde zorluklar yaşıyor. Bu durum, özellikle 5G altyapısına geçiş sürecinde maliyetleri ciddi biçimde artıracak. Kırık, internet erişim ücretlerinde %10 ila %20 arasında bir artış görülebileceğini ve buna bağlı internet kesintileri yaşanabileceğini tahmin ediyor.
ÇİN’E BAĞIMLI ÜRÜNLERDE ZAM KAÇINILMAZ
Bu durumun bireysel kullanıcılar yanında şirketleri de etkileyeceğine değinen Kırık, “Bulut sistemleri, veri merkezleri ve siber güvenlik altyapıları da bu ekipmanlara bağımlı durumda. Akıllı telefon, tablet, PC, oyun konsolu gibi bireysel tüketici elektroniği ürünlerinde ise fiyat artışları daha dramatik olabilir. Özellikle üretim sürecinde Çin’e bağımlılığı yüksek olan ürünlerde yüzde 20 ila yüzde 30 oranında zamlar gündeme geliyor. Bu da tüketicinin ürün yenileme döngüsünü uzatmasına neden oluyor. Eskiden her iki yılda bir telefon değiştirirken, şimdi bu süre 3-4 yıla çıkabilir. Bu hem piyasadaki nakit akışını yavaşlatır hem de firmaların satış hacmini küçültür. Donanım maliyetlerindeki yükseliş, yazılım geliştirme ve test süreçlerine de yansıyor. Örneğin, girişimlerin altyapı ve test ekipmanı maliyetlerinde yüzde 15-20 civarında bir artışı getirebilir” diye konuştu.
YERLİ ÜRETİM İÇİN FIRSAT ZAMANI
Türkiye açısından maliyet artışlarını Ali Murat Kırık şöyle değerlendirdi: “Akıllı telefon, tablet, bilgisayar, oyun konsolu gibi ürünlerde yaşanacak maliyet artışları, ithalat yoluyla teknolojiye erişimi zorlaştırırken, internet altyapısı ve dijital hizmetlerde de bu maliyet artışlarının yansımaları görülmeye başlanacaktır. Maliyet artışı, teknoloji ürünlerini temin etme sürecinde daha planlı ve temkinli davranmalarına neden olacak. Öte yandan, artan vergiler Türkiye’de yerli üretimi ve teknolojik altyapının geliştirilmesini teşvik edebilir. Yerli üretim ve Ar-Ge yatırımlarının desteklenmesi, uzun vadede teknoloji pazarında bağımsızlık sağlanmasına katkıda bulunacak. Bu çerçevede, devlet ve özel sektör işbirliğine giderek, yerli teknoloji üretimini artırmaya yönelik adımlar atılması, Türkiye’nin rekabet gücünü yükseltebilir.”
TEDARIK ZINCIRINDE KRIZ
Kırık, maliyet artışının nedenleri konusunda, “Çinli üreticiler, mallarını alternatif pazarlara (örneğin Türkiye, Afrika veya Güney Amerika’ya) daha düşük fiyatlarla satabilir. Bu durum, kısa vadede bu ülkelerde Çin menşeli ürünlerin ucuzlamasına yol açabilir. Ancak küresel tedarik zincirleri iç içe geçtiğinden, ABD’nin koyduğu vergiler, ara mamul veya hammadde fiyatlarını artırarak dolaylı yoldan Türkiye gibi üretim yapan ülkelerde maliyetlerin yükselmesine neden olabilir. Bu ikili etki, hem ucuz ithalat fırsatlarını hem de üretim maliyeti baskılarını aynı anda gündeme getirir” bilgisini verdi.
