1980’lerde başlayıp 90’larda zirve yapan Beyoğlu’nun kültür sanat yaşamı 2000’lerden itibaren ilçenin çevresine yayılmaya başladı. 2004’te Tophane’de açılan İstanbul Modern, 2010’dan itibaren Karaköy’de yaygınlaşan sanat alanları, Galeri Nev, Sanatorium, Mixer gibi galeriler, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi’nin sergi alanı, Tophane-i Amire, Cihangir’de sanat merkezine dönüştürülen tarihi konaklar ve sanatçı atölyeleriyle birlikte sanat üretim ve tüketimi Beyoğlu’nun dört yanına yayıldı. Geçmişten bugüne kültür ve sanatın en önemli merkezlerinden olan Beyoğlu yeni duraklarını inşa etmeyi sürdürüyor. Uzun yıllardır açılması beklenen Resim Heykel Müzesi, 16. İstanbul Bienali vesilesiyle kapılarını açacak. Bienalin ardından ise müze kendi koleksiyonundaki eşsiz eserleri ziyaretçiyle buluşturacak. Beyoğlu’nun bir başka köşesi olan Dolapdere ise yeni sergi mekanları ve galerileriyle bölgenin atmosferini değiştirmeye hazırlanıyor. Geçtiğimiz yıllarda Dolapdere Caddesi üzerinde Dirimart, Pilevneli gibi galerilerin açılması burayı sanat rotasının yeni durakları arasına eklemişti. Fakat bölgenin uzun yıllardır merakla beklediği yeni bir mekan daha vardı…
10 yıl önce İstiklal Caddesi üzerinde kurulan ARTER’in açılışı sırasında daha büyük bir sanat kurumu için bir hazırlık alanı ve laboratuvar işlevi göreceği biliniyordu. İstiklal’deki binada 35 sergiyi sanatseverlerle buluşturan ARTER’in bu misyonu gerçekleştirmek için daha büyük bir mekan ihtiyacı fikri Dolapdere’de hayat buldu. Vehbi Koç Vakfı’na bağlı olan ARTER, vakfın kuruluşunun 50. yıldönümünü kutladığı bu yıl, Dolapdere’deki yeni binasına taşındı. İngiliz mimarlık ofisi Grimshaw Architects imzasını taşıyan yeni bina hem bölgenin hem İstanbul’un kültür sanat hayatının önemli aktörlerinden biri olacak. ARTER’in 13 Eylül’de ziyarete açılacak yeni binası Kurucu Direktörü Melih Fereli, Vehbi Koç Vakfı Genel Müdürü Erdal Yıldırım ve Arter Başküratörü Emre Baykal’ın düzenlediği basın toplantısıyla kamuoyu ile paylaşıldı.
HEM KÜLTÜREL HEM SOSYOLOJİK DEĞİŞİM
- Hiçbir mekan çevresinden bağımsız düşünülemez elbette. Dolapdere’nin sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapısını göz önüne aldığımızda, kültür aktörlerinin buradaki varlıkları bölgeyi dönüştürmek için olmasa da değiştirmek adına önemli bir rol üstleniyor. Hatta belki de dolaylı yoldan bir misyon… Özellikle kültür sanata erişimi kısıtlı olan dezavantajlı grupların yoğun olarak yaşadığı, oto-sanayi dükkanlarının çoğaldığı, yer yer kriminal vakaların gözlemlendiği bir bölgeyle aynı alanda yeşeren sanat mekanları karşılıklı etkileşimi kaçınılmaz kılıyor. ARTER ekibi de bu noktayı göz ardı etmemiş ve binanın yapım aşamasında mahalleliyle sık sık bir araya gelmiş. Ekip hem onlardan beklentilerini hem kendi yapmak istediklerini anlatmış. Profesyonel bir araştırma şirketiyle yapılan işbirliğiyle bölgenin beklenti ve kaygı haritası çıkarılmış.
- “İyi bir komşu” olma niyetini taşıdığını belirten ARTER ekibi, bu süreçte mahalle halkıyla yakın iletişim kurmayı hedefliyor. Bu kapsamda yapılması planlanan güzel adımlar var. “Komşu Kart” projesiyle binaya komşu olan iki mahallede yaşayan vatandaşlar ARTER’e ücretsiz olarak üye olacak ve sergileri ücretsiz olarak gezebilecek, çocuk atölyelerinde özel rezervasyon hakkından ve indirimden de faydalanılabilecek.
AİDİYET HİSSİ OLUŞACAK
Arter Kurucu Direktörü Melih Fereli, “Bize aidiyet duygusu edinmelerini sağlayacağız” diyor. Fereli’nin bu noktada dikkat çektiği önemli noktalar var. “Kent merkezine bu kadar yakın olup bu kadar ihmal edilen bir yerin üzerine gitmemiz gerekiyordu. İyi ki burası gündeme geldi” diyen Fereli süreci şu sözlerle anlatıyor: “Muhtarlarla ve çeşitli aile gruplarıyla yaptığımız görüşmelerde kendilerinin ayağına nasıl bir hizmet amacıyla gelmiş olduğumuzu ayrıntılı bir şekilde anlattık. Onlara mektup yazdık, bir şikayet merkezi kurduk, çağrı merkezi açtık. Benim telefonum kendilerine verildi. Ekip arkadaşlarım sahaya girdi, sosyolojik, ekonomik ve hatta antropolojik anlamda neler olacağına dair araştırmalar yaptık. Çünkü fark ettik ki amaçlayabileceğimiz bir dönüşüm hassasiyetiyle büyük inşaat şirketlerinin ortamı dönüştürme sürecini engellemeyecektik. Engelleyemedik de… Üzerinde durduğumuz konu komşularımızla ilişkiyi daha da geliştirme hedefiydi.
KÜLTÜR MERKEZİ GİBİ
Gelelim bir sanat mekanı olarak ARTER’e… Dolapdere’deki bina adeta bir kültür merkezi niteliğinde. 13 Eylül’de kapılarını açacak olan yeni mekanda, 6 kata yayılan 6 galeri yer alıyor. 4 bin metrekarelik alanda galerilerin yanı sıra iki adet performans salonu yer alıyor. Dört bölümden oluşan öğrenme atölyesi, kütüphane ve kütüphane de binanın farklı bölümlerine yayılmış.
ARTER yerli ve yabancı sanatçıların 1300 eserinden oluşan kendi koleksiyonunu da yeni binasında ilk kez sanatseverlere sunmayı hedefliyor.
SANAT BELLEĞİNE KATKI
Bu kapsamda özellikle 80’li yıllarda Türkiye’deki sanat üretimine ışık tutacak sergiler söz konusu. Türkiye’deki çağdaş sanat belleğine katkı sağlayacak bu sergiler bugüne pek ulaşmayan isimleri yeniden gündeme getirmesi açısından oldukça kıymetli.
Vakfın ve ARTER’in özellikle genç izleyicilere ulaşma hedefiyle koleksiyondaki Türk sanatçıları tanıtma fikri birbirini besliyor olacak. Bu kapsamdaki ilk sergi 1976 yılında henüz 41 yaşındayken hayatını kaybeden Altan Gürman’ın retrospektifi. Sergi sanatçının 1965-1976 yılları arasındaki üretimine odaklanıyor. Sanatçının yapıtlarının tamamına yakını, 1991’de gerçekleştirilen bir sergiden 28 yıl sonra ilk kez Arter’deki sergide bir araya geliyor. , Arter koleksiyonunda yer alan 50’ye yakın yapıtın yanısıra, arşivden seçilen eskiz, fotoğraf, ders notu, nesne ve dokümanları da görebilirsiniz.
Giriş katta izleyiciyi karşılayan “Kelimeler Pek Gereksiz” sergisi ARTER’in dna’sına uygun bir anlayışla kurgulanmış. Selen Ansen küratörlüğündeki sergi jesti kalıntı ve iz temaları etrafında kurgulanıyor ve performans ve sürece dayalı eserleri bir araya getiriyor. Ayşe Erkmen’in “Beyazımtrak” sergisi ise sanatçının 70’lerden buyana süren sanatsal üretimi içinden retrospektif anlayışla seçilen eserlerini buluşturuyor. Rosa Barba’nın “Gizli Konferans” başlıklı video yerleştirmesi ise ilgi çekici. İtalyan sanatçının “Gizli Konferans” serisi 2010-2015 yılları arasında Berlin, Roma ve Londra’da yer alan üç müzenin eser depolarında ve arşivlerinde çektiği üç filmden oluşuyor. Bellek, zaman ve mekan kavramlarına odaklanan “Saat Kaç?”, İnci Furni’nin “Bir An İçin Durdu” ve Celeste Boursier-Mougenot’nun dışarıdaki rüzgarın hız ve yönüyle etkileşen piyanodan oluşan işi “offroad,v.2” mekana yayılan diğer işlerden. ARTER’i 13 Eylül’den itibaren ziyaret edebilirsiniz.
GENÇLERE ÜCRETSİZ
- Koç Holding ve Arter Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç ARTER’in açılışına özel gönderdiği mesajda müjdeyi verdi ve 24 yaş ve altındaki gençlerin Arter’deki tüm sergileri ücretsiz olarak ziyaret edebileceğini duyurdu. Yetişkinler için ise ARTER, 2 Ocak 2020 tarihine dek ücretsiz gezilebilecek. Ayrıca ARTER’e rahat ulaşmak için izleyicilere ücretsiz servis hizmeti de sağlanacak.
