ABD başkanı Trump’ın 12 Mayıs’ta “İran Nükleer Anlaşması”ndan çekilme kararı vermesi halinde bölgede neler olabileceği hakkında kimse iyimser değil. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun İran’ın nükleer silah plânının devam ettiğine ilişkin iddiaları da bir mizansen olarak görülüyor. Ancak Trump, yeni Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo ve Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Netanyahu’nun iddialarını paylaşıyor görünüyorlar. Bolton, Irak’ın işgal edilmesine gerekçe olarak gösterilen “kimyasal silah”
ABD başkanı Trump’ın 12 Mayıs’ta “İran Nükleer Anlaşması”ndan çekilme kararı vermesi halinde bölgede neler olabileceği hakkında kimse iyimser değil. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun İran’ın nükleer silah plânının devam ettiğine ilişkin iddiaları da bir mizansen olarak görülüyor. Ancak Trump, yeni Dış İşleri Bakanı Mike Pompeo ve Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Netanyahu’nun iddialarını paylaşıyor görünüyorlar. Bolton, Irak’ın işgal edilmesine gerekçe olarak gösterilen “kimyasal silah” iddiasının en sıkı savunucuydu. O dönemde Bolton’un İsrail Hükümeti'yle eş güdüm halinde çalıştığı da sır değil. İran karşıtı bir şahin olan Bolton şimdi ABD’nin ulusal güvenlik politikasını belirleyen en üst düzey isimlerden biri. Anlaşmanın devamından yana olan Amerikalılar ise Netanyahu’nun kışkırtıcı açıklamalarını Irak’ın işgaline atıfla, “Bu filmi daha önce görmüştük” diye karşılıyorlar.
Hakkındaki yolsuzluk soruşturması sebebiyle köşeye sıkışan Netanyahu’nun aksine İsrail’de Trump’ın anlaşmayı bozmasından endişe duyanlar az değil. İsrail’in “Atom Enerjisi Komisyonu” eski Başkanı Uzi Eilam, “Maariv” gazetesindeki yazısında “Netanyahu’nun İran’ın nükleer anlaşmayı ihlal ettiğine dair hiçbir kanıt sunmaması, İran’ın buna uyduğunu gösteriyor” dedi. Aralarında Uzi Eliam, İsrail İç Güvenlik Servisi “Şin Beth”in eski Başkanı Ami Ayolon, Uzi Eliam, Gilead Sher, Yitzhak Arad ve Shlomo Brom gibi ulusal güvenlik, ordu ve istihbarat kurumlarında görev yapmış 26 ismin yer aldığı bir grup ABD’nin anlaşmadan çekilmesinin İsrail’in güvenliği için tehlikeli sonuçlar doğuracağını savunuyor. Bu grup anlaşmanın bozulması halinde İran’ın nükleer silaha yaklaşacağını ve bu durumun bölgeyi çatışmaya sürükleyebileceği uyarısında bulunuyor. Ayalon ve arkadaşlarına göre ABD’nin anlaşmada kalması İsrail’in güvenlik çıkarları için en uygun seçenek.
Bu arada, 14 Mayıs’ta ABD Büyükelçiliği Tel Aviv’den Kudüs’e taşınıyor. ‘Kudüs kararı’ yüzünden Trump’ın sözde “Ortadoğu Barış Heyeti”yle Mahmut Abbas yönetimindeki Filistinliler arasındaki ilişki kopmuştu. Trump’ın Ortadoğu Barış Plânı halihazırda, damadı ve kıdemli danışmanı Jared Kushner, ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman ve Baş Müzakereci Jason Greenblatt tarafından yürütülüyor. Üç isim de Ortodoks Yahudi.
Friedman Trump’ın özel avukatı, Greenblatt ise Trump’ın şirketinde hukuk danışmanıydı. Her üç isim de İsrail’in Batı Şeria’daki yerleşim politikasını destekliyor. Kushner ve Friedman bu yerleşimler için mali katkıda bile bulundular. Hatta Friedman yerleşimciler için bir bağış toplama grubuna başkanlık yaptı. Batı Şeria’nın İsrail’in parçası olduğunu savunan ve iki devletli çözüme karşı çıkan Friedman’ın Trump tarafından İsrail Büyükelçisi olarak önerilmesi tepkiyle karşılanmıştı. Daha önce İsrail Büyükelçiliği yapmış olan Thomas Pickering, Dan Kurtzer, Edward Walker, James Cunningham ve William Harrop, Senato Dış İşleri Komitesi’ne gönderdikleri mektupla Friedman’ın onaylanmamasını istedilerse de başarılı olamadılar. Büyükelçi Friedman’ın ABD’nin Filistin politikasına aykırı görüşleri, Rex Tillerson yönetimindeki Dış İşleri Bakanlığı tarafından sıkça reddedilmişti.
Trump’ın Filistin-İsrail barışını sağlamakla görevlendirdiği isimler, bunlar. Trump’ın barış plânının içeriği şimdiye kadar açıklanmadı. Kimse bu plânın ne olduğunu bilmiyor. Trump’ın 14 Mayıs’tan sonra plânı açıklaması bekleniyor. Kushner ise Filistin meselesini yakın dostları Suudi Veliâhd Prensi Muhammed Bin Selman, Abu Dabi Veliâhd Prensi Muhammed Bin Zayid ve Mısır diktatörü General Sisi ile çözmek istiyor. Prensler için Filistin değil, İran öncelikli mesele. Filistinlilere ‘barış olmayan barış’ı kabul ettirmek için Kushner bu prenslere güveniyor. Velhasıl, 12 Mayıs’ı takip eden günlerde bölgeyi bir fırtına bekliyor.
