Güçlü büyüme için tasarruf şart

ING’nin IPSOS ile birlikte yaptığı Tasarruf Eğilimleri Araştırması’na göre; Türkiye’de tasarruf yapanların oranı 2020 üçüncü çeyreğinde yüzde 20,2’ye çıkarak 2011 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Türkiye’de kişi başı tasarruf miktarı ise 15 bin lira civarında bulunuyor.

Türkiye’de yurt içi tasarrufların yatırımların gerisinde kalması sonucu büyümenin kaynağı olan yatırımlar daha çok dış tasarruflar ile finanse ediliyor.

Yüksek ve sürdürülebilir büyümenin sağlanması ile dış kaynaklara olan bağımlılığın azaltılmasında yurt içi tasarrufların artırılması büyük önem taşıyor. Ancak, Türkiye’nin dünya tasarruf ligindeki yeri pek parlak değil. Tasarruf yapanların oranı yüzde 20,2 oranıyla 2011 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaşsa da hanehalkı tasarrufları istenilen seviyede değil.

Türkiye’de tasarruf yapan hanehalkı, ağırlıklı olarak ya banka hesabı açıyor ya da işe yapılan yatırım araçlarını tercih ediyor.

YASTIKALTI VARLIKLARI EKONOMİYE KAZANDIRALIM

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da son günlerdeki konuşmalarında dikkat çektiği tasarruf konusu, Türkiye’nin yatırım için ihtiyaç duyduğu finansmana kaynaklık edeceği için büyük önem taşıyor. Vatandaşlardan yastık altı varlıklarını ekonomiye kazandırmaları çağrısında bulunan Erdoğan’ın konuşmalarında kazan-kazan vurgusu dikkat çekiyor:

“Kendilerini güvende hissetmek adına evlerinde döviz ve altın tutan vatandaşlarıma buradan bir çağrı da bulunmak istiyorum. Bu vatandaşlarımızdan milli servetimiz olan, evlerindeki döviz ve altını çeşitli finans araçlarına yatırarak, ekonomiye ve üretime kazandırmalarını istiyorum.”

OECD ORTALAMASININ ÜZERİNDEYİZ ANCAK

Yapılan çalışmalara göre; Türkiye’nin yurt içi tasarruf oranı toplam yatırım oranının gerisinde kalmaya devam ediyor. Tasarruf-yatırım açığının sürüyor olması Türkiye’de yurtiçi tasarrufların artırılması konusunun hala önemli olduğunu gösteriyor.

Türkiye’nin tasarruf oranı dünya ortalamasına yakın olmakla birlikte gelişmekte olan ülkeler ile Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin tasarruf oranlarının gerisinde.

Türkiye’nin tasarruf oranının OECD ortalamasından yüksek, ancak içinde yer aldığı Orta-Yüksek Gelir grubundan daha düşük olduğu dikkat çekiyor.

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERİN GERİSİNDEYİZ

Çin ve Hindistan’ın da içinde yer aldığı gelişmekte olan Asya ülkeleri en yüksek tasarruf oranına sahip.

Gelişmekte olan Asya ülkelerinde tasarruf oranı, 2017 yılında yüzde 41,0 oldu. Bu ülke grubunda gözlenen yüksek tasarruf oranlarında son yıllarda görülen güçlü büyüme performansının da etkili olduğu değerlendiriliyor.

İlgili bölge 2000-2017 döneminde yıllık ortalama yüzde 7,8 oranla büyürken, aynı dönemde ortalama dünya büyümesi 4,1 civarında kalmıştır.

BES’te toplam portföy büyüklüğü 171 milyar TL

Bireysel emeklilik sistemi 2020 Aralık ayı itibarı ile 17.yılını geride bırakarak 12,6 milyon katılımcıya ulaştı. Bu katılımcıların 6,9 milyonu Gönüllü BES ve 5,7 milyonu Otomatik Katılım Sistemi’nde (OKS) yer aldı.

2020 sonu itibariyle BES’te toplam portföy büyüklüğü yaklaşık 171 milyar TL oldu. Bu büyüklüğün 160 milyar TL’lik kısmı gönüllü BES ve11 milyar TL’lik kısmı OKS’de yer aldı. Gönüllü BES portföy büyüklüğü 2019 sonuna göre yaklaşık yüzde 34 büyüme kaydetti.

OKS portföy büyüklüğü 2019 sonundaki 8,2 milyar TL’lik değerinden 2020 Aralık ayı sonunda 11 milyar TL’ye ulaşarak yüzde 38 arttı.

Bankalara da görev düşüyor

Vatandaşların birikimlerinin yatırıma yönlendirilmesinde bankalara da büyük görev düşüyor. Topladığı mevduatları tüketici kredisi olarak vermekten ziyade; yatırım, üretim, istihdam ve büyüme odaklı krediler olarak kullandırılması öneriliyor. Türkiye’deki mevduat bankaların verdiği 3 trilyon 605 milyar liralık kredinin 653 milyar lirası tüketici kredilerinden oluşuyor. Bu tüketici kredileri; 252 milyar 62 milyon lirası konut, 9 milyar 276 milyon lirası taşıt ve 392 milyar 383 milyon 152 bin lirası diğer krediler oluşturuyor.

TL’YE DÖNÜŞ DEVAM EDİYOR

Bankacılık sektörünün mevduatı arttı; 3,7 trilyon liranın üzerinde. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası istatistiklerine göre; bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalar arası dahil) 26 Mart ile biten haftada 121 milyar 620 milyon lira artarak 3 trilyon 702 milyar 897 milyon liraya yükseldi.

Bu dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 4,52 artışla 1 trilyon 627 milyar 543 milyon lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 2,63 artarak 1 trilyon 930 milyar 594 milyon lira oldu.

9,2 milyar $ daha çözüldü

Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, geçen hafta 9 milyar 265 milyon dolar azalarak 252 milyar 442 milyon dolara geriledi.

Yurt içinde yerleşik kişilerin YP mevduat tutarı 223 milyar 667 milyon dolar olurken, bunun 140 milyar 195 milyon dolarını yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin, 83 milyar 472 milyon dolarını da yurt içinde yerleşik tüzel kişilerin mevduatları oluşturdu.

TASARRUFUN YARISI DÖVİZDE

BDDK verilerine göre; Türkiye’deki toplam tasarruf miktarı 1 trilyon 864 milyar liraya ulaşmış durumda. 767,6 milyar TL’lik toplam tasarrufu bulunan İstanbul ilk sırada yer alıyor.

6 Kasım 2020 tarihi itibarıyla bireyler ve firmalar döviz mevduatlarının yüzde 54’ünü dolar, yüzde 28.9’unu avro, yüzde 15.2’sini altın, kalanını da diğer para cinsinden tutuyor. 48 ilde tasarruflardaki döviz oranı yüzde 50’yi geçiyor. Türkiye’de döviz tasarruf oranı en yüksek illerin İç Anadolu Bölgesi’nde olduğu görülüyor.

Mevduatlardaki yabancı para oranı 2003’te yüzde 56.2 ile zirveye çıkmış, 2011’de yüzde 27.6 ile en düşük seviyesini görmüştü.

#Büyüme

#Tasarruf

#Türkiye

#İstihdam

#Yatırım