Küresel alanda, ABD Doları’ndan kaçış hızlanırken, bir darbe de enerji piyasasından geldi. Batılı ülkelerin enerji alanında Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar, doların petrol piyasası üzerindeki hakimiyetini sarsıyor. Yaptırımlara tabi olmayan Hindistan ve Çin gibi büyük fosil yakıt ithalatçısı ülkelerin Rusya ile yaptıkları ticarette yuan ve drahmi gibi dolar dışı yerel para birimlerini kullanması, petrodolar imparatorluğunun tahtını salladı. Dünyanın en büyük 3. petrol ihracatçısı Rusya, Avrupa yaptırımlarından sonra Asya pazarına yöneldi. Rusya ham petrolünü indirimli satarak, Hindistan ve Çin gibi ülkelerle ihracatını artırdı ve bu ülkelerin başlıca tedarikçisi haline geldi. Uzmanlar, Hint müşterilerin ödemeyi kendi para birimleri olan Rupi, Birleşik Arap Emirlikleri dirhemi ve ve Rus Rublesi ile gerçekleştirmesiyle ABD Doları”nın petrol ticareti üzerindeki hakimiyetinin aşındığı görüşünde. Verilere göre son 3 aylık süreçte yüz milyonlarca dolar değerinde petrol ticareti, farklı para birimleriyle gerçekleşti.
YENİ DELHİ DENGELERİ DEĞİŞTİRİYOR
Fransa merkezli Uluslararası Enerji Ajansı’na göre, Avrupa’nın yaptırımlar neticesinde bıraktığı boşluğu Hindistan doldurdu ve Rus ham petrol ithalatını savaş öncesine göre 16 kat artırdı. Savaş sonrası dönemde Rus petrolünün en büyük iki alıcısından biri olan Hindistan, Rusya’nın talebini kabul ederek işlemlerini farklı para birimlerinde yapmaya başladı. Bankalar arası işlemleri kolaylaştıran SWIFT sisteminden çıkarılan Rusya’nın, bu ticareti sürdürebilmesi için Hindistan ile ortak bir banka altyapısı üstünde çalıştığı ifade ediliyor. 2022 Eylül’de Rusya ve Çin, gaz alışverişlerini Yuan ve Ruble karşılığında yapacaklarını duyurmuştu. Konuya ilişkin görüş bildiren IMF Genel Müdür Yardımcısı Gita Gopinath, Financial Times’a verdiği demeçte, Rusya’nın diğer para birimleri ile ticarete yönelmesinin doları uzun vadede zayıflatacağını belirtti. “Dolar petrol ticaretinde ana para birimi olmaya devam edecek” diyen Gopinath, “Ancak küçük seviyelerde çözülmenin başladığını görmemiz lazım” değerlendirmesinde bulundu.
