Türk kültüründe resim sanatı ne kadar önemliydi? Türkler tarih boyunca ne tarz resimler çizmişlerdi? Hangi renkleri daha çok kullanmışlardı? Figürleri nasıldı? Sanatsal yaklaşımları neyi temsil ediyordu? Türk resim sanatının dünden bugüne nasıl geliştiği hakkında aklımıza takılan birçok soruya cevap bulacağımız bir kaynak var. Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Seyfi Başkan'ın hazırladığı ve Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları'ndan çıkan "Başlangıcından Cumhuriyet Dönemine Kadar Türklerde Resim" resim konusunu ele alan önemli bir inceleme.
Bu kitapta, Türk kültür tarihindeki devamlılık göz önünde bulundurularak farklı tarihi dönemlerin sanat gelenekleri 'Türk kültür diyalektiği' bütünlüğü içinde karşılaştırmalı kıyaslamalarla fakat analojik bir yöntemle ele alınıyor. Böylelikle tür, teknik ve kısmen de konu farklılıklarıyla birbirinden bağımsız, özgün bir kimliğe sahip hissi uyandıran aslında bir bütünün parçaları niteliğindeki çeşitli türk sanat dönemleri gelenekleri çok da tartışmaya yer bırakmayacak bir şekilde birbirleriyle olan bağları ve devamlılık özellikleri anlatılıyor.
Türkler özellikle Anadolu'ya hakim olduklarında zengin bir mirasla karşılaşıyorlar. Batı kültür ve sanatının en erken dönemlerinden kalma ürünleri tanıyan atalarımız zamanla ve diğer kültürlerle karşılaştıkça kendi özgün sanatlarını oluşturmaya başlamışlar. Burada özellikle minyatür sanatından bahsetmek gerekiyor. Anadolu- Türk sanatının oluşumunda ilk önce İran ve İslam kültürü etkili oluyor. 11. yüzyılda gelişmeye başlayan Anadolu Türk kültür ve sanatı zengin miras ve temaslarla besleniyor, Anadolu'nun yeni ve egemen kültürü olarak doğuyor.
Osmanlı Ressamlar Cemiyeti'nin asker kökenli ressamlardan sivil kuşağa geçiş 1910 yılında Çallı Kuşağı olarak da bilinen izlenimci ressamlar kuşağıyla gerçekleşiyor. Figür geleneğini başlatan Osman Hamdi Bey'den bu ressamlara geçiş aynı zamanda modernleşme sürecinin de başlangıcı oluyor. Osmanlı'nın son dönemleri diyebiliriz. Bu dönemde hem asker kökenli hem de ressam olan isimler şöyle: Mustafa Nuri Paşa, Şeker Ahmet Paşa, Osman Hamdi Bey, Hasan Rıza, İbrahim Çallı, Hüseyin Zekai Paşa, Hoca Ali Rıza, Diyarbakırlı Tahsin, Sami Yetik, Beşiktaşlı Tevfik, Giritli Hüseyin, İbrahim Paşa, Hikmet Onat.
Peki, cumhuriyet Türk resmini nasıl etkiledi dersiniz. Türk resim sanatında çağdaş oluşumların çıkışı cumhuriyetle gerçekleşiyor. Çağdaş türk resim sanatı tarihinde 'Müstakillerden' sonra 1933'te bir grup sanatçı D grubunu kuruyor. D Grubu, Türk resim ve heykel sanatını dördüncü grubu. Kübizm ve soyut sanatı genel kabul görmesine eğilimli santçılardan oluşan grupta Zeki Faik İzer, Nurullah Berk, Cemal Tollu, Elif Naci, Abidin Dino ve Zühtü Müritoğlu yer alıyor.
