İstanbul’u gezmek için en güzel mevsim. Özellikle de Tarihi Yarımada’yı… Su sarnıçları, eski İstanbul sokakları, çeşmeler, saraylar, camiler ve avlular... Üstelik bu sefer daha önce hiç görmediğiniz yeni yerler keşfedebilirsiniz ya da daha önce vakit geçirmekten keyif aldığınız mekanlarda sizi bambaşka sürprizler bekliyor olabilir. Ama bunun için Nisan başında kapılarını açan ve 15 Mayıs’a kadar da ziyaret edilebilen Yeditepe Bienali’nin izini sürmeniz gerekir.
Biz öyle yaptık. Tarihi Yarımada’yı sergileri ziyaret ederek gezmeye başladık. Bu gezide itiraf edeyim en çok yolumuzun düştüğü Nuruosmaniye Camii’nde 80 sanatçının eserinin yer aldığı Mahzen’i sevdik. UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan Mahzen ilk defa Yeditepe Bienali kapsamında sergilenen eserlerle ziyarete açıldı. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından geçen yıl restorasyonu tamamlanan Mahzen beş yıllık emeğin sonucu ortaya çıkarılmış. Öyle ki içerden tonlarca balçık taşınmış. Sergiyi gezerken bugüne kadar kimsenin bilmediği 2 bin 42 metrekare büyüklüğünde 19 bölümden oluşan bu büyüleyici Mahzen’de odalar içinde kayboluyorsunuz.
Mahzen içinde “Mekandan Taşanlar” ve “Karma Çini Sergisi” var. Odalarda gezerken dikkatimi genç sanatçılardan Hattat Mustafa Cemil Efe’nin iki eseri çekiyor.
Sanatçının ilk eseri: “Bir Daha Bak.” Bu eserde Efe, Mülk Suresi’ndeki şu iki ayetten yola çıkmış: “O, yedi göğü tabaka tabaka yaratandır. Rahmân’ın yaratışında hiçbir uyumsuzluk göremezsin. Bir kere daha bak! Hiçbir çatlak (ve düzensizlik) görüyor musun? Sonra gözünü tekrar çevir ve bak (kusur arayan) göz aradığını bulamadan bitkin olarak sana dönecektir”
Yedi tabaka üzerine göz şeklinde işlenmiş ayeti, ancak doğru odak noktasını bularak baştan sona okumanız mümkün.
Yan odada ise aynı sanatçının video art çalışması var. Bu eserde Hz. İbrahim’in Kur’an’ı Kerim’de geçen bir duası yer alıyor: “Rabbim bana (ilim) hüküm ve hikmet ver. Salih kulların arasına kat”
Oturup odada bir yandan bu duayı içinizde zikrederken diğer yandan da ayetin etrafında bir kuş gibi uçan herekeleri izliyorsunuz. Ve bir kere daha tekrarlıyorsunuz kapıdan çıkarken aynı ayeti. Ve dışarı çıktığınızda bir kere daha...
Mustafa Cemil Efe yazar ve minyatür sanatçısı bir babanın oğlu. Aynı zamanda Yedi İklim adlı edebiyat dergisinin editörlerinden. Grafikerlik ve görüntü yönetmenliği de yapan çok yönlü genç kuşak hattatlardan. Bienale aslında 1 Mayıs’ta icazetlerini alacak sekiz öğrencisinin töreniyle katılmak istemiş. Ancak Bienalin Küratörü Serhat Kula kendisinden eser de isteyince ortaya ikisi Mahzen’de biri Ayasofya’da sergilenen çalışmalar çıkmış. Ziynet adlı video art çalışmasının ilk tohumları Konya’da öğrenciyken atılmış. Selçuk Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü Hat Anasanat Dalı öğrencisiyken hem okulda hem de hat icazetini aldığı hocası Prof. Dr. Fevzi Günüç’ün odasının duvarındaki levhaya bakıp herekelerin havada uçuşmasını hep hayal edermiş. Bienal için kendisinden bir proje istenince de aklına o levha gelmiş. “Kur’an’da Hz. İbrahim ilim ve hikmet sahibi olmak için dua eder ve Rabbinden kendisini Salih kulları arasına katmasını ister. İşte ben de bu ayeti yazdım ve bu ayetin herekelerini bilgisayarda canlandırdık ortaya böyle bir animasyon çalışması çıktı. Animasyonda dışardaki herekeler toplanıp ayetin üzerine geldiğinde o duanın tamamlanmış olduğunu hayal ettim. 22 kişilik bir ekiple birlikte hazırladık."
Bir Daha Bak adlı eserdeki ayet göğü anlatıyor. Ama biz o esere bir mahzende bakıp tefekkür ediyoruz. Göz şeklinde tasarlanmış eser evrenin mükemmelliğini ve bu mükemmellik karşısında insanın aciziyetine dikkat çekiyor. “Bu eseri göğün yedi katını temsil etsin diye yedi panele yazdım. Göz şeklinde tasarladım. Yine gözün yanılmasını işaret etmek adına ayetin hepsini okumak için belli bir mesafeden panele bakmak gerekiyor yoksa eseri bir bütün olarak görmek mümkün değil“ diyen Efe sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Arap alfabesi bu ülkede yıllarca hakir görüldü ve biz bu harfleri yeniden halka güzel göstermek ve sevdirmek için çalışıyoruz. ‘Bedii zevk’ ancak güzel şeye bakarak insanda oluşur."
