Yıllardır Dersimlilerin içinde kanayan bir yara olan Dersim katliamı CHP milletvekili Onur Öymen'in mecliste yaptığı büyük gafla gündemimize girdi. Öymen'in gafının ardından Dersim hakkında çok şey yazıldı, söylendi. Tam da bu dönemde Dersim Raporu adlı kitap bölgenin tarihini anlamak açısından kapsamlı bir kaynak olarak çıktı. İzzettin Çalışlar'ın yayına hazırladığı kitabın gerçek yazarı ise belli değil. Kitap, Dersim isminin kökeninden coğrafyasına, nüfusundan etnik ve dini kökenlerine, ekonomik yapısından içinde barındırdığı aşiretlere kadar bölgenin tarihi ile ilgili önemli bilgiler içeriyor. Kitaptaki raporlar ayrıca Kürt Aleviler'in yaşadığı Dersim ve çevresinde yer alan onlarca aşiret hakkında nüfusları ve ne kadar silahları olduğuna varıncaya kadar ayrıntılı bilgi sunuyor. Dersim'deki asayişsizliği Cumhuriyet'ten önce ve sonra olmak üzere iki devire ayıran kitap, bu ayaklanmalara karşı gerçekleştirilen kanlı harekatlara da geniş yer veriyor. Osmanlı'dan beri vergi vermeyi reddetip askere gitmeyen Dersim halkı, Cumhuriyet döneminde artık bir çıban olarak adlandırılmaya başlanmıştı ve artık bu çıbanı temizlemenin vakti gelmişti. Atatürk bunu 1936'daki meclis açılış konuşmasında şöyle açıklar: “İçişlerimizde en önemli bir safha varsa o da Dersim sorunudur. Bu korkunç çıbanı temizleyip koparmak ve kökünden kesmek her ne pahasına olursa olsun yapılmalı ve bu hususta en acil kararların alınması için hükümete tam yetki verilmelidir.”1937-38 katliamı da bu konuşmanın ertesinde gerçekleşti.Kitapta dikkat çeken bir başka bölüm de Dersim hakkında Cumhuriyet döneminde bazı bürokratlar tarafından hazırlanan raporlardan oluşuyor. Dersim'in nasıl ıslah edileceğine dair hazırlanan bu raporlara göre “Dersimliler aslında Alevi Kürt değil, Sünni Türklerdir ve bir an önce ıslah edilmelidir”. Zira bölgedeki tehlike giderek büyümektedir. Bazı tavsiyelere de yer verilen bu raporlarda bölgede mektepler açarak Türk propagandası, yapmak gerektiğine de dikkat çekiliyor. Aşiret ağalarının ve aşiret ağası olabileceklerin bölgeden uzaklaştırılması da ıslah için getirilen tavsiyeler arasında yer alıyor. Kitapta yer almayan ancak bizim sonuçlarını gördüğümüz durum ise 1938'deki katliamdan sonra bu tavsiyelerin bir çoğuna uyulduğu. Zira 38'den sonra yüzlerce Dersimli başka bölgelere gönderiliyor, katliam sonrası öksüz ve yetim kalan kız çocukları ise özellikle askerlere evlatlık olarak veriliyor. Yıllar sonra geri dönüş izni çıktığında ise Dersimliler adı değiştirilen vatanları Tunceli'ye geri dönüyorlar.
