O, Birinci Dünya Beylerbeyi. İstediği bir şey yoksa hemen kendi yapıyor. Türkiye'de protez mi yok, üretiyor. Torununu bıraktığı yuvadan memnun değil mi, yuva açıyor. Gezecek müze mi yok, kuruyor. Sakat hayvanlara protez yapıp doğaya bırakıyor. Yaptıkları yapacaklarının garantisi olan, durduğu yerde duramayan renkli kişiliğin adı Niyazi Çapa.
Niyazi Çapa Eskişehir'in en bilinen simalarından biri. Ama onun kişiliğini tam anlamıyla tanımlayacak kelime "renkli". Güler yüzü, babacan siması, yaptığı deli dolu çıkışları ile etrafındakiler tarafından seviliyor. Niyazi Bey, Türkiye'nin yerli yapım protezlerini ilk üretenlerden biri. Türkiye'nin ilk ilaç müzesini kuran, dünyada ilk kez bir kurt köpeğine protez yapan da Niyazi Bey. 1. Yörük Türkmen Bey'i seçilen, derneklerin büyük kurultayında sembolik de olsa dünya Beylerbeyi ilan edilen Çapa, kendine Kanuni Sultan Süleyman'ın Topkapı'daki kıyafetinin aynısını yaptırmış.
1942 Söğüt doğumlu olan Niyazi Çapa orta okuldayken ailesinin geçimini sağlayabilmek için okulu bırakmak zorunda kalmış. Eczanede çıraklık yaparken bir yandan da bir ilaç firmasının mümessilliğini yapmaya başlamış. Tuttuğu bir dükkanda pudra ve yazı mürekkebi üretimi de o günlere denk geliyor. "Tutunmak için hayata dört koldan saldırmıştım." diye anlatıyor Niyazi Bey o dönemi. Ama hayatının asıl dönüm noktası bir gece nöbetteyken boynu incinen bir pilot için istenen boyunluğun yurt dışından, pahalı bir fiyata bulunabildiğini öğrenmesi olmuş. "Neden bizim insanlarımız bu muameleye maruz kalsın ki" diye düşünmüş. Almanya'dan eğitimini ve makinelerini alıp üretime başlamış.
Böylece Türkiye'de olmayan protez (olmayan organların yerine kullanılır) ve ortezleri (olan fakat işlev görmeyen organlarda kullanılır) dünya standartlarında üreten, şimdilik 26 ülkeye protez ithal eden firmanın temellerini atmış. Öyle ki ABD'nin Irak'ta açtığı çelik korse ihalesini 14 firma arasından kazanıp, 45 bin 800 adeti 90 gün gibi kısa bir sürede üretip teslim etmiş. Halen Almanya'da reçeteye girebilen tek Türk markası Niyazi Bey'in protezleri. Ancak Niyazi Bey'in renkliliği iş yaşamındaki başarısından değil, hayatı algılama ve yaşama biçiminden geliyor. Niyazi Bey istediği bir şey yoksa, hemen kendi yapıyor. Torununu bıraktığı yuvadan mı memnun değil, hemen TSE standartlarına uyan bir yuva açıyor. Gezecek müze mi yok, kuruyor. Gündemdeki olaylara tepkisini basın açıklamalarıyla duyuruyor. Yani durduğu yerde durmuyor.
Kimin aklına gelir ki müze kurmak? Niyazi Çapa'nın. Şehirde bir müze oluşturmak için 360 yıllık bir Osmanlı evini alıp restore etmiş. 45 yıl boyunca her il, ilçenin en yaşlı eczacılarını, ölmüş eczacıların eşyalarını bulmuş. Eczacılık müzesinde gonandoskop (doktorların dinleme aleti stetoskopun dedesi) gibi asırlık eczacılık aletleri ve sararmış kutularıyla, artık üreten fabrikanın elinde bile bulunmayan ilaçlar sergileniyor. Niyazi Bey aynı binada Türkmen ve Yörük kıyafetlerini sergiliyor, yaşam biçimlerini canlandırıyor. Bir katta da, korsanların tahta bacağından bugüne sergilenen protez ve ortez müzesi dünyada bir ilk.
Niyazi Bey arkadaşının köpeği bacağından olunca, dünyada bir ilki gerçekleştirmiş ve femur protezi yapmış. Üstü tüyleriyle aynı renkte tüylerle kaplı protez takılınca köpek yürümeye başlamış. Bu protezin Türkiye'de bir ilk olduğu zanneden Niyazi Bey, bir Alman televizyon kanalının araştırmasıyla dünyada bir ilk olduğunu öğrenmiş. Niyazi Bey bacağı kopmuş bir leyleğe, bir çok güvercine ve iki kediye de protez takıp, doğal yaşamlarına geri dönmelerini sağlamış.
Niyazi Bey'in protest tavrının tarihi de Zaza Gabor'un, köpeğine "Cengiz Han" adını vermesiyle başlamış. Hemen bir köpek alıp, basın mensuplarına bu köpeğin adı "Zaza Gabor" diye açıklama yapmış. Kaynana Semra, Ajdar gibi karakterler için 10.000 imza toplayarak temiz ekran kampanyasını başlatmış. Bülent Ersoy'un askerlik için söyledikleri de, Viyana'da sergilenen çıplak türbanlı Türk kadını heykeli de Niyazi Bey'in protesto sahası içinde.
Oğuzların Kayı Boyu'nun Karakeçili Aşireti'nden geldiğini söyleyen Niyazi Bey, Osmanlı'nın bağımsızlığını ilan ettiği camide Yörük Türkmen Derneği tarafından ilk Yörük Bey'i seçilmiş. Kanuni Sultan Süleyman'ın Topkapı Sarayı'ndaki kıyafetinin aynısını bir servet harcayarak birebir yaptıran Niyazi Bey, Osmanlı'nın 700. kuruluş yıldönümünde Söğüt'te yapılan büyük kurultayda Dünya Beylerbeyi seçilmiş. Niyazi Bey oğlunun düğününü Osman Bey'in oğlunun düğününü yaptığı şekilde yapmış. Yörük çadırından gelini alıp, atın sırtında kendi çadırlarına götürmüş.
Niyazi Çapa'nın yaptıkları say say bitmiyor.
Eskişehir tarihinde 2 kez yılın babası seçimi yapıldı. İkisinde de ödülü Niyazi Çapa aldı.
Porsuk nehrine düşen 2 kişiyi, etraftaki 45 kişi bakınırken atlayıp kurtardı. Bu davranışı için validen özel bir teşekkür aldı.
ÖSS'ye giren çocukların tuvalet problemi yaşadığını görüp, Polonya'dan külot getirtti. Özel külotlar, çevreye koku yaymıyor, giysiye idrarın geçmesini engelliyor.
Döneminin TSE belgesine sahip ilk ve tek kreş ve anaokulunu açtı.
Türkiye'deki ilk vitaminli cikleti üretti.
Türkiye'nin ve Milli Selamet Partisi'nin en genç il başkanı oldu.
İlk Yörük Türkmen Federasyonunu ve ilk Yörük Türkmen otağını kurdu.
1981'de 7 yaşına kadar hiç yürüyemeyen bir çocuğa protez bacak yaparak yürümesini sağladı.
