Yoğurt, nerede, ne zaman, kim tarafından bulunduğu konusunda üzerinde çokça tartışılan bir besin. Aslında sütle tanışan herhangi bir uygarlığın, bir diğerinin etkisine ihtiyaç duymadan yoğurt yapabilmeyi keşfetmiş olması çok yüksek ihtimal. Nitekim birbirinden çok uzak coğrafyalarda, örneğin Çin’de ve Mezopotamya’da birbirine yakın zamanlarda süt veren hayvanlar evcilleştirilmiş, dolayısıyla süt ve ürünleri insan hayatına girmişti.
Süt ve ürünlerine dair ilk bilgiler ise Sümer ve Babil kayıtlarında rastlanıyor. Henüz elimize Orta Asya günlük yaşamına dair o günlerde tutulmuş bir not geçmemiş olsa da, Türkler için koyunun kutsal bir hayvan olduğunu biliyoruz. Bu elbette et, süt ve yününden ileri gelmektedir. Yani bir koyun Türkler için aynı anda üç farklı ihtiyacı birden görebilmektedir. Yemek, giyinmek ve barınmak… Türklerin Anadolu’ya sanılandan çok daha evvel geldiklerine dair iddialar olduğunu biliyoruz. Açıkçası bundan 5000 yıl öncesine ait yayık şeklinde bir toprak aracın bulunmasıyla bu iddianın doğruluğu da ispatlanmış olmalı. Topraktan imal edilmiş bu yayığı Amasya Müzesi’nde görmek mümkün. 5000 yıl önce bir yayığın varlığı , yüksek ihtimalle tereyağının ve yoğurdun varlığını da işaret eder.
Bu kadar eski zamanlardan kopup gelen ve Çin’den Arap Yarımadası’na çok geniş bir coğrafyada yapılagelen yoğurt bugün dünyada “Yunan Yoğurdu” olarak biliniyor. “Yiyecekleri kendi milletine mal etme” çabası bir çekişmeye dönüşmüş olsa da, böyle bir şeyin doğa dışı olacağını da ifade etmem gerekir.
Yoğurt mayalamada dünya halkları birbirlerinden farklı yöntem ve araçlar kullandılar. Hititler meşe palamutları, Mezopotamya halkları incir yaprağı, yerel otlar, Karadeniz’den Kafkasya’ya armut, çam kozalağı, Ege, Akdeniz halkları enginar, incir, kuzu kulağı, Orta Asya’da karınca yumurtası, karınca yuvası toprağı ve hemen bütün halklarda Hıdırellez sabahı başta olmak üzere çiy taneleri… Bu malzemelerin hepsi yoğurt mayalar. Siz de evde organik bir maya üretmek isterseniz, bir küçük kavanoza bu malzemelerden bir ya da bir kaçını atıp 50 derece ısıtılmış sütü ekleyip ısısını muhafaza edecek şekilde sararsanız 48 saat sonra ilk mayalanmayı görmüş olursunuz. Ardından bu ilk mayayla yine küçük bir kavanoz yoğurt mayaladığınızda biraz daha katı bir maya elde edersiniz. Ve bu mayayla artık bildiğimiz yoğurdu yapabilirsiniz. İlk denemenizde çok sıvı bir form oluşacaktır, bu sizi kesinlikle korkutmasın. Elbette başardınız ve organik gıda fabrikasyon hızında gelişmez. Her bir malzeme ile bambaşka lezzet ve kokuda yoğurtlar elde edeceksiniz. Kendi yoğurdunuzu keşfetmek için ideal bir hafta sonu olabilir, ne dersiniz? Deneyenlere şimdiden afiyet olsun diyorum. Gelin bugün yoğurttan yapılan birkaç tarif paylaşalım. Sağlıklı, mutlu hafta sonları.
1 su bardağı yarma (kırık buğday)
Yarım su bardağı nohut
1 kg yoğurt
Bir avuç dereotu
Bir avuç maydonoz
Tuz
Buğday ve nohutu bir gece önceden ıslatalım. Haşlayıp suyunu süzelim. İyice çırptığımız yoğurda nohut ve buğdayı ,tuz ile birlikte ilave edelim. Maydonoz ve dereotunu kıyalım, servisten hemen önce yoğurtlu çorbaya ekleyip karıştıralım. Afiyet olsun. Dereotu ve maydanoz yerine nane de kullanılabilir.
2 ekşi elma
1 kereviz
1 tavuk göğsü
1 limon
6-8 yaprak marul
Yarım bağ maydanoz
2 dal kereviz sapı
Bir çay bardağı ceviz içi
2 su bardağı süzme yoğurt
Baharatlar
Tavuk göğsünü haşlayıp küp küp doğrayalım. Kerevizi ve elmayı ince ince kibrit çöpü kalınlığında doğrayalım. Üzerine limon sıkalım, karıştıralım. Kereviz sapı ve maydanozu doğrayalım. Bütün malzemeyi tuz ve baharatlarla birlikte, yoğurdun içine ilave edelim ve karıştıralım. Hazırladığımız salatayı marul yapraklarının içine koyup servise alalım. Afiyet olsun.
