Koronavirüs Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Figen Çizmeci Şenel, ağız bakımının diğer mikroorganizmalardan korunmada olduğu gibi KOVİD-19’dan korunmada da ihmal edilmemesi gereken bir konu olduğunu bildirdi. Virüs ile mücadelede diş hekimlerinin göreve çağrılması durumunda görevlerini layıkıyla yerine getireceklerini ifade eden Prof. Şenel, Yeni Şafak aracılığıyla şu bilgileri paylaştı:
KORONA İLE MÜCADELEDE AĞIZ TEMİZLİĞİ NASIL OLMALI
Ağız bakımı diğer mikroorganizmalardan korunmada olduğu gibi COVİD-19 enfeksiyonundan korunmada da ihmal edilmemesi gereken bir konudur. Dişlerin günde en az iki kere fırçalanması ve diş ipi kullanımı ağız hijyeni için olmazsa olmaz olarak nitelendirdiğimiz uygulamalardır. Bunların yanında gargara uygulamasının da faydalı olduğunu gösteren çalışmalar yayınlanmıştır. COVİD 19 un gelişimini engellediğine dair yeteri kadar klinik çalışma olmamakla beraber, özellikle diş hekimliği uygulamalarından önce yüzde 1 hidrojen peroksit veya yüzde 0.2 povidon iodineli gargaraların kullanılmasının ağızdaki virüs yükünü azalttığı bildirilmiştir.
ONLİNE İLETİŞİM YOLLARI TERCİH EDİLSİN
“Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilimsel Danışma Kurulu’ nun tavsiyesi ile Sağlık Bakanlığı tarafından 17 Mart tarihinde diş ve ağız sağlığı ile ilgili acil ve zorunlu hizmetler dışındaki tüm hizmetlerin ertelenmesini içeren bir genelge yayınlanmıştır. Bu hizmetlerin dışında kalan diş hekimliği uygulamalarının ertelenmesi bu dönemde hastaların ve sağlık çalışanının COVİD-19 enfeksiyonundan korunmasında ve buna bağlı olarak toplumda bulaş riskinin azaltılmasında çok önemli bir yere sahiptir. Dental tedavi ihtiyacı olduğunu düşünen hastaların öncelikle telefon ya da online iletişim yollarını kullanarak hekimleri ile temas kurmaları gereksiz başvuruları önleyerek hem hastanın hem sağlık çalışanının korunmasını sağlayacaktır.”
ERTEMELERİNİ ÖNERİYORUZ
Bu uygulamaların dışındaki işlemler için hastalarımızın Sağlık Bakanlığı tarafından yapılacak ikinci bir duyuruya kadar tedavilerini ertelemelerini öneriyoruz. Bu ertelemeler hastaların, sağlık çalışanlarının ve buna bağlı olarak toplumun enfeksiyon riskinin azaltılmasında çok önemlidir.
RİSK ALTINDALAR
“Diş hekimliği tedavileri hastalarla yüz yüze çok yakın temasta çalışma, sıklıkla tükürük, kan ve diğer vücut sıvılarına maruz kalma, çok yüksek devirli döner aletler ve keskin aletlerin kullanılması sebepleri ile Covid-19 enfeksiyon riski en yüksek tedavilerdendir. Covid-19 ile enfekte olmuş kişiler için kuluçka süresinin 1-14 gün olduğu ve bu şekilde bulgusu olmayan kişilerin de virüsün yayılmasına sebep olabileceği doğrulanmıştır. Bu sebeple diş hekimliği uygulamaları için müracaat eden Covid-19 tanısı almamış hastaların da enfeksiyon potansiyeli olabileceği her zaman göz önünde bulundurulmalıdır. Aynı şekilde tedaviyi yapan hekimin ve yardımcı personelin enfekte olması durumunda hasta açısından da bu riski mevcuttur. Bu sebeple daha önce de belirttiğimiz gibi acil ve zorunlu olmayan tedavilerin ertelenmesi çok önemlidir. Diş Hekimliğinde hasta tanı ve tedavisi sırasında hem hastanın hem sağlık personelinin Covid-19 bulaşından korunması için hasta değerlendirmesi, el hijyeni, diş hekimleri için kişisel koruyucu önlemler, işlemlerden önce virüs bulaşmasını engelleme yolları üzerinde dikkatle durulmalıdır. Diş hekimliğinde daha önce SARS-Cov’un için literatürde bildirildiği gibi Covid-19’un da tükürük, kan, damlacık ve aeresoller ile yayılması söz konusudur.”
HASTALAR RANDEVU SAATİNDE GELSİN
Diş hekimliğinde yaygın olarak görülen çapraz enfeksiyonlara karşı da önlemlerin alınması gerektiğini söyleyen Şenel, “ Tedavi odasının dışında gerçekleştirilen ve dışarıdan hizmet alınan laboratuvar ve teknisyenlik uygulamaları için hizmet alan ve hizmet veren tarafları koruyacak özel önlemler alınmalıdır. Ayrıca sosyal izolasyon kurallarının hasta bekleme ve tedavi alanlarında uygulanması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Bu kapsamda hastaların randevularına saatinde gelmesi sağlanarak bekleme alanlarında bekletilmemesi, beklemesi gerekli durumlarda hastaların en az 1 metre mesafe ile oturtulması, bekleme alanlarındaki dergi, gazete, oyuncak vb kaldırılması gibi önlemler önerilmektedir. Zorunlu haller dışında tedavi ve bekleme alanlarına refakatçi alınmamalıdır” dedi.
DİŞ HEKİMLERİ VE PERSONEL NASIL ÖNLEM ALMALI
Diş hekim ve yardımcı personellerinde korona ile ilgili alması gerektiği önlemleri de anlatan Şenel, “Diş hekimleri ve yardımcı personelleri, eve dönmeden önce koruyucu çalışma kıyafetlerini çıkartarak kişisel kıyafetlerini giymelidir. Eve ulaştıklarında ayakkabılarını kapının dışında çıkarmalı, kıyafetlerini diğer ev sakinlerinden izole olacak şekilde çıkarmalı ve yıkamalı ve hemen duş almalıdır. Ayrıca verilen hizmetlerin, tanımlanmış sabit ekipler tarafından, en az iki vardiya ve belirlenmiş izole alanlarda gerçekleştirilmesi ve tüm ekiplere günlük ateş takibi yapılması gerekmektedir” diye konuştu.
DİŞ HEKİMLERİ GÖREV VERİLİRSE LAYIKIYLA YERİNE GETİRECEKTİR
Şenel diş hekimlerinin de pandeminin ilerlemesi halinde göreve çağrılmasının mümkün olma ihtimali sorusuna da, “Ülkemizde halen kamuya ait Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinde çalışan çok sayıda diş hekimi Covıd-19 ile mücadelede filyasyon yani hastalığın kaynağını bulma, tanı için örnek alınması ve devamında örnek alınmış kişilerin takip edilmesi ve ev karantinasında olanların takibinde görev yapmaktadır. Tanı için örnek alınan ağız ve üst yutak bölgeleri hakkında çok iyi bilgi ve donanıma sahip hekimler olmaları ve enfeksiyon kontrolü konusunda eğitimleri ile meslektaşlarımız bu görevi başarıyla yerine getirmektedir. İlerleyen süreçte ihtiyaca binaen Sağlık Bakanlığı tarafından başka alanlarda da göreve çağırılmaları halinde İngiltere, Çin gibi ülkelerde sağlık bakanlıklarının görevlendirmeleri ile sahada görev yapan diş hekimleri gibi ülkemizdeki meslektaşlarımız da görevlerini layıkıyla yerine getirecektir” dedi.
HANGİ TEDAVİLER YAPILIYOR
Şenel, diş hekimliği uygulamalarındaki acil ve zorunlu diş hekimliği hizmetlerini şu şekilde sıraladı:
“-Diş enfeksiyonundan ve üçüncü azı dişlerinden kaynaklanan şiddetli ağrı.
-Diş çekimlerinden sonra oluşan kemik enfeksiyonları.
-Ağrı ve şişmeye sebep olan apseler.
-Çene ekleminde meydana gelen kırıklar, çene eklemi çıkıkları, travmaya bağlı olarak dişlerin yerinden çıkması.
-Ağzın yumuşak dokularında oluşan akut ve ağrılı lezyon ve yaralanmalar, ağızda meydana gelen şiddetli kanamalar.
- Hastaların hava yolu açıklığını tehdit eden ağız içi ve dışı enfeksiyonlar.
-Radyoterapi, kemoterapi alması planlanan ya da almakta olan ve organ nakli planlanan hastaların tedavileri.
-Tıbbın diğer alanlarında gördükleri tedavilerden dolayı hekimleri tarafından konsültasyon istenen hastaların tedavisi, daha önce geçirilmiş operasyonlar sebebiyle alınması gereken dikişler.
-Kötü huylu olduğundan şüphelenilen ağız lezyonlarının varlığında biyopsi.
-Geçici protezlerin kaybı/kırılması ve hareketli protezlerin kullanımına engel olan vurukların tedavisi.
-Ortodontik tedavi görmekte olan hastaların braket ve tellerinin kırılması sonucunda yumuşak dokuda oluşan yaralanmaya bağlı olarak gelişen ağrı veya enfeksiyon, ve yeni doğan dudak damak yarıklı hastaların beslenme plağı uygulamaları.
