Bazı romanlar vardır, yazarından çok ismi veya ilk cümlesi meşhurdur. Orhan Pamuk’un Yeni Hayat’ının “Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti.” sözleriyle başlaması gibi. Buna benzer bir cümleyi pekala yeni bir döner lezzetinin ortaya çıkışını anlatmak için de kullanabiliriz, “Bir sipariş aldı hayatı değişti” diye. Sadede gelecek olursak, mevzu farklı bir ağız tadı ve bu amaçla yapılan siparişin nelere kadir olduğu.
Hollanda’da Türklerin en çok kapsalon dönerini tercih ettiğini okuyunca konu ilgimi çekti. Ülkenin en büyük çevrim içi yemek sipariş platformu Thuisbezorgd’un 2022 raporuna göre en çok sipariş edilen yemeğin kapsalon döneri olduğu, 12 bölgenin 7’sinde birinci, bir bölgesinde de ikinci en çok tercih edildiği yazıyordu.
Her yenilik farklı bir ihtiyaca cevap vermek için ortaya çıkar. Yeni lezzetin hikayesi de bundan farksız. Bir berber komşusu olduğu bir dönerciye farklı tarifle bir döner siparişi veriyor. İşte ne oluyorsa ondan sonra oluyor. Lezzetin mimarı ise Hollanda’ya Aksaray’dan gelerek lokanta açan Derviş Bengü.
Dönerin tarifi değişti
Hollanda’da en çok tercih edilen iki yemekten biri olan kapsalon Flemenkçe dilinde berber anlamına geliyor. Mazisi 20 yıl kadar öncesine dayanan kavram Rotterdam’daki El Aviva lokantası sahibi Derviş Bengü’nün berber olan komşusunun farklı bir siparişi üzerine ortaya çıkmış. Berber komşusu bir kap içerisinde kızarmış patates, et, eritilmiş peynir, salata ve sosu karıştırmasını istiyor. Berberden ilhamla menülere “kapsalon” adı verilmiş. Daha sonra geliştirilerek menüye eklenmiş. Ancak zamanında başvuru yapılmadığı için kapsalonun patenti alınamamış. Muhteviyatında patates kızartması, döner, kaşar peyniri, salata ve sos var. Tarifi ise şöyle: Önce patates pişiriliyor, sonra et üzerine konuyor. Etin üzerine de peynir eritiliyor. Sos ve salatalar ilave ediliyor.
Berber Nataniel Gomez ilham verdiği kapsalonun hikayesini şöyle aktarıyor: Bir gün molada dönerciyi arayıp farklı bir kap içinde kızartılmış patates, döner, peynir ve salata siparişi verdim. Bir süre sonra müşterilerim, işçilerim ile neredeyse her gün yediğimiz bu yemeği merak ederek ne olduğunu sordular. Ben de El Aviva’yı göstererek oradan ‘Kapsalon isterseniz siz de yiyebilirsiniz’ dedim. Böylece kapsalon birkaç sene içinde tüm Hollanda’da popüler oldu.
Böcek dondurmaya girdi
Bir gıda içinde böcek gbi ‘anti lezzet’i hiç kimseye tavsiye etmem. Ama ortada farklı kültür ve medeniyet sözkonusu. Bir talep ve potansiyel görülmüş olacak ki, mevzuat değişikliği ile Avrupa Birliği un kurdu ve çekirgenin ardından cırcır böceğinin de gıdalarda belli miktarda kullanılabilmesine onay verdi. Cırcır böceğinden aroma üretilmesine izin verilmesi bir dondurmacıyı harekete geçirdi. Almanya’nın İsviçre sınırındaki Rottenburg beldesinde Rino adlı dondurmacı dükkanını işleten Thomas Micolino uzun deneme süresinden sonra böcek aromalı dondurmayı ürettiğini ve müşterilerinin beğenisine sunduğunu duyurdu. Micolino bazı insanların böcekli dondurmaya tiksinirken meraklı müşterilerin ise çoğunlukla yeni lezzeti beğendiğini dile getiriyor. Farklı tarifleri denemeyi seven aykırı dondurmacı daha önce de küflü peynir ve ciğer sosisi aromalı dondurmalar üretmiş. Micolino’nun ürettiği dondurma cırcır böceği unu, krema, vanilya özü ve baldan oluşuyor ve üzerinde kurutulmuş bütün cırcır böcekleri bulunuyor.
Mutfak seti olmazsa olmaz
Saha çalışmalarıyla mutfak malzemelerine ihtiyaç tespiti üzerine AK Parti Genel Merkez Kadın Kolları deprem bölgesine 25 bin mutfak seti gönderdi. “Sıcak Sofralar Tekrar Kurulsun” kampanyası ihtiyaç giderilinceye kadar devam edecek. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi de konteyner kentlerde kalan depremzedelere mutfak seti dağıtmaya başladı. Malzemelerin 11 ilin tamamında dağıtılmasına Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı destek veriyor.
Sofraya bir tabak da sen koy
Artvin Valiliği himayesinde ve koordinesinde depremzede vatandaşlara destek için oluşturulan Artvin Gönül Bağı Platformu “Sofraya Bir Tabak Da Sen Koy” kampanyasını hayata geçiriyor. Nakdi yardımların bir tabak için 300 TL olarak belirlendiği kampanya ilk etap 6 ay süreli olacak ve ağustos ayına kadar olan kısmı kapsayacak.
Bir dostun üzüntüsüne herkes katılır, başarılarına ise ancak yüksek ruhlular sevinir.
Antakya künefesine AB vize verdi ama...
Hatay mutfağının en meşhurlarından olan Antakya künefesi Avrupa Birliği Komisyonu nezdinde inceleme ve ilan süreçleri başarıyla tamamlandıktan sonra 13 Mart 2023 tarihinde tescil edildi. İlk başvuru 2019’da yapılmıştı. Antakya künefesinin tescili ile AB’de tescil edilen ürünümüzün sayısı dokuza çıkmış oldu. Daha önce de Antep Baklavası, Aydın İnciri, Bayramiç Beyazı, Malatya Kayısısı, Aydın Kestanesi, Taşköprü Sarımsağı, Milas Zeytinyağı ve Giresun Tombul Fındığı AB’de tescil edilmişti.
Antakya künefesi Antakya Ticaret ve Sanayi Odası başvurusu sonucu 2008’de Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaretle tescil edil edilmişti. Yaygın bir lezzet ürünü olarak memleketin her yerinde künefeyi tadabilirsiniz. Ben bu lezzeti asıl vatanı olan Antakya’da yedikten sonra başka yerde yiyemez oldum.
Künefemizin ülke sınırları dışına çıkıp Avrupa sofralarını tescilli haliyle süsleyecek olması sevindirici bir gelişme. Künefenin Avrupa makamlarından vize alması, deprem felaketinden sonra yaralarını sarmakta olan Hatay’ın tarihi ve kültürel mirasının korunmasına katkı sağlayacak. Ancak bu aşamada bize düşen ödevler de var. Depremler sebebiyle çok sayıda usta hayatını kaybetti. Ustalardan ve çalışanlardan başka illere gidenler oldu. İş yerleri yıkıldı. Antakya’da künefecilerin bulunduğu Uzun Çarşı ve Künefeciler Meydanı depremle yıkıldı. Bu yüzden Antakya künefesinin geleceği için ciddi bir çalışma yapmak gerekiyor.
