Bebeklerin ve çocukların gelişiminde yeterli ve dengeli beslenmenin önemi saymakla bitmiyor. Ancak birçok anne, bebeklerine hangi dönemde hangi gıdayı vermesi gerektiğini bilemeyebiliyor veya yanlış biliyor. Doç. Dr. Merih Çetinkaya, annelere rehber olacak bebek beslenmesinin 10 altın kuralını açıkladı.
Tüm dünyada çocuk ölümlerinin 2/3'ünün nedeni demir, çinko ve vitamin A gibi mikrobesin eksikliklerinden kaynaklanıyor. Türkiye'de de bebeklerde demir ve D vitamini eksikliğine sık olarak rastlanıyor. Doç. Dr. Merih Çetinkaya, Türkiye'de doğan, büyüyen bebeklerin daha özel beslenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Tamamlayıcı besinlere erken başlanırsa sindirim sistemi olumsuz etkilenir.Döküntü, ishal ve kusma ile birlikte alerjiler görülebilir. Böbrek solüt yükü artar. Anne sütünün verimi ve hastalıklara karşı koruyucu etkisinin azalması sonucu enfeksiyon hastalıklarının sıklığında artış olur. Bu nedenlerden dolayı ek besinlere 4.aydan önce başlanmamalıdır uyarısında bulunan Çetinkaya;
“Tamamlayı besinlere 6. aydan sonra başlanırsa yetersiz beslenme nedeniyle büyüme ve gelişme geriliği başlar, yetersiz lif tüketimi nedeniyle kabızlık görülür. Demir eksikliği anemisi, motor fonksiyonlarda gecikme ve gıda reddine de yol açabilir. Çiğneme ve yutma ile ilgili problemler oluşur, bebek kaşıkla beslenmeye alışamaz. Ayrıca anemi ve malnütrisyon görülebilir. O nedenle beslenmeye doğur zamanda, doğru miktarda, doğru besinler ile başlanmalıdır” dedi.
Bebekler büyüme ve gelişimin önemli bir kısmını ilk 3 yılda tamamlar diyen Çetinkaya, “Hem çeşitlilik hem de besinsel gereksinimleri karşılayacak şekilde tüketilen ürünler bebeklerde damak tadı gelişiminde, obezite kontrolünde, alerji ve diyabetin önlenmesinde ve sağlıklı büyüme ve gelişmede kilit role sahiptir. Bu besinler tahıllar, et, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri, sebze ve meyvelerdir” hatırlatması yaptı.
-Bebekler ilk 6 ay anne sütü ile beslenmelidir. 6 aydan sonrada ek gıdalar ile birlikte 2 yaşına kadar anne sütü verilmeye devam edilmeli.
-Kolay sindirilebilme özelliği ve besinsel değerleri nedeni ile sebze püresi, yoğurt, pirinçli kaşık mama, ve meyve püresi erken dönemde tercih edilebilir. Burada en önemli konu tamamlayıcı beslenmeye tek çeşit ile başlanması, her gıdanın teker teker en az 2-3 günlük aralar ile denenmesi ve çölyak hastalığının önlenmesi için tahıllara 4-7 ay arasında anne sütü devam ederken başlanması gerektiği.
-6. Aydan itibaren bebeklerin beslenmesine 8 tahıllı kaşık mamalar ile devam edilebilir. Bebeklerin besinleri seçilirken üzerinde “Bebek ve Küçük Çocuk Ek Gıdası” ifadesi aranmalıdır.
-6. ayda ilk tanışacağı meyve elma, ilk tanışacağı tahıl pirinç olmalı.
-Meyve suları taze meyveden hazırlanmalı, %100 meyve suyu olmalı, kıvamı zaman içinde hızla arttırılarak erkenden püreye geçiş hedeflenmelidir. Bebeklerin tükettiği meyve ve sebzeler tarım ilacı içermemelidir. Bebeklere özel üretilen püre mamalar tercih edilebilir.
Zamanla bebeğin beslenmesine anne sütüne ilaveten yumurtanın sarısı, yoğurt, et eklenmeli.
-6 ile 8. aylar arasında anne sütüne ek olarak zenginleştirilmiş sebze çorbası, mercimek çorbası, haşlanmış yumurta sarısı ve beyaz peynir verilebilir iken 8. aydan itibaren bunlara ilave olarak baklagiller, et, tavuk, balık, köfte ve sebze yemekleri ile beslenmeye devam edilebilir
-Bebeklerin 8. aydan itibaren yardımsız beslenmeye başlayabileceği ve 12. ayda büyük çoğunluğunun erişkinler için hazırlanan sağlıklı gıdaları da yavaş yavaş tüketebileceği bilinmeli.
-İlk yıl yumurtanın beyazı verilmemeli.
-Demir eksikliği ve buna bağlı olarak gelişen kansızlık sonucu büyüme gelişme geriliği, iştahsızlık, halsizlik, uykusuzluk ve davranış bozukluğu gibi çok ciddi sorunlara yol açmakta.Bu nedenle öncelikle gıdalarla ve 4-6 aydan itibaren de ilaç takviyesi ile yeterli demir desteği sağlanmalıdır. Çinko eksikliği ishal, kilo kaybı, iştahsızlık, dermatit denilen cilt sorunları ve büyüme gelişme geriliğine yol açmaktadır. Bu nedenle bebekler için özel olarak üretilmiş, vitamin ve minerallerle zenginleştirilmiş, çeşitlilik içeren tamamlayıcı ek besinler tercih edilmeli.
-Bebeklere kesinlikle ilk yılında inek sütü, keçi sütü ve diğer hayvanların sütü verilmemeli.
