Lale Devri’nin en önemli sanatlarından birisi olan musıkinin unutulmuş fasıl düzeni Pera’da yankılandı. Fasıl Ensemble müzik grubunun titiz bir çalışma sonucu ortaya koyduğu eserler, “Fasl-ı Rast” konserinde 300 yıl sonra ilk günkü haliyle icra edildi. Grup, konserlerini farklı makamlarla sürdürmeyi hedefliyor.
Osmanlı’dan günümüze ulaşan somut olmayan kültürel mirasımız fasıl geleneği, özgün icra anlayışıyla 300 yıl sonra Beyoğlu’nda yankılandı. 17. yüzyıl sonu ve 18. yüzyılın ilk yarısında İstanbul’daki klasik musiki çevrelerinde benimsenen fasıl düzeni, dönemin ruhuyla Pera Müzesi’nde icra edildi. İstanbul’un müzik kültürü üzerine çalışmalar yapan Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü çatısı altında faaliyet gösteren “İstanbul ve Müzik Araştırma Programı”nın etkinliği olan “Fasl-ı Rast: 18. Yüzyılın Unutulan Fasıl Geleneğinin İzinde” konserinde Osmanlı’nın unutulan fasıl geleneğinin izi sürüldü.
18. YÜZYILA YOLCULUK
2017 yılında bir araya gelen Fasıl Ensemble müzik grubu, icra ettiği konserle ilk kez görücüye çıktı. Kadim eserleri farklı tarihsel dönemlerin sanat anlayışlarını gözeterek özgün bir icra anlayışıyla günümüze taşıyan grup, dokuz eseri 18. yüzyılın zevk ve üslubuyla dinleyiciye sundu. Eserlerin bulunmasında sadece tarihi kayıtlar değil, minyatür, gravürlerin yanı sıra dönemin ortamı da çeşitli kaynaklardan incelendi. Uzun araştırmalar sonucu ortaya çıkan eserler yakın zamanda albüm olarak satışa sunulacak.
Dönemin olmazsa olmaz sazlarından ney, tanbur, daire ve miskalin o yılların tekniğine uygun olarak hazırlanıp çalındığı konserde, dinleyiciler tarihte yolculuğa çıktı. Rast makamında çalınan dokuz esere yine dönemin bir geleneği olarak iki de gazel eşlik etti. Bu uygulama da uzun zaman sonra bir fasılda ilk kez yapıldı.
FASIL DÜZENİNİ UNESCO’YA ALDIRMAK İSTİYORUZ
Müzik tarihçisi Harun Korkmaz’ın sanat yönetiminliğini üstlendiği Fasıl Ensemble, Boğdan Prensi Dimitri Kantemir’in aktardığı fasıl düzenini ihya ederek kaybolan eserleri ortaya çıkarıyor. Yeni Şafak’a konuşan Korkmaz, unutulmuş bir saz olan “miskal”i de uzun zaman sonra ilk kez bu konserde kullandıklarını söyledi. Korkmaz, “300 yıllık, unutulmuş eski fasıl düzenini ihya ediyoruz. Özellikle 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bu düzenin tamamen değiştiğini görüyoruz. Halbuki bu Lale Devri’nin musikisi. 3. Ahmet devrinde kullanılan bir düzen bu” diye konuştu.
2017’de aklına gelen bir projeyle bugün ilk konserlerini verdiklerini dile getiren Korkmaz, “Biz yıllardır başka gruplarla, başka vesilelerle müzik yapan kişileriz. Fasıl Ensemble projesiyle bir araya geldik. Bir sonraki adım olarak 18. yüzyıl fasıl düzenini, UNESCO’nun somut olmayan kültür miras kapsamına aldırmak istiyoruz. Osmanlı’daki farklı fasıl düzenlerini çeşitli vesilelerle yeniden icra edeceğiz. İlerleyen zamanda bu fasıl düzeninde de farklı makamlarda Türkiye başta olmak üzere dünyanın farklı yerlerinde sahne almak istiyoruz” dedi.
