Akademisyen Veli Uğur’un kaleme aldığı Vampirin Öpücüğü, Âşığın Kanı: Türkiye’de 1980 Sonrası Popüler Roman güncellenmiş ve genişletilmiş ikinci baskısıyla yeniden okurla buluştu. Yazar, ses getiren çalışmasında çok satan ve seri üretim olan popüler romanları inceliyor. Peki bu popüler roman kavramı nasıl ortaya çıktı? Veli Uğur, ilk olarak popüler kültür kavramını ele alıyor. Daha sonra popüler edebiyatın tanımına yoğunlaşıyor. Popüler edebiyat çalışmalarında en çok tekrarlanan yargının bu türdeki eserlerin gerçek edebiyat olarak görülmediğini söylüyor ve ekliyor : “ Üniversitelerde ve diğer okullarda popüler edebiyatın işlenmemesinin temel nedeni zaman içinde oluşan edebiyat kanonlarıdır. Kanon, edebiyat içi seçkinciliği ifade eden yaklaşımdır. Kanon adı verilen listeye giren eserler, edebiyat çalışmalarının merkezine alınır. Kanon dışı kalanlar ikincil edebiyat olarak değerlendirir ve popüler edebiyat topyekün dışlanır “
AMANVERMEZ AVNİ
Günümüz kitap piyasasında aşk, polisiye, bilim kurgu, siyasal kurgu gibi popüler edebi türler en çok satan kitaplar arasında bulunuyor. Türkiye’de popüler edebiyat ürünleri batıda olduğu gibi her geçen gün çok daha fazla sayıda insana ulaşıyor. Uğur, işte bu romanların edebiyatımızdaki izini sürüyor. Yazar, 80 sonrasının daha iyi anlaşılabilmesi için öncesinde popüler romanların başlangıcına kısaca bir göz atıyor. Şimdinin aşk romanları ilk başlarda romans olarak adlandırılır. 1902’de Saffet Nezih’in “Zavallı Necdet” o yıllarda en çok satan romanların başında gelir. Uğur, korku romanlarını da mercek altına alır. En dikkat çekici gotik-korku edebiyatı eserlerini sıralanır. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın yeşilçam filmlerine de konu olan “Gulyabani”romanı ön plana çıkanlardan . Elbette bu dönemde polisiye roman da yazılır. Ebusüreyya Sami tarafından kaleme alınan “Türklerin Sherlock Holmes’i Amanvermez Avni” en eski polisiye romanları arasında gösterilir.
AŞK ROMANLARI GÖZDE OLUR
1980 askeri darbeden sonra popüler edebiyatın gözdesi aşk romanları olur. Toplumsal, siyasal, ekonomik konulardan tamamen uzak aşk hikayeleri çok satar. 1980’lerde ve 1990’larda en çok okunan yazarlardan biri ise Duygu Asena’dır. İlerleyen yıllarda Tuna Kiremitçi ve Kürşat Başer gibi yazarlar, popüler aşk romanlarının öne çıkan isimleri arasındadır. Yeni dönem muhafazarlığının etkilediği bir başka tür de hidayet romanları olur. Hidayet romanları 1968 yılında Hekimoğlu İsmail’in Minyeli Abdullah’ı ile başlar , 80 ve 90’lı yıllarda yazılmaya devam eder. 1980 öncesi hidayet romanlarında dindarların ülkelerinde dinlerini daha açık biçimde yaşama istekleri konu edilir. Yakın dönemdeki hidayet romanlarının neredeyse tamamı arayış içerisinde olan insanların dini keşfetmeleri ele alınır. Emine Şenlikoğlu, Halit Ertuğrul, Sevim Asımgi gibi yazarlar çağdaş olmayı ; içki, kumar ve fuhuşla özdeşleştirir ve bu gruptaki insanların Müslümanlara çeşitli biçimlerde zulmettiğini öne sürer. Yakın dönemin hidayet romanlarında geleneksel İslami yaşam tarzı da eleştirilir, siyasal İslam mücadelesine katılmayan insanlar gerçek İslam’ı yaşamamakla suçlanır. 2000’li yıllara gelindiğinde ise İslami aşk romanları boy gösterir. Diğer aşk romanlarından farklı olarak bu tür kitaplarda cinsellik konusu işlenmez. Uğur, çalışmasında hidayet ve islami aşk romanları arasındaki farkı örneklerle ortaya koyar. Polisiye romanlarda ise 80 sonrası en etkili isim şüphesiz Ahmet Ümit’tir. Yazar, Ümit’in romanları üzerinden Türkiye’deki son dönem polisiye romanlarına ışık tutar. Celil Oker, Remzi Ünal ve Metin Çakır gibi polisiye roman yazarları da ele alınır.
SİCCİN AMEL DEFTERİ
Türk kültüründe cin, peri, büyü, muska, ejderha,sihir ve bunun gibi çok sayıda korku unsuru bulunmasına karşın korku romanı oldukça azdır. Ancak, 2000’li yıllardan sonra cinli, perili, vampirli Türk romanları hayatımıza girer. İlk İslami korku romanı Siccin Amel Defteri olur. “Ağlatan” ise son dönem en ilginç korku romanları arasındadır. Romanda Anadolu’da bir cadının hikayesi anlatılır. Sinema ve televizyon dizilerinde çokça gördüğümüz zombiler üzerine de bir Türk romanı vardır. Şerda Kayman’ın Zombiler Sokağı. 20.yüzyıln en bilinen vampiri Dracula’da korku romanlarımızda kendine yer bulur. Galip Argül’ün “Tan Vakti” romanı diğer vampir türü romanlardan farklı olarak çok sayıda yerli unsuru barındırır. Roman kahmanı, Ömer Hayyam, Leyla ve Mecnun gibi yerel öğeleri vampir kurgusuna dahil eder.
SAFBİLİMKURGU: UZAYLI ÇİFTÇİLER
Veli Uğur, tekonolijik gelişmelere pararel olarak son yıllarda tüm dünyada ve Türkiye’de popüler olan bilimkurgu romanlarını ele alır. Sosyal, saf, dispotik ve biyopunk gibi türlerinin Türk edebiyatındaki yansımalarına değinir. Türkiye’de bilimkurgu alanında tek eser, Aşkın Güngör’ün 2008 yılında piyasaya çıkan “Gohor: Kıyametten Sonra” romanı olur. Bilimkurgu romanın saf bilimkurgu olarak adlandırılan alt türünün en dikkat çekici örneği ise Ali Nar’ın Uzay Çiftçileri romanıdır. Romanda uzay araştırmaları Kuran’a dayandırılarak yapılır ve Müslüman bir evren özlemi yansıtılır.
YÜZÜKLERİN EFENDİSİ RÜZGARI
Özellikle 2000’li yıllarda çok sayıda fantastik roman Türkçe’ye çevrilir. Buna paralel olarak da kendi fantastik romanlarımız piyasaya çıkar. Bunlardan en bilineni Saygın Ersin’in yazdığı Zülfikar’ın Hükmü olur. Büyü ve epik fantezi tarzının dünyada en çok tanınan kitabı Yüzüklerin Efendisi tarzında Türk romanları da kaleme alınır. Hakan Buhurcu’nun Athalon Diyarları: Denge bunlardan biridir. Siyasal kurgu romanları da günümüzde en çok satanların başında gelir. Bu romanlarda devlet, siyasal örgüt, dini cemaaat, mafya yapılanması ve gizli teşkilatlar konu alınır. 2005’te piyasa çıkan ve bir dönem satış rekorları kıran Orkun Uçar ve Burak Tuna ikilisinin kaleme aldığı “Metal Fırtına” tabiri yerinde fırtına gibi eser. Veli Uğur, çok sayıda örnek ve roman çözümlemeleriyle Türkiye’de popüler romana dair bilmek istediklerinizi ayrıntılarıyla ortaya koymayı başarıyor.
