Gaziantep’teki Zeugma Müzesi’nde sergilenen Çingene Kızı Mozaiği’nin kayıp parçaları geçtiğimiz Aralık ayında ait olduğu yere dönmüştü. Milattan önce ikinci yüzyıla ait mozaiğin kayıp parçaları 20 yıl aradan sonra yerini bulmuş, Amerika Birleşik Devletleri’nden Türkiye’ye getirilen 12 parça, Zeugma Mozaik Müzesi’nde ziyarete açılmıştı. Şimdi sıra Zeugma’dan yurt dışına kaçırılan diğer mozaiklerde!
DEPOYA HAPSETTİLER
Arkeolog Nezih Başgelen, Zeugma’nın yurt dışında olduğu bilinen diğer bazı parçaları hakkında bilgi verdi. ABD’de, Berlin ve Hermitage gibi müzelerde kaçırılan eserlerin yer aldığına dikkat çeken Başgelen, ‹At Adam» Kentauros Nessos öyküsünü canlandıran mozaiği için FBI’ın yayınladığı kayda dikkat çekti. New York’ta bir Türk kaçakçının galerisinde bulunan ‘At Adam” Kentauros Nessos mozaiği Zeugma’nın parçalarından biri. Mozaiğin yıllar önce tespit edildiğini ve yurda dönmeyi beklediğini kaydeden Başgelen şu bilgileri paylaştı: “At Adam Mozaiği’nin New York’ta olduğunu biliyoruz. FBI kayıtlarında ‘bu mozaiğin orijini Türkiye’den’ diye belirtilmiş. Türkiye’den geldiğini teyid ettikleri bu ilginç mozaik panonun da de dönmesi konusunda gerekli temasların kurulmasını dileriz. Bu bağlamda hem Berlin’de hem St Petersburg’ta olduğu bilinen Roma eyaletlerinin betimlerinden oluşan ilginç bir mozaik daha var. Kimseye göstermiyorlar. Bu mozaiğin ana bölümü halen Hermitage müzesinin deposunda. Berlin’deki bu ilginç taban mozaiği diğer eserlerle birlikte İkinci Dünya Savaşı sonunda Rusya’ya götürülerken bazı parçaları Berlin’de kalmış. Bu eserler hakkında daha ayrıntılı temasların kurulması gerekiyor. En azından görüntüleri birleştirilerek bütünü tekrar kamuoyuyla paylaşılabilir” dedi.
84 BİN ESER YURT DIŞINDA
Yurt dışına kaçırılan eserlerin iadesi için bakanlığın titiz çalışmalar yürüttüğünü belirten Başgelen, var olan eserleri yerinde korumaya özen gösterilmesi gerektiğine dikkat çekti. Başgelen, “84 bine yakın kültürel varlığımızın yurt dışına gittiği söyleniyor. Var olan tarihi eserlerimizi, kaya anıtlarını ören yerlerini de özellikle defineci tahribatından korumak zorundayız” dedi.
- Belkıs nasıl bulunmuştu?
- Arkeolog Nezih Başgelen’in aktardığına göre; Çingene kızının kardeşi olarak bilinen Belkıs mozaiğinin de aralarında bulunduğu 12 parça 2012’de ABD’nin Bowling Green State Üniversitesi’nde sergilenmeye başlandı. Üniversite bu kapsamda akademisyen Stephanie Longin-Hooper’dan mozaikler hakkında bir çalışma yapmasını istedi. Arşiv kayıtlarını incelemeye başlayan Longin-Hooper, 1965 yılında bir sanat simsarı tarafından üniversiteye satılan mozaiklerden şüphelendi ve Roma’daki mozaik uzmanı Rebecca Molholt’a başvurdu. O sıralarda Antakya kazılarının Princeton kayıtlarını araştıran Molholt, 300 civarında Antakya mozaiği kayıtlarını tek tek inceledi ve bu mozaiklerin Antakya’dan değil Zeugma’dan getirildiğini teşhis etti. 2012 yılında mozaiklerin çalıntı olduğu üniversiteye bildirdi ve süreç başladı. Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’in devreye girmesi ile süreç hızlandı ve kayıp mozaikler yurda döndü.
