Pamukkale Üniversitesi öğretim görevlilerinden Ferihan Polat’ın “Siyasal Davranışın Psikolojisi” adlı kitabı sadece siyasi davranışların nedenlerini değil, aynı zamanda bu davranışların birey ve toplum üzerindeki etkilerini de derinlemesine incelemekte.
Psikoloji, insan zihni ve davranışlarının bilimsel olarak incelenmesiyle ilgilenen geniş bir alan olup, insanların düşünme, hissetme, öğrenme, hatırlama, sosyal etkileşimler kurma gibi birçok yönünü ele alır. Davranışlarımızın kökeninde çeşitli psikolojik nedenlerin bulunduğu kabul görmüş bir gerçek. Birçok alanda ortaya çıkan davranışlarımızı etkileyen çeşitli faktörler bulunmakta. Siyasal alanda da davranışların çeşitli psikolojik dayanakları var.
“Siyaset psikolojisi, birey ve grupların siyasi davranışlarını anlamaya, bu davranışları şekillendiren psikolojik süreçlerin kökenlerini tespit etmeye çalışan ve özellikle 1070’lerden sonra önem kazanan bir bilim dalıdır. Gerek ulusal gerekse uluslararası ilişkilerde ortaya çıkabilecek ve barışı tehdit edebilecek sorunlarda siyasete farklı bir bakış açısı sağlayan siyaset psikolojisinin ele aldığı konular, içinde yaşanılan sosyal ve siyasal sistemi anlamak ve sorgulamak açısından son derece önemlidir.”
SİYASAL DAVRANIŞLARA PSİKOLOJİK BAKIŞ
Siyasal davranışın psikolojisi, bireylerin ve toplumların siyasi tutumlarını, inançlarını ve davranışlarını psikolojik bir mercekten inceleyen bir disiplin olup, siyasetin sadece rasyonel kararlar ve ideolojik farklılıklarla değil, aynı zamanda duygular, motivasyonlar, kimlikler ve sosyal etkileşimler gibi psikolojik süreçlerle de şekillendiğini vurgular.
Siyasal davranışın psikolojisi karmaşık bir olgu olan insan davranışını anlamak ve siyasi süreçleri daha iyi kavramak için önemli bir araçtır. Bu alan, hem akademik dünyada hem de siyaset alanında geniş ilgi görmektedir.
Seçmenlerin neden belirli adayları desteklediği, siyasi partilerin hangi stratejileri benimsediği, Siyasi mesajların nasıl daha etkili bir şekilde iletileceği, propaganda tekniklerinin psikolojik etkileri, insanların siyasi hayata daha fazla katılım göstermesini sağlamak için psikolojik engellerin aşılması ve motivasyonun artırılması, Siyasi farklılıkların neden olduğu çatışmaların anlaşılması ve çözülmesi gibi konular siyasal davranışların psikolojisiyle ilintili konular.
Pamukkale Üniversitesi öğretim görevlilerinden Ferihan Polat’ın “Siyasal Davranışın Psikolojisi” adlı kitabı bu konuyu ilişkili olduğu konularla birlikte geniş olarak ele almakta. Polat, bu çalışmasında sadece siyasi davranışların nedenlerini değil, aynı zamanda bu davranışların birey ve toplum üzerindeki etkilerini de derinlemesine incelemekte.
KİŞİLİK ÇÖZÜMLEMELERİ YAPIYOR
11 ayrı bölümden oluşan kitabın her bir bölümünde kişilik çözümlemeleri ve bu doğrultuda ortaya çıkan davranışlar ele alınmakta. “İnsan ile siyaset arasındaki ilişkinin çözümlemesinde bireylerin psikolojik süreçlerine ışık tutmaya çalışan bu alandaki çalışmalar, insan davranışlarının sağlıklı ve hastalıklı yönlerini açıklamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada ise siyasetin öznesi olan insanın siyasal davranışlarında özellikle hastalıklı yönler ele alınmış, anormal diye tabir edilen davranışların nasıl bir toplumsal ve psikolojik süreçler içerisinde oluştuğu anlatılmaya çalışılmıştır.”
SİYASİ DAVRANIŞ VE KİMLİK ARAYIŞI
Siyasal davranışların temelinin kimlik edinme çabasına kadar inmesi nedeniyle yazar konuyu kimlik ve kişilik oluşumu noktasından başlayarak ele almış. Kişilik ve kimlik konularının temel alındığı bu bölümde, özellikle Freud ve Jung’un zihin kuramından hareketle kişilik ile kimlik arasında ilişki ve farklılıklar üzerinde durulmakta. İnsanoğlunun kimliğe neden ihtiyaç duyduğu, hangi psişik süreçlerin sonucunda kimliğin oluştuğu, kimliğin, kişiliğin içinde nasıl rol oynadığı sorularına cevaplar aranmakta. Bu bağlamda kitabın ilerleyen bölümlerinde de milliyetçilik, etniklik, ırkçılık, köktencilik ve terörizm konularına yer verilmekte.
Kitabın “İtaatın Psikolojisi” adlı bölümünde tarihin en eski dönemlerine dayanan yöneten-yönetilen ayrımının temelini oluşturan itaat olgusu ele alınmakta. İtaat olgusunun ne tür süreçler sonucu ortaya çıktığının incelendiği bu bölümde, itaat davranışının sürekliliğini ve yaygınlığını sağlayan toplumsal sistemler ve bu sistemleri oluşturan mekanizmalar değerlendirilmekte.
Kitabın üçüncü ve dördüncü bölümü “Grup Psikolojisi” ve “Topluluk Psikolojisi”ne ayrılmış.
“Ahlakın Psişik Gelişimi ve Siyasal Ahlâk” başlıklı beşinci bölümünde özellikle az gelişmiş ülkelerdeki siyasi yozlaşma insanın ahlaki gelişimi noktasında irdelenmekte ve siyasal ahlaki ilkelerin toplumların içinde var olma şekillerinin öncelikle bireylerin ahlaki gelişimine bağlı olduğu vurgulanmakta.
Kitapta en dikkat çekici bölümlerden birinin “Travma ve Yas” bölümü olduğunu belirtmeli. Özellikle psikiyatri alanında yer alan çalışmalardan hareketle hazırlanan bu bölüm, insanın saldırganlık dürtüsünün boşaltım biçiminin neden şiddete dönüştüğüne cevaplar aramakta.
Kitapta yer alan “Milliyetçilik ve Etnikliğin Psikolojisi”, “Irkçılığın Psikolojisi” ve “Fundamentalizmin Psikolojisi” adlı bölümler ise yer yer “Kişilik ve Kimlik “bölümündeki açıklamalara dayanan, yer yer “Travma ve Yas” adlı bölümde açıklananlar doğrultusunda değerlendirilmekte.
Kitabın son iki bölümü “Şiddetin Psikolojisi” konularına ayrılmış. Bu bölümde, insanın şiddet davranışına yönelmesinin psikolojik nedenleri, bu psikolojiyi besleyen süreçler ele alınmış.
Ferihan Polat’ın “Siyasal Davranışın Psikolojisi” adlı eseri, siyasal davranışları anlamak isteyen herkes için değerli bir kaynak niteliğinde. Polat, bu çalışmasıyla siyasal hayattaki birçok olguyu psikolojik bir mercekten inceleyerek, okurlara daha derinlemesine bir bakış açısı sunmakta.
