Türkiye ile Rusya arasında askeri alanda hiçbir sıkıntı yok. Ekonomik alanda tarihin en iyi ikili ilişkileri yaşanıyor. Türkiye, NATO ülkesi olmasına ve Transatlantik eksene bağlı olmasına rağmen, özellikle Karadeniz"le ilgili konularda Rusya ile çok yakın işbirliğine girebiliyor. Öyle ki, Türkiye-Rusya ilişkileri iki ülke açısından da "örnek", "model" olarak gösteriliyor.
Hal böyleyken dün, Genelkurmay açıklamasıyla ortaya çıkan ve daha ne olduğu kesinleşmeyen bir tuhaf durum yaşanıyor. Bir Rus uçağı, Türkiye-Gürcistan sınırında Türkiye hava sahasına yaklaşıyor. Türk F-16"ları alarm durumuna geçiyor. İki ülkenin uçakları, hava sınırına paralel biçimde Bulgaristan sınırına kadar uçuş yapıyor.
Alarm durumuna geçilmeseydi, "önleme uçuşu" yapılmasaydı Rus uçağı Türkiye"nin hava sahasını ihlal edecek miydi? "Önleme uçuşu" yapıldığına göre bu ihtimal kuvvetli olmalı.
Genelkurmay"ın konuyla ilgili açıklaması şöyle:
"Rusya"ya ait bir IL-20 tipi askeri uçak, 22 Ekim 2013 tarihinde, 16.37-19.05 saatleri arasında, Karadeniz"de Türkiye-Gürcistan hudut bölgesinden, Türkiye-Bulgaristan hudut bölgesine kadar, uluslararası hava sahasında, kıyılarımıza paralel olacak şekilde doğudan batıya doğru uçuş icra etti. Merzifon"dan saat 16.38"de kalkış yapan uçaklar (F-16), saat 17.14"de Rusya"ya ait askeri uçağa Ordu açıklarında önleme yaparak, Türk hava sahasında seyirle, uçağı Türkiye-Bulgaristan hududuna kadar izledi. Uçağın, saat 19.05"de bölgeden uzaklaşması ile birlikte, uçaklar üssüne dönüş yaptı."
IL-20 tipi uçağa bakıyoruz. Bir nakliye uçağı değil. Savaş uçağı da değil. Aslında İlyuşin tipi yolcu uçakları ve nakliye uçakları var. Ama burada Türkiye hava sahasına girmesinden endişe edilen uçak, aslında bir istihbarat uçağı.
ABD ve bazı NATO ülkelerinde bulunan Awacs uçaklarının Rus muadili de diyebiliriz. Il-20 ve IL-20 Coot, NATO dizaynına sahip bir istihbarat, elektronik dinleme uçağı.
Böyle olunca işler değişiyor. Henüz konuyla ilgili bilgiler netleşmemiş olsa da, bir ihtiyat payı bırakarak sormak lazım:
Rusya"ya ait elektronik dinleme uçağı Türkiye sınırlarını neden zorlar? Neden böyle tehditkar bir şekilde sınırın sıfır noktasında uçar? İki ülke arasında bilmediğimiz bir hesaplaşma var da buradan doğan bir gövde gösterisi mi yapıldı? 2.5 saat süren bir takip, nereden bakarsanız bakın normal değil.
Biraz araştırınca aynı olayın bir başka yerde daha yaşandığını görüyoruz. 29 Mart tarihinde, Rusya"ya ait yine IL-20 tipi elektronik dinleme uçağının İsveç sınırında benzer şekilde uçtuğunu, Baltık Denizi"ndeki tacizin, İsveç hava sahasına sıfır noktada gerçekleştiğini öğreniyoruz. Türkiye"deki gibi sıcak takip yapmasa da konu İsveç"te ciddi bir rahatsızlığa neden oldu.
Ankara-Moskova arasındaki en ciddi ayrışma Suriye konusunda yaşanıyor. İki ülke Suriye konusunda birbirine taban tabana zıt pozisyonlarda duruyor ve ikisi de, Suriye krizinin ilk gününden bu yana bu pozisyonunu hiç değiştirmedi.
Söz konusu bir nakliye uçağı olsaydı, belki Suriye ile bağlantı kurulabilirdi. Gürcistan sınırından Bulgaristan sınırına kadar uzanan yakın takipte mesele bir istihbarat uçağı olunca insan bütün ihtimalleri düşünüyor.
Hele ki Hakan Fidan ve istihbarat tartışmaları, ABD ve Avrupa arasındaki NSA skandalı, İran-ABD ilişkilerindeki şaşırtıcı yakınlaşma, buna karşıt olarak S. Arabistan-ABD ilişkilerinde ciddi sarsıntıların yaşandığı bir dönemde, bir çok şey "ihtimal olma" sınırını zorluyor.
Acaba Türkiye üzerinden yeni bir tartışma mı başlatılmak isteniyor? ABD ile, İran ile, İsrail ile, Suriye ile ortak bir çok meselemiz varken, iki ülkenin de son derece dikkatli davrandığı Türkiye-Rusya arasında bir kriz mi besleniyor?
Yoksa Moskova, Karadeniz kıyılarında ABD-NATO merkezli istihbarat, dinleme tesislerine yönelik bir test mi yaptı? Türkiye"nin refleksi, savunması, hassasiyetleri mi test edildi?
Öyle bile olsa, amacı ne olursa olsun, bu yaklaşım son derece ciddi sonuçlara yol açabilir?
Sanırım Rusya"dan konuyla ilgili kamuoyunu rahatlatacak bir açıklama bekleme hakkımız var. Türkiye de Genelkurmay açıklamasının mahiyetini, detaylarını, sebeplerini öğrenmeye yönelik kamuoyunu daha ayrıntılı bilgilendirmeli.
Rusya"nın böyle taciz görüntülü eylemi için gerçekten de mantıklı bir sebep göremiyoruz. Sadece merak ediyoruz.
Türkiye, Gürcistan savaşında ABD gemilerinin Karadeniz"e çıkışını sınırlayacak kadar Rusya ile dengeli ilişkiler kurarken şimdi Karadeniz"de neler oluyor?
Rus uçağı Türkiye"yi mi dinliyordu yoksa Türkiye"deki, Karadeniz"deki ABD-NATO istihbarat üslerini mi?
