Her gün aynı şeyleri konuşuyoruz, temel sorun ülkenin zenginleşmesi ve herkesin bu zenginlikten pay alarak daha refah içinde yaşayamamasıdır. Ne yaparsanız yapın eğer üretim temelli bir ekonomiye sahip olamazsanız başarılı olmanız zordur. Bu sebeple dünyanın gelişmiş ülkelerine bakmalısınız. Bu noktaya gelişlerinde üç kelime ana aktördür; birincisi güçlü üniversiteleri, ikincisi inovasyon yaratan yapıları ve üçüncüsü üretimin her alanında katma değeri yüksek ürünlere ve sisteme yatırım yapmalarıdır. Bu noktada dünyanın her yerinde olduğu gibi ülkemizin de önünde büyük fırsatları var. Ancak bu çıkışın başlangıç noktası çok önemlidir. Geçtiğimiz Kasım ayında bu işin şifresini yazmıştım ama şimdi ortaya çıkan koşullar bu konuyu bir daha gündeme getirmemi zorunlu kılıyor. Dün Ak Parti kongresinde Sayın Cumhurbaşkanı’nın dediği gibi bize özgü üreten, katma değer yaratan eğitime ihtiyacımız var. Cumhuriyetimizin 100. yılında yeni bir atılımla yeniden eğitim ile şahlanan bir ülke olmamamız için hiçbir neden yok. Çünkü bu çağın önemli ivmesi bilgi ve katma değer ile büyüyen ekonomidir.
Ben bu açıdan en kritik adımı yine Cumhurbaşkanının atması gerektiğini düşünüyorum. Bu adım; Bilim, Yükseköğretim ve İnovasyon Bakanlığı’nın kurulmasıdır. Ülkemizin değişime başlama noktası üniversitelerin bir okul olduğu algısından kurtularak üniversiteleri bir üretim üssü gibi konumlandırması olacaktır. Eğer bugünkü gibi üniversiteler öğrenci alan ders anlatan ve sınav yapan yerler durumunda kalırsa bu hem yetişmiş bilim insanlarımıza hem de bu çağın yaratıcı gençliğine hitap etmekten uzak olacak ve bundan biz kaybedeceğiz. Artık üniversitelerimizi pantentlerin, projelerin, startupların, kuluçkaların merkezi haline getiremezsek önümüzdeki yüzyıla da korkarım kaybetmiş olacağız.
Peki bu dönüşüme nereden başlayacağız. Bu değişime başlayacağımız yer artık bu süreçlerin tamamına hitap edecek bir yapı kurmaktır. Bu yapının üniversiteleri, teknoparkları, iş dünyasını, küresel oyuncuları ve yıkıcı teknolojileri bir araya toplayan ve yöneten yapıdır. Bu açıdan “Bilim, Yükseköğretim ve İnovasyon Bakanlığı”nın kurulması oldukça önemli bir adım olacaktır. Bu bakanlık bilginin üretimini, bilginin işe dönüşümünü, ürettiğimiz bilgi temelli işin katma değer yaratmasını, iş dünyası ile üniversitelerin iş birliğini, AR-GE bütçelerinin ve çalışmalarının üniversitelerde kullanılmasını, teknoparklarda marka patent ve inovasyon üretilmesine olanak sağlayacaktır. Sonuçta da müthiş bir katma değer yaratan sürece dönüşmüş olacaktır.
Peki bu anlattığımız yapının örnekleri var mı? çok var ve bu örnekler genelde çok başarılı; Fransa en başarılı örneklerden birisi, Fransa’da “Yüksek Öğretim, Araştırma ve Yenilik Bakanlığı” adıyla hizmet veriyor. Polonya’da özellikle son yıllarda ekonominin can damarı olan tarım ve tarım inovasyonunun şahlanmasını sağlayan “Bilim ve Yüksek Öğrenim Bakanlığı” var. Bunların dışında;
Portekiz’de “Bilim, Teknoloji ve Yüksek Öğrenim Bakanlığı”, İran’da “Bilim, Araştırma ve Teknoloji Bakanlığı”, “Yüksek Öğretim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı Fildişi Sahili”, Malezya’da “Yüksek Öğretim Bakanlığı”, “Yüksek Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı” (Dominik Cumhuriyeti, Kenya, Güney Sudan, Tanzanya ve Zimbabve), “Yüksek Öğretim ve Bilimsel Araştırma Bakanlığı Birleşik Arap Emirlikleri’nde var.
Şimdi şunu çok net anlatmamız gerekiyor; katma değeri yüksek ürün ve iş üretmenin yolu bugün 8 milyonu aşkın genci, 1 milyona yakın bilim insanı, 90’a yakın teknoparkı, on binlerce laboratuvarı bünyesinde barındıran bu büyük üniversite yapısının “okul” olmaktan çıkarılıp üretim üssüne dönüşmesi en büyük dönüşüm olacaktır. Bu yapının da YÖK’ün yerine kurulacak “Bilim, Yükseköğretim ve İnovasyon Bakanlığı”dır. Son yıllarda ülkemizdeki yükseköğretim atılımlarına ve uluslararası öğrenci gelişimine bakarsak bu değişimin ne kadar zururi olduğunu anlayabilirsiniz. Bu açıdan bu süreci mevcut YÖK başkanımızın ve ekibinin yöneteceğine inanıyorum.
