İkinci olarak da
; mevcut hâliyle bile kendi dünyanızı da koruyamazsınız.
Çağı tanıyamazsanız, çağın ağları, bağları, bağlamları ve kavramları, zihninizi çağdaş hurafeler çöplüğüne dönüştürür ve insanı yaşarken -canlı cenaze hâline getirir ve- öldürür.
Dahası,
İçinde yaşadığınız çağı,
,
, daha
çabasıyla
hakkaniyetli ve verimli bir şekilde tanıyabilir ve ancak ondan sonra aşma çabasına soyunabilirsiniz.
Daha önce bu sütunda yayımlanan bir yazımdan yol çıkarak, önce içinde yaşadığımız çağı, bu çağı kuran Batılıların kendi kavramlarıyla tanımlamaya, yarınki yazıda da bizim kavramlarımızdan yola çıkarak tanımlamaya ve yaşadığımız köklü medeniyet krizini nasıl aşabileceğimiz meselesi üzerinde zihin açıcı olacağını sandığım bir kaç cümle kurmaya çalışacağım.
: Hakikat fikrini reddeden, insanı küresel ölçekte işleyen devâsâ hız, haz ve ayartı ağına hapseden, düşünme melekelerini iptal eden her şeyi izafileştirici çok tehlikeli bir süreç postmodernlik.
Hâl böyle olmasına rağmen
, sapla samanı birbirine karıştırdıkları bir zaman diliminde yaşıyoruz. Bu, biraz da, yaşadığımız ve Batılıların ürettikleri modern ve postmodern dünyalara bütün insanlık gibi bizim de maruz kalmamızdan kaynaklanıyor elbette.
O yüzden ne olup bittiğini anlamakta zorlanıyoruz: Zihinlerimiz işgal edilmiş durumda çünkü.
Modern ve postmodern “aralık”ları içerecek şekilde çağımızı en iyi “tanımlayan” kişilerden biri soyut resmin en önemli isimlerinden
, 1955 yılında yazdığı «
» başlığını taşıyan bir yazısında, daha o zamandan, tığ gibi işleyen zekası ve öngörüsüyle modern ve postmodern duyarlıkları birbirinden ayıran temel kavramsal çerçeveleri çok iyi resmeder.
Üstad'a göre modernliğe “ya-ya da” (ya ben, ya o; ya biz, ya onlar) şeklindeki karşıtlaştırma hükmederken; modernlik-sonrasında “ve” (yani ben ve o; biz ve onlar) anlayışı hükmünü icra etmeye başlamıştır.
, “ayırma, uzmanlaşma, tek anlamlılığa, dünyanın hesaplanabilir ve kontrol edilebilir olmasına çabalama”;
ise, “yanyanalık, iç-içe geçmişlik, çokluk, muğlaklık, bağlamın ve bağlantılılığın sorgulanması, değişmece, üçüncü yolu içerme deneyleri, sentez ve çift değerlilik” sözkonusudur.
düzen, kapalılık, tamamlanmışlık gibi tanımlayıcı ögeler hakimken;
düzensizlik, kaos, belirsizlik, açık uçluluk; sınırları ve sınırlılıkları sorgulama, aşma; sınırlara ve sınırlılıklara ilişkin bir yanılsama, muğlaklık; ve tüm bunların doğurduğu alakasız, birbirinden farklı ögeleri bir araya toplama çaresizliği ve geleceğe (ve geçmiş'e) duyulan korku egemendir.
.
,
deyişiyle
Modernlik, açık hegemonya ve tahakküm biçimleri ve ilişkileri üretir: Örneğin sömürgecilik ve emperyalizm gibi.
Postmodernlikse örtük hegemonya ve tahakküm biçimleri ve ilişkileri üretir: Örneğin küreselleşme gibi.
Ulrich Beck modernlikle postmodernlik arasıdaki ilişkinin mantığını özlü bir şekilde şöyle özetler: “Ve''nin (yani postmodernliğin) dünyasında yaşıyor ama ya-ya da'nın (yani modernliğin) kategorileri ile düşünüyoruz” (
, İletişim Yay., 1999: 61).
Görünüşte postmodern duyarlıkların ve söylemlerin hızla küreselleştiği; her şeye sirayet ettiği bir dünyada yaşıyoruz. Ama gerçekte yaşadığımız dünyada üretilen ve hâkim kılınan pratikler modern zihin kalıplarının belirlediği
pratikler.
Modernliği kavramakta zorlanan bir ülkenin “aydın”ları ve elitleri, modernlikten daha karmaşık özelliklere ve dinamiklere sahip olan postmodernliğin vaadlerini, zaaflarını ve tabiî imkânlarını anlamakta elbette ki daha da zorlanacak ve ayartıcı, cezbedici söylemlerin ayartıcı büyüsüne kapılarak,
O yüzden küreselleşen, her şeyin tek bir kürede cereyan ettiği bir dünyada
Yarınki yazıda modern ve postmodern taarruzu hem bizim kavramlarımızdan yola çıkarak tanımlayacağım hem de başka medeniyetlere varılma ve yaşama hakkı tanımayan, insanlığın medeniyet birikimini ya tarihten silen ya da fosilleştiren, hakikat fikrini yok eden, tabiatı delik deşik eden, dünyayı cehenneme çeviren seküler-kapitalist saldırının yol açtığı varoluşsal felâketi, sunacağımız medeniyet fikriyle nasıl aşabileceğimizi göstermeye çalışacağım.
