Artvin'de yöre halkının "buzhane" adını verdiği kayalarla çevrili yeraltı mağaraları, yılın her mevsimi yiyecek ve içeceklerin saklanması için kullanılıyor.
Kent merkezine bağlı Ortaköy'ün 1600 rakımlı Çalışkanlar mezrasında yaşayanlar, yiyecek ve içeceklerini ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmeyen ve adeta doğal buzdolabı görevini üstlenen 40'a yakın mağarada saklıyor.
Her mevsim serin olması nedeniyle "buzhane" adı verilen mağaralar, birbirlerine olan yakınlığı ve giriş kısımlarına sonradan yapılan kapılarıyla dikkati çekiyor.
Peynir, kaymak, yoğurt, et, yağ, patates gibi yiyeceklerini mağaralarda saklayan köy halkı, yazın ise soğuması için sularını koyuyor.
"Buzdolabı olduğu halde yine kullanıyoruz"
Mezra sakinlerinden 85 yaşındaki Ali Üstün, "buzhane" adını verdikleri mağaraların yapılış tarihini net olarak kimsenin bilmediğini söyledi.
Evinin yakınındaki mağarayı sürekli kullandığını dile getiren Üstün, "Vatandaşlar evdeki yiyeceklerini buraya koyuyor, kışlıklarını burada saklıyor. Benim de evimin yanında buzhanem var, ben de kullanıyorum. Evimizde buzdolabı olduğu halde yine kullanıyoruz. Ben çocuktum, bunlar vardı. Bu buzhaneleri dedem ve babam kullanmış, ben de kullandım. Şimdi çocuklarım kullanmaya devam ediyor." diye konuştu.
Şenlik Uğur ise mağaraların kendilerine miras olarak kaldığını, bunları sonraki nesillere de bırakmak istediklerini ifade etti.
Mağaraların buzdolabından daha serin olduğunu anlatan Uğur, şöyle devam etti:
"Buraya buzhane diyoruz. Yoğurdumuzu, süzme peynirimizi, tereyağımızı, patatesimizi koyarız. Burası buzdolabından daha iyi. Doğal, kendiliğinden oluşan buzdolabı. Burada hiçbir yiyeceğimiz zayi olmaz. Acılık, tatsızlık olmaz. Her şey orijinali gibi doğal kalır. Buraları atalarımız ve dedelerimiz kullanmış."
Mağaraların yaklaşık 3 ila 4 metrekarelik büyüklüğe sahip olduğunu anlatan İsmail Dalkılıç da "Yediğimiz gıdalar bozulmuyor. Her şeyiyle doğal. Burası ürünleriniz bozulmasın, tazeliğini korusun diye kullanılan bir yer. Buzdolabının alternatifi ama buzdolabı tabi daha kullanışlı." diye konuştu.
"Herkes şaşırarak çok beğeniyor"
Sedat Şükrüoğlu ise asırlar önce yapıldığına inandıkları mağaraları kendilerinin de kullanmaya devam ettiğini söyledi.
Mezra dışından gelen insanların mağaraları çok beğendiğini dile getiren Şükrüoğlu, "Sakladığımız meyve ve sebzeler bir ay boyunca bozulmadan duruyor. Kullanıyoruz, kullanmaya devam edeceğiz. Diğer köylerden ve il dışından gelen misafirlerimize gösteriyoruz. İçerideki sebzelerden ikram ediyoruz. Herkes şaşırarak çok beğeniyor." ifadelerini kullandı.
