Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Pladis ile GODIVA Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker, Prof. Dr. Hasan Doğan’ın İslam ve Savaş adlı kitabından hareketle savaş olgusunun insanlık tarihindeki etkilerini değerlendirdi. “Savaş, sadece kaderimizi değil, dünyamızı da belirliyor. İnsan neyi korumak için savaşıyor; değerlerini mi, güvenliğini mi, yoksa güç ve çıkar uğruna mı?” ifadelerini kullanan Ülker, çatışmaların oluşturduğu toplumsal ve insani sonuçlara dikkat çekti.
- Prof. Dr. Hasan Doğan, İslam ve Savaş adlı kitabında savaşın tarihsel, hukuki ve ahlaki boyutlarını kapsamlı biçimde ele alıyor. Eserde, bronz çağından modern kitle imha silahlarına kadar savaşın dönüşümü anlatılırken, Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam’da savaş anlayışı karşılaştırmalı olarak inceleniyor.
Savaş kaderimizi belirleyen, dünyamızı etkileyen bir gerçek!
İnsan neyi korumak, savunmak için savaşıyor; insan güç, çıkar ve hakimiyet arzusu için mi savaşıyor?
Gelin bu konuda birlikte düşünelim
Prof. Dr. Hasan Doğan, İslam ve Savaş adlı kitabında konuyu kanıtlarla tarihsel, hukuki ve ahlaki yönden kapsamlı işlemiş. Eserde savaş olgusu, tarihi açıdan ve dinimizin temel kaynakları üzerinden sunuluyor.
Savaşın mahiyeti, bronzun savaş aleti olarak kullanılması, atın evcilleştirilmesi, savaş arabalarının ortaya çıkması, büyük orduların kurulması, şimdi ise kitle imha araçlarının icadı… Doğan, savaştan neden kaçınılamadığını anlatmak için Yunan-Roma mitolojisindeki savaş tanrılarını, Yahudilikteki kutsal savaş anlayışını, Hristiyanlıkta yüzyıllar boyunca birbirleri arasındaki savaşları, İslam’daki savaş kavramının iyi kavranabilmesi için detaylıca işliyor.
Doğan’ın özellikle önem verdiği nokta, cihat kavramının doğru anlaşılması. Kuran ve Sünnette savaşın hangi şartlarda meşru görüldüğü, hangi durumlarda yasaklandığı, hangi ilkelerle sınırlandırıldığı ayrıntılı biçimde ele alınmıştır. Hazırlık dönemi, teşri ve tahkim dönemleri, icra aşamaları ve elde edilen tecrübelerin nasıl bir ilkesel çerçeve oluşturduğu, kitapta detaylıca işlenmiş.
İlerleyen sayfalarda Doğan, savaşın meşruiyeti üzerine tartışmayı genişletiyor. Meşru savaş doktrininin tarihsel kökenlerini açıklarken; savaşın doğası, savaş hukuku, saldırı ve savunma arasındaki ayrım, antlaşmaların ihlali, zulme karşı direniş hakkı gibi konuları mezheplerin görüşleriyle birlikte sunuyor.
'İslam hukukunda savaş hiçbir zaman amaç değildir'
İslam hukuk geleneğinde savaş, hiçbir zaman amaç haline getirilmemiştir. İslam’da savaş, zorunluluk halinde, zulmü ortadan kaldırmak, masumları korumak, barışı tesis etmek için başvurulabilecek son çaredir. Meşruiyet bahsi aynı zamanda Müslümanlarla gayrimüslimler arasındaki ilişkileri içeriyor; farklı dine göre hukukî sonuçlar, zimmîlikdüzenlemeleri, şeri ve ahlaki ilkeler, Hz. Peygamber’in barışı önceleyen uygulamaları ve barış esaslı yaklaşımının tarihî örnekleri detaylandırılıyor. Doğan, savaşın meşru sebeplerini sıralarken yükümlülükler, yardım etmek, cezalandırmak, savunma hakkını sayıyor, savaşta ve sonrasında hukuki ve ahlaki ilkeleri değerlendiriyor.
Meşru savaşın şartları anlatılıyor. İtidal, kadınlara, çocuklara ve savaşmayan halka, çevreye zarar vermemek, esirlere kötü davranmamak, yağmaya izin vermemek, ibadethaneleri korumak gibi bu ilkeler bugünkü savaş hukuku literatürü ile birebir örtüşmektedir.
İslam’da savaş yani cihat iyiliği emredip kötülüğü engellemek ilkesi uyarınca önce insanın kendini ıslahı için kendi ile savaşıdır. Sonra İslam’ı tebliğ ederek insanı kurtarmayı, toplumu korumayı ve adaleti tesis etmeyi önceliklendiren bir çerçeve üzerine kuruludur. İslam, zulme karşı susmamayı ve zulmün yöntemlerini kullanmamayı buyurur.
