Rusya'nın Ukrayna'yı işgale resmen başlaması Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin önemini yeniden ortaya çıkardı. Montrö, Karadeniz’i tüm dünya denizleri içinde ayrıcalıklı bir yere konumlandırıyor. Ukrayna Ankara Büyükelçisi Vasiliy Bodnar'ın yaptığı son dakika açıklamalarının ardından Montro Boğazlar Sözleşmesi'nin 19. maddesi gündeme geldi.
UKRAYNA'DAN BOĞAZLAR TALEBİ
Ukrayna Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar, Ukrayna'daki son durumla ilgili yaptığı açıklamada bölgede çatışmaların devam ettiğini belirterek, "Türk tarafı, kararını vererek iletecektir. Montrö antlaşmasının 19.'uncu maddesi devreye koyulmalıdır" dedi.
MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ'NİN 19. MADDESİ NEDİR?
Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin geçişini sınırlayan Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin 19. maddesi şöyle
Savaş zamanında, Türkiye savaşan değilse, savaş gemileri 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerde belirtilen koşullarla aynı koşullar içinde, Boğazlar'da tam bir geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır.
Bununla birlikte, savaşan herhangi bir Devletin savaş gemilerinin Boğazlar'dan geçmesi yasak olacaktır; şu kadar ki, işbu Sözleşmenin 25. maddesinin uygulama alanına giren durumlarla, saldırıya uğramış bir Devlete, Milletler Cemiyeti Misakı çerçevesi içinde yapılmış, bu Misak'ın 18. maddesi hükümleri uyarınca kütüğe yazılmış (tescil edilmiş) ve yayımlanmış, Türkiye'yi bağlayan bir karşılıklı yardım andlaşması gereğince yapılan yardım durumları bunun dışında kalmaktadır.
Yukarıdaki fıkrada öngörülen kuraldışı durumlarda, 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerde belirtilen kısıtlamalar uygulanamayacaktır.
Yukarıdaki 2. fıkrada konulmuş geçiş yasağına karşın, Karadeniz'e kıyıdaş olan ya da olmayan savaşan Devletlere ait olup da bağlama limanlarından ayrılmış bulunan savaş gemileri, bu limanlara dönebilirler.
Savaşan Devletlerin savaş gemilerinin Boğazlar'da herhangi bir elkoymaya8 girişmeleri, denetleme (ziyaret) hakkı9 uygulamaları ve başka herhangi bir düşmanca eylemde bulunmaları yasaktır.
"MONTRÖ'NÜN VERDİĞİ YETKİYİ KULLANMA KARARINDAYIZ"
Rusya'nın Ukrayna topraklarına yönelik saldırısını kabul edilemez görüyor, Ukrayna yönetiminin ve halkının verdiği mücadeleyi takdir ediyoruz.
Montrö Sözleşmesi'nin boğazlardaki gemi trafiği konusunda ülkemize verdiği yetkiyi, krizin tırmanmasının önüne geçecek şekilde kullanma kararındayız. Toprak bütünlüğünü her zaman destekliyoruz.
Kendi çıkarlarımızdan elbette taviz vermeyeceğiz. Ne Rusya'dan ne de Ukrayna'dan vazgeçmeyeceğiz.
Bu krizide selametle atalatacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın. Türkiye artık kendi politikalarını üretecek ve uygulayacak seviyeye gelmiş bir devlettir.
PENTAGON'DAN MONTRÖ AÇIKLAMASI
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby: "Montrö'yu nasıl uygulayacağına Türkiye karar verir" açıklamasında bulundu.
