Regaip gecesi nedir, Regaip kelimesinin anlamı nedir, tarihimizdeki önemi nedir? Diyanet İşleri Başkanlığı kaynak alınarak bu soruların yanıtlarını ele aldık.
REGAİP GECESİ NEDİR: ANLAMI NE DEMEK?
Regaip gecesi, Kur’an’da saygı gösterilmesi istenen ve hadislerde gün belirtilmeden oruç tutulması tavsiye edilen haram aylardan recep ayında bulunmaktadır. Hicri takvime göre yedinci ay olan recebin ilk perşembesini cumaya bağlayan geceye Regaip gecesi adı verilmektedir. Bu gecenin ibadet açısından çok büyük önem taşıdığı Kur’an’da da geçmekte ve uzun yıllardan beridir Müslümanlar için değerli bir ibadet gecesi haline geldiği görülmektedir.
REGAİP GECESİNİN ÖNEMİ NEDİR?
Regaip gecesinin Müslümanlar için önemi hakkında pek çok farklı kaynaktan bilgi aktarılmaktadır. Vaktin her türlüsü kıymetli sayılırken, özellikle haram aylarda özel gün ve gecelerde geçen vakit daha da kıymetli ve değerli görülmektedir. Kur’an’da ve hadislerde Regaip gecesi hakkında bilgi verilen (el-Bakara 2/217; el-Mâide 5/2, 97; Ebû Dâvûd, “Ṣavm”, 55; İbn Mâce, “Ṣıyâm”, 43) islami kaynaklarda, Regaip gecesinin önemine değinilmektedir.
Ayrıca tasavvuf eserlerde de Hz. Peygamber’in Regaip gecesinde ana rahmine düştüğü, recep ayının ilk Perşembe günü oruç tutup gecesinde Regaip namazı adından bir namaz kılmanın sevap olduğu rivayetleri, hadis alimlerince asılsız olarak tanımlanmıştır. Bir başka deyişle tasavvufi eserlerde yer alan bu rivayetlerin Regaip gecesi ile bir bağlantısı olmadığı belirtilmektedir. Bu konuyla ilgili olarak ünlü İslam alimleri arasında yer alan İbnü’l-Cevzî, Regaib orucu ve namazıyla ilgili hadisin Zâhid Ebü’l-Hasan Nûreddin Ali b. Abdullah b. Hüseyin b. Cehdam (ö. 414/1024) tarafından uydurulduğunu ve hadisin başka hiçbir kaynakta geçmediğini belirtir. (el-Mevżûʿât, II, 47).
İSLAM ALİMLERİNE GÖRE REGAİP GECESİ
İslam alimlerinin Regaip gecesi hakkındaki açıklamaları da günümüzde Müslümanların yakından takip ettiği hususlardır. Dini kaynaklarda sık sık geçen ve Müslümanlar arasında konuşularak bu geceye atfedilen isra ve mi’rac olaylarının da Regaip gecesi ile bir ilgisinin olmadığı İslam alimleri tarafından ifade edilmektedir. İbn Kesîr, III, 109; Bedreddin el-Aynî, IV, kaynaklarına göre isra ve mi’rac yani Hz. Peygamber’in göğe yükselmesinin Regaip gecesi ile bir bağı bulunmamaktadır.
Regaip gecesi ile ilgili özel ibadetler ve kutlamalar 9. ve 10. yüzyıllarda ortaya çıkmıştı. Regaip gecesinin ilk defa kandil olarak kutlanması ve ibadetlere ayrılşması, Kudüs’te 1056 yılında, Bağdat’ta da 1087 yılında başlamıştır. Büyük İslam alimlerinden Gazzali, bütün Kudüs halkının bu geceyi ihya ettiğini söylemiştir. (İḥyâʾ, I, 203).
TARİHİMİZDE REGAİP GECESİ
Türk tarihinde Regaip gecesi, bilhassa 18. yüzyılda tekke ve zaviyelerde gösterişli törenler ile kutlanmıştır. Tasavvuf ehli olan şairler tarafından Regaip gecesi gecesine özel “regaibiye” adı verilen şiirler yazılmıştır. Tarihimizde Osmanlı padişahı II. Selim döneminde (1566 ile 1574 yılları arasında) camiler Regaip gecesine özel olarak aydınlatılmıştır. Cami minarelerinde kandiller yakılarak kutlandığı için bu gecelere kandil geceleri adı verilmiştir.
Zamanın her anı değerli görüldüğü için boşa harcanan zamanın telafisi mümkün olmamaktadır. BU yüzden insan ömründe akıp giden zamanın her anı çok değerlidir. Fakat bazı zamanlar mevcuttur ki bu zamanların kıymet ve anlamı, diğer zamanlardan çok daha fazladır. Regaip gecesi ve gecesinin de içinde bulunduğu Recep ayı bu önemli zamanlardan biri olarak kabul edilmektedir.
