Nedir şu Çanakkale ruhu ve nerededir?

Daha önce de yeri geldikçe söylediğim gibi, Çanakkale çoktan geçildi, Çanakkale ruhu da çoktan bitti, bitirildi.

Çanakkale ruhu''nun nasıl bittiğinin, bitirildiğinin en çarpıcı göstergesi, Çanakkale''ye diktiğimiz anıt mezarın bizatihî kendisi.

Çanakkale''deki anıt mezar, Çanakkale''yi anmak için dikildi, elbette. Ama Çanakkale''yi, Çanakkale ruhunu hakkıyla anlamadan dikildiği her hâlinden belli, besbelli.

O yüzden, Çanakkale ruhu, Çanakkale''deki anıt mezarda -gizli- değildir: Aksine o anıt mezar dikilmiş, Çanakkale ruhu da, o mezara gömülmüş, gitmiştir.

Çanakkale ruhunun bitmesi, bizzat bu anıt mezarın dikilmesiyle gerçeğe dönüştü, ete kemiğe büründü. O yüzden Çanakkale''deki anıt mezar, bizim yaşadığımız çözülmeyi ve ruhsuzlaşmayı ele veren, yediğimiz metamorfozu özetleyen güçlü bir sembol ve anlam haritası sunuyor bize.

O hâlde, Çanakkale''deki anıt mezara, biraz yakından bakmak, semiyolojik okumasını yapmak, Çanakkale ruhunun nasıl olduğundan bambaşka bir şeye dönüştürüldüğünü görebilmek açısından oldukça ''kışkırtıcı'', düşündürücü olabilir.

İzini sürmemiz gereken soru şu burada: Çanakkale''deki anıt mezarın anlam/lar/ı nedir; ne''yi, neler''i gizliyor; ne''yi, nereler''i gösteriyor bize?

Çanakkale''deki anıt mezar, Çanakkale savaşına, destanına ve ruhuna turist bakışıyla bakmanın en tedirgin edici simgesi. Çanakkale ruhunun nasıl yok edilebileceğinin bir göstergesi. Ruhsuz bir taş yığını. Üstelik de fazlasıyla iri kıyım ve de vahşice!

Bu nedenle, İslâm âleminin dört bir köşesinden hilâfeti korumak için koşup gelen yüzbinlerce Müslümanın hedeflerini yerle bir eden, Çanakkale ruhundan hiçbir eser taşımayan ruhsuz bir taş yığını.

Son yıllarda Çanakkale''deki anıt mezara akın akın koşan insanlar, anıt mezar ve çevresindeki ruhsuzluktan ötürü, yalnızca turist bakışı''yla bakıyorlar boş boş etrafa.

Turist bakışı, yüzeysel bakıştır: Bakılan şeyin derûnî anlamını, dünyasını, ruhunu görememek, duyamamak, iliklerine kadar yaşayamamaktır.

Başka bir ifadeyle, turist bakışı, kişinin baktığı şeyde de kendini görmesidir; baktığı şeyi görememesidir. Sonuçta, kişinin baktığı şeyi de, kendini de keşfedememesi, idrak / görme melekelerini yitirmesidir.

Turist bakışı''yla dikilen ve aynı turist bakışı''yla gezilen Çanakkale''deki anıt mezar, bize Çanakkale ruhunu göstermiyor, yaşatmıyor o yüzden. Aksine Çanakkale ruhunu ve destanını örtüyor, yok ediyor, öldürüyor sadece.

İdeolojik / politik anlam, Çanakkale zaferinin Mustafa Kemal''in eseri olduğu yanılsamasını pekiştiriyor. Oysa Mustafa Kemal''in diğer askerler ve komutanlar gibi, Çanakkale''de hilâfetin çökmemesi için ölüm-kalım savaşı verdiğini kayıtlardan biliyoruz.

Nitekim, Mustafa Kemal Paşa, Sivas Kongresi sürecinde Sivas''ta bizzat kendisinin yayımladığı, açık ve müstear pek çok isimle durmadan yazdığı Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde, amacının ''hilâfeti korumak ve Osmanlı devletinin bekasını sağlamak'' olduğunu açıkça ifade ediyordu.

Çanakkale''nin bir ölüm kalım savaşı olduğu düşünülünce, Mustafa Kemal Paşa''nın Çanakkale''de bu amaca daha bâriz bir şekilde hizmet etmek için savaş meydanında yerini aldığını söylemek hiç de abartılı olmasa gerek. Nitekim bunu, Çanakkale''de savaşan Osmanlı askerlerinin düşmana karşı nasıl yüksek bir ruhla ve imanla, sarsılmaz bir irade ve kuvvetle direndiğini kendisi çok enfes bir şekilde anlatıyor bize, bildiğiniz gibi.

Ama anıt mezar, bize, Çanakkale''nin, hilâfeti / Osmanlı''yı tarihe gömen ve ölüm-kalım savaşı vererek sonunda bütün medeniyet iddialarını terkeden laik bir ulus devlet çıkaran sürecin başlangıcı olduğunu haykırıyor adeta.

Gerçekte Çanakkale bu değil. Böylesine ruhsuz ve ufuksuz bir şey olamaz. Bu nedenle bu anıt mezar, Çanakkale''de hilâfet için, İslâm milletinin dağılmaması, çözülmemesi için şehit düşen bütün Müslümanlara hakarettir ve hepsinin kemiklerini sızlatmaktadır.

Oysa Çanakkale ruhu, hakikat şiarlarını direniş şuuruna dönüştüren, diriliş şiirine durduran, hakikat bayrağını yere düşürmemek için gerçekleştirilen bir varoluş destanıdır.

Oysa Çanakkale ruhu, hakikat medeniyetinin çocuklarının her dâim küllerinden doğabileceklerinin muazzez bir işaret fişeğidir.

Oysa Çanakkale ruhu, umudun söndüğü, ufkun karardığı ve hakikatin yere düştüğü bir yokoluş mevsiminde yanan bir umut ateşi, ufuk çizgisi ve hakikat meşalesidir.

Oysa Çanakkale ruhu, yokoluş anında bestelenen bir varoluş şarkısıdır.

Oysa Çanakkale ruhu, kendilerini öldürmeye gelenleri bile kendilerinde dirilten bir insanlık destanıdır.

Oysa Çanakkale ruhu, savaş anında dikilen, medeniyetimizin özünü özetleyen bir ahlâk anıtıdır.

Oysa Çanakkale ruhu, sözümüzü, ''ölürken'' bile diriltebileceğimizin, dipdiri ve diriltici bir ruhla söyleyebileceğimizin özetidir.

Sözün özü: Çanakkale ruhu, dünyaya diriyken söylediğimiz sözün, ''ölürken'' bile söyleyebileceğimiz özü ve hakikatidir.