Irak'ın eski Cumhurbaşkanı Celal Talabani, Almanya'nın başkenti Berlin'de tam 1 sene önce bugün hayatını kaybetti. Irak tarihinin önemli siyasi figürlerinden biri olan Talabani'nin ölümünün üzerinden tam 1 yıl sonra, Irak'ta Talabani'nin çizgisinde bir cumhurbaşkanı yemin ederek görevine başladı.
Irak'ta Talabani'nin partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) adayı Berham Salih, meclisteki ikinci tur oylamada, 219 oyla yeni cumhurbaşkanı seçildi.
Irak meclisindeki ikinci tur gizli oylamaya 329 milletvekilinden 272'si katıldı. 219 oy alan KYB'nin adayı Berham Salih, geçerli oyların çoğunluğunu elde ederek Irak'ın 4'üncü cumhurbaşkanı oldu.
Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) adayı Fuad Hüseyin ise 22 oy aldı.
Birinci turunda 7 adaydan hiçbiri, gerekli 220 oya ulaşamadığından seçim ikinci tura kalmıştı.
Cumhurbaşkanlığı yarışı ilk turunda Salih 165, Hüseyin 89 oy almış, bağımsız kadın siyasetçi Sirve Abdulvahid'e ise 18 oy çıkmıştı.
Berham Salih, geçtiğimiz yıl Türkiye'nin de tanımadığı ve şiddetle karşı çıktığı IKBY’nin bağımsızlık referandumu ile ilgili şu ifadeleri kullanmıştı:
Irak'ın Süleymaniye kentinde 1960 yılında doğan ve lise eğitimini burada tamamlayan Berham Salih, ardından İngiltere'ye giderek Cardiff Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nden 1983'te mezun oldu. Liverpool Üniversitesi'nde genel mühendislik üzerine doktorasını tamamlayan Salih, bir dönem Avrupa'daki özel şirketlerde danışman mühendis olarak çalıştı.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) 1992'de dönen Salih, aynı yıl KYB'nin Başkanlık Konseyi Üyesi seçildi ve KYB'nin kurucu lideri ve geçen yıl hayatını kaybeden Celal Talabani'nin isteği üzerine partisinin Washington Temsilciliği görevine başladı.
ABD'nin Irak'ı işgal etmesinden önce IKBY'ye dönen Salih, 2001-2004 yıllarında Süleymaniye'de KYB tarafından kurulan idarede başbakanlık makamına denk gelen bir göreve atandı.
Salih, Saddam Hüseyin döneminde aktif siyasette yer aldı ve 2 defa tutuklandı. Cezaevinde işkenceye maruz kaldı. Saddam Hüseyin'in devrilmesinden sonra Bağdat'ta İyad Allavi'nin başbakanlığında kurulan geçici hükümette de bir yıl Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı.
2006'da Süleymaniye Amerikan Üniversitesi'ni kuran Salih, halen söz konusu üniversitenin Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyor.
Maliki'ye yardımcılık yaptı
Berham Salih, Nuri el-Maliki'nin başbakanlığı döneminde ise 2006-2009 yıllarında yine KYB üzerinden Başbakan Yardımcılığı görevini üstlendi. Bağdat'ta yaklaşık 5 yıl ikamet eden Salih, 2009'dan itibaren 2 yıl süreyle IKBY Başbakanı oldu, 2011'de ise yerini mevcut Başbakan Neçirvan Barzani'ye bıraktı.
Salih, Talabani'nin doğrudan desteği ve seçimlere girmeden KYB'nin 2'nci Genel Sekreteri olarak atandı. Partinin kurucusu ve lideri Talabani'nin 2012 yılında hastalanmasıyla parti içindeki güç dengesi de değişti.
Talabani ailesiyle liderlik mücadelesine giren Salih, 2014'te KYB'nin Irak Cumhurbaşkanlığı için adaylığını koydu, ancak parti onun yerine Fuad Masum'u seçti.
Partisinin desteğini alamayan Salih, Eylül 2017'de Demokrasi ve Adalet için Koalisyonunu kurduğunu duyurdu. Partisinin 12 Mayıs 2018'de yapılan genel seçimlerde beklediği sonuçları alamaması üzerine Salih, 30 Eylül'deki IKBY milletvekili seçimlerinden çekildiğini açıkladı.
Talabani ailesi, deneyimli ismi Salih'in partisine geri dönmesi için tekrar cumhurbaşkanı adayı göstermeye karar verdi.
- Celal Talabani kimdir?
- Irak siyasi tarihinin ve bölgede yaşayan Kürtlerin en önemli siyasi figürlerinden biri olan Celal Talabani, 1933 yılında Kuzey Irak’ın Kelkan şehrinde doğdu.
- Lise eğitimini Erbil ve Kerkük’te tamamlayan Talabani’nin siyasete katılışı 1950’li yılların başlarında gerçekleşti. Daha sonra Kürdistan Yurtseverler Birliği’ni (KYB) kurdu. Talabani, 6 Nisan 2005 tarihinde Irak Ulusal Meclisi tarafından cumhurbaşkanı seçildi.
- 22 Nisan 2006 tarihinde ise, yeni anayasa altında oluşturulan Irak meclisinin seçtiği ilk cumhurbaşkanı oldu ve görevinin ikinci dönemi başladı.
- 11 Kasım 2010’da Irak meclisi tarafından yeniden cumhurbaşkanı seçilen Talabani, bu görevini sürdürüyordu. Talabani, 3 Ekim 2017'de tedavi gördüğü Almanya'da hayatını kaybetti.
