Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, dost olmayan ülkelere doğal gazı ruble ile satış hamlesi, Batı’yı kendi yaptırımlarıyla baş başa bıraktı. ABD, İngiltere ve Avrupa ülkelerini kendi yaptırımlarını aşmaya zorlayan bu hamle, Rus bankalarıyla para transfer işlemlerine başlamaya ve Rus Merkez Bankası ile para takası yapmayı zorunlu kılıyor. Avrupa’da Ruble şaşkınlığına neden olan karar, özellikle doğal gaz ihtiyacının yüzde 55’ini Rusya’dan alan Almanya’yı zor zorumda bıraktı.
RUS BANKALARIYLA ÇALIŞMA ZORUNLULUĞU
- Şimdiye kadar Gazprom gibi Rus enerji tedarikçilerine ödemeler, öncelikle dolar ve avro olarak yapılıyordu. Rus enerji tedarikçileri daha sonra dolar ödemelerinin çoğunu Rus Merkez Bankası’nda rubleye çevirebiliyordu. Rus Merkez Bankası da yaptırımlar kapsamında Swift sisteminden çıkarıldığı için, bu imkân ortadan kalktı. Rusya’nın duyurduğu yaptırımı devreye alması durumunda, doğal gaz alıcısı konumundaki dost olmayan ülkeler ödemeyi ruble ile yapacak. Uluslararası finans piyasalarında yeterince ruble bulunmadığını için doğal gaz alıcısı Batılı ülkeler, ruble için Rusya Merkez Bankası ile çalışmak zorunda kalabilir.
BUMERANG ETKİSİ YAPAR
Ukrayna’daki savaş nedeniyle Batılı ülkeler, bankalarında bulunan ancak Rusya’ya ait olan altın ve döviz rezervleri dondurduklarını açıklamıştı. Avrupalı uzmanlar, Moskova’nın bu hamlesini, “Putin bu şekilde dolaylı olarak bizi kendi yaptırımlarımızı aşmaya zorluyor” şeklinde yorumluyor. Halihazırda tükettiği gazın yüzde 40’ını Rusya’dan tedarik eden Avrupa ülkeleri, ticaretini sürdürebilmek için daha önce uyguladığı yaptırımlarla saf dışı bıraktığı Rusya Merkez Bankası ile yeniden para alış verişi yapmanın kapısını aralayabilir.
BİR HAFTA İÇİNDE BAŞLATABİLİR
- Rusya’nın ihracatta ödemeleri dolar ve avro ile almasının anlamsız olduğunu vurgulayan Putin’in, “Dost olmayan ülkelere doğal gaz satışının ödemelerinde Rus rublesine geçmeyi planlıyoruz” açıklaması Batılı ülkeleri yaptırımlar konusunda büyük bir çıkmaza sürükledi. Yeni plana ilişkin daha fazla ayrıntı vermeyen Rusya’nın, uygulamayı bir hafta içinde başlatması bekleniyor. Rusya’nın kendi ulusal parasıyla doğal gaz satış hamlesi, doların uluslararası rezerve para olma etkisini azaltmayı da hedefliyor.
BOYKOT KISA VADEDE MÜMKÜN GÖRÜNMÜYOR
Putin’in “ruble kararı” Batı’yı ikilemde bırakarak ciddi sonuçlar doğurabilir. Rusya’nın attığı adıma karşı Avrupa’nın önünde iki yol var. Bunlardan biri Rus gazının boykot edilmesi yönünde fakat, Avrupa’nın böyle bir boykotu hayata geçirmesi mümkün görünmüyor. Duyurduğu RePowerEU planıyla yıl sonuna kadar bağımlılığı üçte iki azaltmayı hedefleyen Avrupa, hızlıca Rusya’dan vazgeçebilecek durumda değil.
AVRUPA ÜLKELERİ ÇIKMAZA SÜRÜKLENDİ
- Diğer bir senaryo olan, batının kendi yaptırımlarını çiğnemesi adımı ise daha olası görünüyor. Rusya’dan doğal gaz almak için Rusya Merkez Bankası’nın kapısını çalmak zorunda olan Avrupa, yaptırımlardan geri adım atabilir. Daha önce bazı Rus bankalarına SWIFT sisteminde kısıtlama getirilmesi ve Rusya Merkez Bankası’nın rezervlerine erişimin engellenmesine karşı Rusya’nın hamlesi, Avrupa’yı çıkmaza sürükledi.
Avrupa’da ruble şaşkınlığı
Rusya’nın ruble ile doğal gaz satış kararı, Avrupa ülkelerini şok etti. Doğal gazda Rusya’ya yüzde 40 bağımlı olan Avrupa ülkeleri, Putin’in hamlesinin şaşkınlığını yaşıyor. Batı yaptırımlarına karşı Rusya’dan böyle bir misilleme beklenmediğini ifade eden Düsseldorf Heinrich-Heine Üniversitesi Rekabet Ekonomisi Enstitüsü’nden Prof. Dr. Jens Südekum, “Putin, bu şekilde dolaylı olarak bizi kendi yaptırımlarımızı aşmaya zorluyor. Bekleyip Batı’nın nasıl tepki vereceğini görmemiz gerekecek” dedi.
KORKU KÖRÜKLENİYOR
- Ruble ile satış konusunda ayrıntıların belli olmadığını belirten Bonn üniversitesi Öğretim Görevlisi Moritz Schularick ise “Putin AB liderleri Zirvesi öncesinde korkuları körüklemek ve yeni yaptırımların önüne geçmek istiyor” dedi.
TOPLUMSAL BARIŞA TEHDİT
Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck, Moskova’nın enerji ödemelerinde rubleye geçme planını 'her şeyden önce anlaşmaların ihlali' olarak değerlendirdi. Habeck Rusya’ya karşı enerji ambargosunun uygulanması durumunda Almanya ve Avrupa’da ciddi bir ekonomik kriz yaşanmasından endişe duyduğunu söyledi. Rusya’dan fosil yakıt ithalatına bir ambargoyu desteklemediğini söyleyen Habeck, “Çünkü bununla Almanya’daki toplumsal barışı tehdit etmiş oluruz” diye konuştu. İtalya Başbakanı Mario Draghi’nin Danışmanı Francesco Giavazzi ise İtalya’nın gaz alımlarını ruble ile yapmaya istekli olmadığını söyledi. Giavazzi, düzenlemenin yaptırımlardan kaçış yöntemi olabileceğini söyledi.
BU KADAR RUBLEYİ NEREDEN BULACAKSINIZ
- Avrupa’nın, Rusya kaynaklı doğal gaz tüketimi geçtiğimiz yıl 155 milyar metreküp olarak gerçekleşti. Şu anki doğal gaz fiyatları baz alındığında, Avrupa ülkelerinin tükettiği gaza harcadığı para 194 milyar avro olarak hesaplandı. Bu harcama kalemi Rus Rublesine çevrildiğinde ise, Avrupa ülkelerinin temin etmesi gereken ruble miktarı 20 trilyon 777 milyar rubleye ulaşıyor. Avrupa ülkelerinin bu kadar yüklü miktardaki rubleyi nasıl temin edeceği merak ediliyor.
PARASINI GÜÇLENDİRDİ
Putin’in açıklamaları Rus para birimi üzerinde direkt etki gösterdi ve ruble, dolar ve avro karşısında güçlendi. Dolar/ruble paritesi, dün yüzde 3’e yakın gerileyerek 3 Mart’tan bu yana ilk defa 100’ün altına indi. Avro/ruble paritesi de 105'e kadar düştü.
