ABD, 20 yıl işgal altında tuttuğu Afganistan’a bu kez insani yardımların önünü kesen blokajı ile kabus yaşatıyor. ABD’nin çekilmesiyle birlikte 15 Ağustos’ta Afganistan’ın kontrolü Taliban’a geçti. ABD, 16 Ağustos’ta ise Afganistan Merkez Bankası’nın rezervlerine el koydu. Afganistan Merkez Bankası’na ait 9,5 milyar dolar rezervin önemli bölümünü elinde tutan ABD, rezervleri dondurduğunu açıkladı.
EKONOMİK KRİZ DERİNLEŞTİ
Yarım asra yaklaşan iç savaş ve işgalin beraberinde getirdiği Afganistan’daki ekonomik kriz, Afganistan Merkez Bankası’nın rezervine bloke konulması ile doruğa çıktı. Yavaşlayan ekonomi ile ticaret durma noktasına geldi. İş insanları, yardım kuruluşları, memurlar büyük sıkıntı yaşıyor. Ülkedeki şahsi hesaplardan haftalık 200 dolar, ticari hesaplardan ise ancak meblağın yüzde 5’i çekilebiliyor. Bundan dolayı uluslararası ticaret de aksıyor.
ÜÇ ÜLKE DEVREDE
Sorunun aşılması için Türkiye, Katar ve Pakistan’ın devrede olduğu öğrenildi. İnsani trajedinin önüne geçilebilmesi için öncelikle insani yardım konusunda faaliyet gösteren kuruluşların para transferlerindeki blokenin kaldırılması için görüşmeler yapılıyor. Ayrıca ülkede insani yardım faaliyeti yürüten kuruluşların, Afganistan Merkez Bankası yetkilileri ile görüşerek istisna talep edeceği öğrenildi. Blokenin kaldırılması durumunda daha fazla insani yardım bekleniyor.
ABD HALA MAĞDUR EDİYOR
Ülkedeki bir yardım kuruluşu yetkilisi, yaşanan durumu şöyle anlattı: “2,5 aydır bloke devam ediyor. Bankalarda izdiham yaşanıyor. Binlerce insan banka önlerinde sırada. Memurlar kendi parasını çekemiyor, durumu kötü olan daha da kötüleşti. ABD paraya bloke koyarken, buradaki insanların mağdur olacağını düşünmedi mi? Ülkeden çekildi ancak halen insanları mağdur ediyor. Bu yüzden insani kriz daha da derinleşiyor. Uluslararası kurumlar bir an önce adım atmalı.”
Transfer sıkıntılı
- Türk Kızılay Genel Başkanı Kerem Kınık, ülkedeki insani durumu Yeni Şafak’a değerlendirdi: “Afgan Kızılayı’na desteğe devam ediyoruz. Diğer ülkelerde yardım paralarının transferinde sıkıntı yaşıyorlar. Pakistan üzerinden insani yardım sürüyor. Normalleşme anlamında uluslararası sistemin destek vermesi gerek. Burada defacto durum var. En azından insani konuların kolaylaştırılması, insani diplomasi kanallarını açık tutmamız lazım.”
Yardımlar etkilendi
İHH Afganistan Sorumlusu Mücahit Kılıç, rezervlerin dondurulmasının ülkede büyük sıkıntıya yol açtığını kaydetti: “Afganistan’ın GSMH’nın yüzde 22’si uluslararası yardımlardan oluşuyor. Tamamen yardımlara bağımlı bir ülkeden söz ediyoruz. Yardımlara eskisinden çok daha fazla ihtiyaç var ancak yardım kuruluşları bankada işlem yapamıyor. Ülke büyük ekonomik sıkıntıdan geçiyor, yardım etmek isteyen kuruluşlar da aynı şekilde bundan olumsuz etkileniyor.”
Afgan aile, açlıktan çocuklarını satacak
- Afganistan’da aileler açlık nedeniyle çocuklarını satmaya başladı. Ülkede artan sefalet ve fakirlik nedeniyle günlük gıda ihtiyaçlarını dahi karşılayamayan aileler, 1000 ila 3000 dolar arası değişen fiyatlarla çocuklarını satıyor. Gor vilayetinin merkez ilçesi Firuzkoh’un dışındaki Dere-yi Kazi bölgesinde bir barakada yaşam mücadelesi veren Samimi ailesi de onlardan biri. 56 yaşındaki Ruhşana Samimi, inanılmaz geçim sıkıntısı yaşadıklarını söyledi.
