Tarladan sofraya uzanan yolculukta onlarca besin israf ediliyor. Dünyanın bir yanı açlıkla boğuşurken, Avrupa ülkelerinin yıllık 153 milyon ton gıdayı çöpe atıyor. Veriler ülkemizde 18.1 milyon gıda maddesinin israf edildiğini ortaya koyarken, bu orandaki gıdayı çöpe taşımak için 603 bin çöp kamyonu kullanmak gerekiyor. Gıda israfının adeta bir çılgınlığa dönüştüğünü ifade eden uzmanlar, bu çılgınlıktan dünyayı kapsayacak ortak bir bilinçle kurtulmanın mümkün olduğunu vurguluyor. Bu manada farkındalık çalışmaları yapan Sabri Ülker Vakfı, 29 Eylül Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü çerçevesinde çarpıcı bir araştırmaya imza attı. Tüketicinin Ekmek İsraf Araştırması - TİA 2022 isimli araştırmaya göre, çöplerdeki atık miktarının yüzde 52’sini gıda oluşturuyor.
ÖNCE KOKUSUNA BAKIYORUZ
İspanya’nın Valensiya şehrinde açıklanan TİA 2022 sonuçlara göre, Türk halkının yüzde 70.7’si bir yiyeceğin bozulup bozulmadığını koklayarak anlıyor. Görüntüsüne bakarak karar verdiğini söyleyenlerin oranı yüzde 58.9 olurken, yüzde 34.9’u ise tattığını ifade ediyor.
YEMİYORSAK HAYVANLARA VERİYORUZ
Araştırmada ‘bozulan gıdayı ne yapıyoruz’ şeklinde dikkat çekici bir soru da yer aldı. Buna göre, katılımcıların yüzde 56.2’si sokak hayvanlarına verdiğini söylerken, yüzde 55.1’i ise farklı bir yemekte kullanıyor. Vatandaşların yüzde 34.1’i buzdolabına koyduğunu belirtirken, yemediğim gıdayı ihtiyaç sahiplerine veririm diyenlerin oranı ise yüzde 19. Yemediği yiyeceği çöpe attığını beyan edenlerin oranı ise yüzde 11.8.
TÜKETİM TARİHİ İSRAF SEBEBİ
Gıda israfına neden olan ana sebeplerin başında ise yüzde 26.1 ile tüketim tarihi geliyor. İhtiyaçtan fazla ürün satın alındığı için israf yaşandığını düşünenlerin oranı 24.2 olurken, tazeliğin kaybedilmesi sonucu israf oluştuğunu belirtenlerin oranı ise yüzde 24.1 oldu. Araştırmaya katılanların yüzde 65.5’i ‘ihtiyacın kadar ürün al’ derken, katılımcıların yüzde 49’u alışverişe gitmeden önce liste yapılmasını öneriyor. Yüzde 33.3’ü kalan gıdanın farklı yiyecekte değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
İHTİYACIN KADAR AL!
TİA 2022’ye göre katılımcıların yüzde 76.3’ü en fazla israfın otel, restoran gibi yerlerde yaşandığını belirtirken, yüzde 75.1’i ise en fazla israf edilen gıda ürününün ekmek olduğunu kaydetti. Katılımcıların yüzde 68.3’ü ise israf konusunda farkındalık oluşması gerektiğini savunuyor. Araştırmaya göre, gıda israfını en aza indirmek adına yapılan önlemlerde, “ihtiyacımız kadar satın almak” ifadesi oransal çoğunluğu oluşturuyor. Katılımcıların yüzde 75.1’i en çok israf edilen gıdanın ekmek olduğunu düşünüyor. Ekmek israfı en çok lokanta, otel ve toplu yemek yerlerinde yaşanırken, her 10 katılımcıdan 6’sı bayatlayan ekmekleri “bayat olarak tükettiğini” ifade ediyor.
- Türkiye genelinde 12 ilde, 18 yaş üzeri 2 bin 400 kadın ve erkek katılımcı ile yüz yüze görüşme yöntemiyle yapılan araştırma, Sabri Ülker Vakfı Bilim Kurulu Üyesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. İrfan Erol’un liderliğinde gerçekleşti. Araştırma pandemi sonrasında değişen gıda tüketim alışkanlıklarına dair en güncel ve kapsamlı araştırmalardan biri olarak öne çıkıyor.
AÇLIĞA KARŞI OBEZİTEYLE MÜCADELE
Türkiye’de ve dünyada çok ciddi gıda israfı yaşandığını belirten Sabri Ülker Vakfı Genel Sekreteri Selen Tokcan,dünyada 700 milyona yakın insanın açlıkla, 670 milyondan fazla insanın ise obezite ile mücadele ettiğine dikkat çekerek, gıda israfı konusunda tüm tarafların birlikte hareket etmesinin kaçınılmaz olduğunu vurguladı.Tokcan, ulusal eylem planlarını desteklemek üzere bilinçlendirme projelerini hayata geçirdiklerini söyledi. Verilerin açıklandığı toplantıda, Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği Uyum Daire Başkanı & Gıdanı Koru Kampanyası Koordinatörü Zeynep Özkan ve Avrupa Gıda Bilgi Konseyi (EUFIC) Genel Direktörü Laura Fernández Celemín yer aldı. Avrupa’nın israf karnesinin parlak olmadığını belirten Celemín, “Gıda israfıyla mücadele kaçınılmaz. AB, ithal ettiğinden çok daha fazla yiyeceği çöpe atıyor. Avrupa ülkeleri yıllık 153 milyon ton gıda israf ediyor ve bunun da kıtaya sevk edilenden en az 15 milyon ton fazla. Bu nedenle tüketiciye yönelik farkındalık sağlamak üzere iletişim kampanyaları düzenlemek büyük önem taşıyor” dedi.
